فقر مطالعات و عملیات اکتشافی ریشه در تامین بودجه دارد

به گزارش می متالز، این مهم را می‌توان در تپه‌های باستانی کشور مثل سیلک کاشان و آثار به‌جای مانده از آن دوران ازجمله مس، آهن و دیگر مواد معدنی مشاهده کرد. سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی نیز از سال ۱۳۳۸ کارشناسان متعددی داشته و در پروژه‌ها و حوزه‌های تخصصی گوناگون زمین‌شناسی و اکتشاف فعال است.
مسئله اینجاست که اگرچه مطالعات و اقداماتی در زمینه اکتشاف در کشور انجام ‌شده اما کارهای عمیق خیلی محدود است.
 به باور کارشناسان برای اینکه بتوانیم به عمق ۵۰۰ متر و بیشتر برسیم و همگام با دیگر کشورها به‌پیش رویم به چند عامل نیاز داریم که می‌توان به ضعف در ادامه آموزش درست، کمبود انسان‌های دلسوز و بودجه کافی از طرف دولت اشاره کرد. در ادامه، گفت‌وگو با کارشناسان این حوزه را می‌خوانید.
 

اکتشاف در کشور سطحی است

راضیه لک، رئیس پژوهشکده علوم زمین با ابراز ناراحتی از اینکه اکتشاف در کشور ما خیلی سطحی است گفت: مطالعات و اقداماتی در این حوزه در کشور انجام‌ شده اما کارهای عمیق خیلی محدود است. امیدواریم بتوانیم از روش‌های نوین بهره ببریم و در اکتشاف عمیق ورود کنیم تا به عمق ۵۰۰ متر و بیشتر برسیم.
رئیس پژوهشکده علوم زمین با اشاره به لزوم استفاده از دانش ژئوفیزیک هوایی، ادامه داد: روش اکتشاف ذخایر پنهان زیرزمینی با دانش ژئوفیزیک هوایی در کشور بسیار جوان است. این روش در ایران تازه بومی‌سازی شده است. باید تفسیرهایی به‌وسیله آن انجام شده و با سایر روش‌ها تلفیق شود تا بتوانیم مواد معدنی را در زیرزمین کشف کنیم.
لک درباره مطالعات انجام شده در یکی از مناطق کشور، گفت: مطالعات ژئوفیزیک هوایی برای نخستین بار در کشور در سال گذشته در پهنه سقز در استان کردستان انجام شد. ما گروه‌های مختلف را روانه این منطقه کردیم و فرآیند پردازش داده‌ها را با سرعت بسیار بالا انجام دادیم.
 این در حالی بود که تا پیش ‌از این، روال نبود که سایر روش‌ها را با این مدل مطالعه انجام دهیم. او با بیان اینکه ذخایر خوب و غنی از آهن، طلا و سایر عناصر فلزی در استان کردستان داریم، تاکید کرد: با رکوردی که در کردستان زدیم می‌توانیم به مناطق دیگر هم توجه و ورود کنیم.
 

