رودخانه‌ای با طعم فلزات سنگین!

به گزارش می‌متالز به نقل از خبرگزاری فارس، در حالی‌که مجتمع معدنی مس سونگون، به‌عنوان دومین قطب تولید مس کشور و ثروتمندترین ذخیره مس ایران با ذخیره‌ای بالغ بر ۳۲۰ میلیارد دلار، اکنون بزرگ‌ترین معدن مس کشور شناخته می‌شود نماد قدرت صنعتی شمال‌ غرب کشور به شمار می‌رود، صدای زنگ خطر برای محیط‌ زیست منطقه بیش از هر زمان دیگری به گوش می‌رسد؛ زنگ خطری که رودخانه‌های «پخیر چای» و «سونگون» را درگیر کرده و سایه‌ای از نگرانی را بر سر مردمان شهرستان ورزقان و زیست‌بوم کم‌نظیر قره‌داغ گسترانده است.

آلودگی خزنده‌ای که آرام، اما پیوسته پیش می‌رود

سرپرست حفاظت محیط‌ زیست آذربایجان شرقی، محمدحسین حسن‌زاده، در بازدید میدانی اخیر خود از وضعیت محیط‌‌زیستی رودخانه‌های مشرف به معدن سونگون، با لحن قاطع و هشدارآمیز از بحران زیست‌محیطی موجود پرده برداشت.

به گفته او، مجتمع مس سونگون پیش‌تر موظف به احداث تصفیه‌خانه‌ای برای کنترل و مدیریت پساب‌های اسیدی خود در بازه ۱۸ ماهه شده بود، اما با گذشت یک سال، هیچ اقدام اجرایی ملموسی صورت نگرفته است.

بنا بر مستندات و آزمایشات صورت‌گرفته از سوی اداره کل محیط‌ زیست، افزایش محسوس غلظت فلزات سنگین نظیر مس و آهن در جریان آب رودخانه پخیر چای، تأثیر مستقیم فعالیت‌های استخراجی و تخلیه زهاب اسیدی سد باطله سونگون دارد. این موضوع ضمن برهم زدن تعادل طبیعی اکوسیستم، تهدیدی مستقیم برای سلامت انسان‌ها و حیات وحش منطقه محسوب می‌شود.

پاسخگویی به مردم یا پنهان‌کاری پشت عددها؟

مقامات مجتمع مس سونگون مدعی‌اند که وجود فلزات سنگین در آب‌های سطحی منطقه به‌طور طبیعی و به‌واسطه ساختار زمین‌شناسی رخ می‌دهد؛ اما کارشناسان محیط‌ زیست این ادعا را رد کرده‌اند. بر اساس پایش‌های میدانی و نتایج آزمایشگاهی، میزان آلودگی در سال‌های اخیر روندی صعودی داشته و با توسعه فعالیت‌های معدنی، به سطح بحرانی رسیده است.

محمدحسین حسن‌زاده در پاسخ به درخواست تمدید مهلت اجرای تصفیه‌خانه از سوی مجتمع، صراحتاً تأکید کرد: «در برابر سلامت مردم و طبیعت، هیچ مماشاتی قابل پذیرش نیست. مهلت جدید شش‌ ماهه صادر شده و تخطی از آن، مستوجب پیگرد قضایی و جریمه‌های نقدی است.»

حمایت دستگاه قضایی؛ برای قانون، برای مردم

در واکنشی هماهنگ با دستگاه محیط‌ زیست، رئیس دادگستری شهرستان ورزقان، سیداحمد موسوی، ضمن اعلام حمایت کامل از اجرای قوانین محیط‌‌زیستی، خواستار ارائه گزارشی جدید و جامع از سوی حفاظت محیط‌ زیست استان شد. او با بیان اینکه «سلامت مردم، خط قرمز قوه قضاییه است»، خاطرنشان کرد که دستگاه قضایی استان آماده برخورد قانونی با هرگونه تعلل یا تخلف در این حوزه خواهد بود.

امام‌ جمعه ورزقان: مسوولیت اجتماعی معدن فراموش نشود

حجت‌الاسلام فضلی، امام‌ جمعه شهرستان ورزقان نیز در موضع‌گیری صریح، ضمن ابراز نگرانی از تداوم آلایندگی‌های ناشی از مجتمع سونگون، خواستار افزایش دقت و شفافیت در ارزیابی‌های زیست‌محیطی شد. وی تصریح کرد: «اکتشاف چهار معدن دیگر در منطقه، در صورت تداوم بی‌توجهی به اصول زیست‌محیطی، فاجعه‌ای جبران‌ناپذیر را رقم خواهد زد.»

سونگون؛ فرصتی عظیم یا تهدیدی پنهان؟

با توجه به اینکه رودخانه پخیر چای و سایر آبراهه‌های منطقه نهایتاً به رودخانه مرزی ارس می‌پیوندند، آثار آلودگی نه‌تنها محدود به محدوده معدن نخواهد ماند، بلکه می‌تواند تبعات فرامرزی نیز در پی داشته باشد. از سوی دیگر، غنای طبیعی منطقه قره‌داغ که زیستگاه گونه‌های نادر گیاهی و جانوری است، در معرض خطر نابودی قرار گرفته است.

منبع: خبرگزاری فارس