ضرورت رتبه‌بندی اعتباری اوراق تامین‌مالی

می متالز - بر اساس یک سنت حسنه سال ۱۳۹۸ به عنوان سال رونق تولید نام‌گذاری شده است. بر‌اساس اظهارنظر‌های اکثر کارشناسان سال ۱۳۹۸ سال سختی برای اقتصاد خواهد بود، اما بازار سرمایه چگونه می‌تواند به تحقق شعار سال کمک کند؟ خیلی واضح است.

به گزارش می متالز، همه می‌دانیم یکی از معضلاتی که واحدهای تولیدی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، مشکل نقدینگی است و کمبود سرمایه در گردش. خدارا شکر هم‌اینک بازارسرمایه محصولات متنوعی در خصوص تامین‌مالی بنگاه‌های تولیدی دارد. بدیهی است انتشار سهام جدید گران‌ترین ابزار جمع آوری منابع‌مالی است پس بهتر است بنگاه‌های تولیدی برای رفع مشکل نقدینگی روی به بازاربدهی بیاورند.
بازارسرمایه در شرایط کنونی باید در جهت انعطاف مقررات انتشار اوراق بدهی گام‌های موثر و بزرگتری بردارد. البته هم‌اینک سه موسسه رتبه‌بندی از سازمان‌بورس مجوز فعالیت گرفته‌اند. یکی از چالش‌های اساسی انتشار اوراق بدهی تامین رکن ضامن علاوه بر واگذاری دارایی مبنای انتشار در بازارسرمایه ایران است. به عبارت دیگر بنگاه‌های اقتصادی در بازارسرمایه ایران وقتی تصمیم به تامین‌مالی از طریق انتشار ابزار بدهی می‌گیرند علاوه بر اینکه دارایی مبنای انتشار را تحت یکی از عقود اسلامی به نهاد واسط واگذار می‌کنند، سازمان‌بورس برای تضمین تعهدات بانی رکن ضامن را مطالبه می‌کند. بنابراین متقاضی علاوه بر واگذاری دارایی باید هزینه اضافی تامین رکن ضامن را هم پرداخت کند. این موضوع در کنار گران بودن تامین‌مالی بدهی به دلیل مشکلات ساختاری اقتصاد کلان کشور از جمله نرخ بهره بدون ریسک هزینه‌های انتشار اوراق را افزایش می‌دهد. استفاده از رتبه اعتباری به عنوان یکی از جایگزین‌های تضمین تعهدات در مقررات پیش‌بینی شده است.
اگر بازارسرمایه در جهت رونق تولید می‌خواهد گام موثر و بزرگی بردارد به نظر می رسد عملیاتی کردن استفاده از رتبه‌بندی اعتباری اوراق تامین‌مالی یکی از موثرترین اقدامات خواهد بود. در دنیا برای انتشار اوراق بدهی ابتدا با استفاده از رتبه اعتباری اقدام به انتشار می شود و سپس اگر متقاضی تمایل داشت می‌تواند از بهبود دهنده اعتباری (Credit Enhancement) استفاده کند و نسبت به وثیقه‌گذاری (Covered Bond) و یا استقاده از تضمین یک شخص ثالث استفاده کند. در بازارسرمایه ایران عکس این ماجرا اتفاق افتاده، ابتدا اوراق‌ها با تضمین منتشر شده است و هم‌اکنون به سوی استفاده از رتبه‌بندی اعتباری در حرکت هستیم. بازارسرمایه و فعالان آن به خصوص در حوزه اوراق درآمد ثابت باید به این نتیجه برسند که سرمایه‌گذاری در اوراق بدهی متضمن ریسک هست و هر شرکتی بر اساس شرایط اعتباری خود از احتمال نکول تعهدات برخوردار است. آمار قابل استنادی در دسترس نیست، اما به نظر می‌رسد عمده دارندگان اوراق بدهی در حال حاضر در بازارسرمایه صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاران نهادی هستند.
بنابراین تعداد کمی از افراد حقیقی در این اوراق سرمایه‌گذاری کرده‌اند. پس دست‌اندرکاران بازارسرمایه نباید نگران نکول تعهدات از جانب بانی اوراق بدهی باشند که با استفاده از رتبه‌بندی اعتباری اقدام به انتشار اوراق کرده است. در مجموع مدیران سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاران نهادی نیز از این موضوع اطلاع کافی دارند و با بررسی جوانب و رتبه اوراق اقدام به خرید اوراق خواهند کرد.