اکنون وقت حذف صفر از پول نیست/نه نظارت داریم نه بازار رقابتی/۷۰ درصد سپرده بانکها متعلق به نیم درصد صاحبان سپردها است

به گزارش می متالز، عباس شاکری عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی که در نشست هفتگی موسسه دین و اقتصاد حضور پیدا کرده بود در خصوص حذف ۴ صفر نظریات خود را مطرح کرد.

در ابتدای این نشست شاکری با اشاره به سابقه چنین طرحی در کشور گفت: در سال ۹۲ پژوهشی در همین خصوص برای وزارت اقتصاد و دارایی انجام دادم، به طور کلی هر موقع دولتمردان ما سیاستی اتخاذ می کنند که منجر به بی‌ثباتی در اقتصاد می‌شود گریزی به مقوله حذف صفر می زنند که آن زمان هم وضعیت همین گونه بود.

وی ادامه داد :من تصمیم نداشتم در این مورد صحبت کنم اما آقای مومنی اصرار کردند گفتند چند روز گذشته اس ام اس آمده که قرار است صفرها حذف شود و من گفتم بگذارید هر کاری دلشان می‌خواهد بکنند در این شرایط که همه چیز قاطی شده دخالت نکنیم بهتر است اما ایشان اصرار کردند و من هم اطاعت کردم.

شاکری ادامه داد: بحث پول موضوع پیچیده‌ای است اندیشمندانی مانند هیوم پول را مانند روغن می دانند که چرخ‌های اقتصاد را به حرکت وا می دارد البته این را باید در نظر داشت که آن زمان پول‌ها به صورت سکه و نقره بود و ارزش ذاتی داشته و الان که هر وقت یک رئیس بانک مرکزی دلش بخواهد پول چاپ می کند.

وی گفت: هیوم و آدام اسمیت اقتصاددان های دهه ۷۰ بر این اعتقادند که پولی که تزریق می‌شود به تورم تبدیل می شود و همه به یک نسبت تحت تاثیر آن قرار می گیرد اما در کشور ما وضعیت این گونه نیست مطابق آمارهایی که خود بانک مرکزی اعلام کرده ۷۰ درصد از سپرده‌های بانک‌ها متعلق به نیم درصد صاحبان سپرده است همین عامل باعث شده که این پرش قیمت‌ها به مذاق برخی خوش بیاید و الان دارند زمینه چینی می کنند که چون نقدینگی بالا هست باید باز هم منتظر گران شدن کالاها باشید این درحالیست که ما اگر ۲۳ میلیون شاغل داشته باشیم تنها ۷ درصد نقدینگی در دست آنها است پس چگونه می شود این تغییرات تورمی به وجود می‌آید وقتی که اینها در اقلیت هستند یا وقتی آپارتمان در یک منطقه معمولی تهران از متری ۴ میلیون به ۲۰ میلیون تومان می رسد این فقط حاصل کار همان نیم درصد است که برای افزایش ثروت خود این کار را کرده‌اند. 

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی بیان کرد: نکته جالب دیگر اینکه در همه جای دنیا می گویند بورس نبض بازار است در حالی که ما طبق آمار رسمی رشد صنعتی منفی داریم اما یک دفعه در یک روز بورس ۴ هزار واحد افزایش پیدا می‌کند این نشان می‌دهد که پول دست آن نیم درصد چه کارها که می کند.

شاکری با اشاره به سابقه حذف پول در کشورهای مختلف گفت: اولین بار حذف صفر در آلمان پس از جنگ جهانی اول رخ داد و پس از آن چندین کشور هر کدام چندین بار این کار را انجام دادند که برخی موفقیت آمیز و برخی هم ناموفق بوده به طور مثال پول در آلمان به گونه‌ای عمل کرده که اثرگذاری اش به قول خودشان از صنعت بخار بیشتر بوده اما یک کشوری مانند ما ۳۰ هزار میلیارد تومان برای جبران موسسات مالی غیر مجاز به جامعه تزریق شد که همان باعث به هم ریختن اقتصاد ما شد ،زیرا شفافیت نبود و معلوم نبود که چه فعالیت هایی با این پول‌ها دارد انجام می‌شود و گویا باز هم از این پول ها و موسسات در نوبت داریم

وی ادامه داد: کشورهایی که این کار را انجام می‌دهند یک ابر تورم را دارند که اگر متناسب باشد مانند یک سیلاب پس از مدتی فروکش می‌کند و اگر نامتناسب باشد تا سالهای سال تخریب گر و گریبانگیر اقتصاد خواهد بود امروز ابر تورمی که اقتصاد ما با آن درگیر شده خیلی پیچیده و خیلی نامتناسب است به طور مثال قیمت‌ کالاها چند برابر شده اما حقوق کارمندان را تنها نزدیک به ۳۰ درصد افزایش داده اند یا مثلا من به عنوان یک پژوهشگر اگر بخواهم کتاب چاپ کنم باید ۷ برابر قبل قیمت کاغذ پرداخت کنم در حالی که فقط شش درصد حقوق من افزایش پیدا کرده و یا نکته دیگر اینکه ما نهاده‌های دامی را با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد می‌کنیم اما در آخر لبنیات و سایرمحصولات دامی با قیمت بازار آزاد محاسبه می‌شود این یعنی انحصار و فساد در اقتصاد و تورم ما وجود دارد و هیچ کسی هم جلودار آن نیست.