اکتشاف عمیق بودجه می‌خواهد

محمدباقر درّی، سرپرست معاونت اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با اشاره به پیشینه ایران در حوزه اکتشاف گفت: بشر از آغاز آفرینش با مواد معدنی سروکار داشته و آشنا بوده است. ایران هم با پیشینه‌ای که در تاریخ دارد از این حوزه مستثنا نبوده است. با مطالعه در حوزه‌های مختلف می‌فهمیم که ایرانیان از قدیم مواد معدنی را می‌شناخته‌اند و برای آن ارزش قائل بوده‌اند. در تپه‌های باستانی کشور مثل سیلک کاشان نیز آثاری از مس، آهن و دیگر مواد معدنی مشاهده ‌شده است.
درّی با اشاره به اهمیت و نقش سازمان زمین‌شناسی و مطالعات در آن بیان کرد: برای نخستین بار در کشور در سال ۱۳۳۸ با تاسیس سازمان زمین‌شناسی، مطالعات اکتشاف و تخصصی به‌صورت علمی انجام شد. به‌تدریج این حوزه با افزایش تعداد کارشناسان و متخصصان خود رشد کرد.
او ادامه داد: امروز کمترین معدنی در کشور وجود دارد که اثری از مطالعات کارشناسان سازمان زمین‌شناسی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در آن دیده نشود، به‌غیر از منطقه زاگرس و کپه‌داغ که با مواد معدنی کم، مناطق دیگر تحت مطالعات زمین‌شناسی و ژئوشیمی قرار دارند.
سرپرست معاونت اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات کشور درباره این پرسش که چرا اکتشاف در ایران بیشتر سطحی است، گفت: اکتشاف تا مرحله‌ای می‌تواند با هزینه کم انجام شود اما از یک مرحله به بعد باید در آن هزینه کرد چون ریسک اکتشاف بالاست. سرمایه‌گذار تا مطمئن نشود سرمایه‌اش برمی‌گردد، کمتر به آن ورود می‌کند.
او درباره اکتشاف عمیق به بودجه اشاره کرد و گفت: کار عمقی به هزینه نیاز دارد که بخش خصوصی حاضر نیست به‌راحتی آن را پرداخت کند. بنابراین باید در کنار گروه کارشناسی که سازمان از آن بهره‌مند است، دولت هم هزینه کند تا از کار سطحی به عمیق برسیم.
درّی درباره بهره از دانش ژئوفیزیک هوایی و اهمیت آن گفت: این روش سال‌هاست که استفاده می‌شود.
ایران هم چند سالی است گام‌های بلندی در این حوزه برداشته است اما برای رشد آن و بهره از روش‌های دیگر به حمایت، آموزش و مسائل مالی نیازمندیم.
او در پایان تاکید کرد: سازمان زمین‌شناسی یک مجموعه متخصص است که باید با تقویت مالی از سوی دولت مورد حمایت قرار بگیرد تا رسالت خود را به بهترین شکل انجام دهد.
 

ضعف در آموزش درست

جمشید حسن‌زاده، پژوهشگر زمین‌شناسی نیز با بیان اینکه ما در ایران در حوزه اکتشاف ضعیف هستیم، اظهار کرد: ما در زمینه اکتشاف نتوانسته‌ایم پیشرفت کنیم و جلو برویم.
این پژوهشگر مطالعات اکتشاف مس و فلزات قیمتی در ادامه، به ۲ عامل اصلی برای ضعف ایران در اکتشاف اشاره کرد و گفت: ضعف در آموزش درست و داشتن آدم‌های دلسوز، ۲مورد کلیدی در این زمینه است.
حسن‌زاده درباره مورد نخست گفت: آموزش، دائمی است و کار یکی دو روز نیست یعنی نمی‌توان به‌صورت یک‌رشته بریده عمل کرد بلکه باید به‌صورت یک‌رشته متصل و پیوسته باشد.
همچنین در این حوزه به افراد مجرب و متخصص نیازمندیم و هر کسی با هر سطحی نمی‌تواند به دیگران آموزش بدهد، ضمن اینکه باید کاری کنیم که افراد مجرب در بلندمدت در یک مجموعه کار کنند، نه اینکه به دلیل نارضایتی آنجا را ترک کرده و این‌همه تجربه و دانش را به ‌جای دیگری ببرند.
این پژوهشگر زمین‌شناسی در ادامه، به لزوم داشتن انسان‌های دلسوز اشاره کرد و گفت: برای اینکه در حوزه‌ای رشد کنیم باید دلسوزانه و متعهدانه عمل کنیم. ممکن است از بهترین فناوری و دانشی که در جهان وجود دارد بهره ببریم اما اگر دلسوزانه کاری نکنیم نمی‌توانیم به سود بلندمدت برسیم و کشورمان را رشد بدهیم.
او در پایان، درباره اهمیت دانش ژئوفیزیک هوایی صحبت کرد و گفت: این مسئله اتفاق خوبی برای کشور است. به‌هرحال باید با روش‌های روز به‌پیش برویم و از این دانش استفاده کنیم تا در حوزه اکتشاف رشد کنیم اما مسئله مهم این است که ممکن است ابزار روز را نیز وارد کنیم اما آن‌طوری که شایسته است نتوانیم از آن بهره ببریم که مسئله مهمی است.