شاکری افزود: از برنامه اول تا حالا هزار برابر پول ملی ما تضعیف شده است که این افتخاری برای روسای بانک‌ مرکزی ایران است اصلاحات پولی که به خاطر پرش قیمت ها صورت می گیرد بسیار آسان تر است از اصلاحاتی است که به خاطر فساد و رانت وجود دارد که وضعیت ما الان مورد دوم است.

استاد اقتصاد دانشگاه علامه با اشاره به وضعیت فعلی کشور و آثار حذف ۴ صفر گفت: با اینکه ما الان تورم نامتناسب را تجربه می کنیم اما هنوز قیمت ها مضربی از ۴ نیست. اکنون شرایط خاصی داریم. ما با تحریم ها مواجهیم و به جای اینکه سیاست‌های ما خنثی کننده آنها باشد مکمل این تحریم‌ها بوده فلذا این اقدام و حذف ۴ صفر نمی‌تواند کاری از پیش ببرد و فقط هزینه های ضرب سکه و اسکناس و امحای اسکناس های قبلی بالاتر می‌رود از طرف دیگر سبک ها و حسابداری تغییر پیدا کند که آن هم دردسرهای خودش را دارد.

وی ادامه داد: ما اگر قیمت‌ها را مضربی از ۴ قرار دهیم بسیاری از کالاهای ما قیمت‌های اعشاری پیدا می‌کنند مثلاً قیمت یک کالای ۱۲۷۰ تومانی و یا ۱۲ هزار و ۷۰۰ تومانی به اعشار تبدیل می شود نکته اینجاست که تجربه نشان می‌دهد که قیمت واگذاری ها هیچ وقت منصفانه نبوده است در حالی که نظریه‌پردازان بازار مانند اسمیت بر قیمت‌گذاری منصفانه و حقوق منصفانه تاکید می‌کند اما می بینیم وقتی ارز سه برابر می‌شود قیمت‌ها ۷ برابر می‌شود پس ما یک نظام قیمتگذاری دلبخواه و به دور از انصاف در کشور داریم و از طرف دیگر هیچ گونه نظارتی بر روی قیمت گذاری ها و نحوه فروش نداریم به طوریکه همه از این موضوع شاکی هستند پس به طور حتم در هنگامی که صفرها حذف می‌شود قیمت‌های اعشار به سمت بالا روند می شود و این باعث اثر تورمی بالایی خواهد شد. 

شاکری گفت: حالا اگر در زمان پرداخت حقوق و دستمزدها به سمت پایین اعداد رند می‌شود شما می‌بینید که برای کار کردن در یک موسسه یا یک کارخانه انواع ضمانت ها و چک های و سفته های تضمینی از کارگر گرفته می‌شود تا جای هیچگونه اعتراض و شکایت در آینده وجود نداشته باشد پس طبیعی است که این رقم به سمت پایین رند شود. نکته دیگر ریخته شدن قبح قیمت‌ها است مثلا در شهران خانه متری ۲۰ میلیون تومان است حالا اگر ۴ صفر حذف شود می شود متری ۲ هزار تومان این در حالی است که ۷۰ درصد درآمد کارمندان و کارگران برای اجاره خانه صرف می‌شود.

شاکری ادامه داد: نکته دیگر بالا رفتن احتمال پولشویی است اکنون در دنیا همه بانک‌ها کنترل می‌شود و دیگر امکان ضعیفی وجود دارد که بانکی پولشویی انجام شود پس بهترین روش نگه داشتن اسکناس و پول فیزیکی است که با این روش و کم شدن حجم اسکناس احتمال پولشویی بالاتر خواهد رفت.

وی افزود: پس انجام این کار با این وضعیت اقتصادی و اجتماعی اقتصاد ما درست نیست. آقایان می‌گویند با ۲۰۰ اقتصاد دان صحبت کردیم و مشورت کردیم که قیمت ارز باید این عدد فعلی باشد این اقتصاددان ها چه افرادی هستند پس ما چرا آنها را نمی بینیم که حداقل بتوانیم استدلال آنها را بفهمیم.

وی با اشاره به شاخص های اقتصادی گفت: رشد سرمایه گذاری صنعتی در دوران جنگ با نفت ۷ دلاری مثبت بود اما الان منفی شده است از طرف دیگر ما در شرایط اقتصادی پایدار نداریم و اعتماد بین مردم و سیاست‌گذاران به پایین ترین حد خود رسیده است.در حالی که همه نظریه پردازان و مکتب های اقتصادی یا به نظارت اعتقاد دارند یا برای کنترل بازار رقابتی را توصیه می‌کنند اما اکنون ما هیچ کدام از آنها را نداریم. 

وی تاکید کرد: بر همین اساس من اعتقاد دارم الان وقت این کار نیست و در صورت انجام این کار هیچ اثر حقیقی شاهد نخواهیم بود بلکه فقط شاهد اثر تورمی بالا و شکستن قبح قیمت ها و اضافه کردن هزینه ها خواهیم بود آن هم در شرایطی که تحریم هستیم و مشکل نقدینگی در گردش داریم و تمام وزرای اقتصادی به دنبال تامین مواد اولیه کارخانه ها هستند وقتی ما با این هیجان‌ها درگیر هستیم به نظر حذف ۴ صفر و تغییر واحد پول ملی عقلانی نمی آید.