ارزش ۲.۵۳ میلیارد دلاری صادرات جهانی شن و ماسه؛ سهم ایران از بازار جهانی چقدر است؟

به گزارش می‌متالز، شن، ماده‌ای است که از ذرات سنگ و مواد معدنی ریزدانه تشکیل شده است. شن همچنین به عنوان یک کلاس بافتی از خاک تعریف می‌شود که حاوی بیش از ۸۵ درصد ذرات به اندازه شن از نظر جرم است. این ماده کاربرد‌های بسیار متنوعی دارد به نحوی که خاک‌های شنی برای محصولات کشاورزی مانند هندوانه، هلو و بادام زمینی ایده‌آل هستند. شن همچنین در ساخت آجر به خاک رس اضافه می‌شود، در حالی که سیلیس از شن یک جزء کلیدی شیشه است.

صادرات شن و ماسه طبیعی از همه کشور‌ها در سال ۲۰۲۴ به ۲.۵۳ میلیارد دلار رسیده است در مقایسه با ۲.۲۴ میلیارد دلاری که در سال ۲۰۲۳ رقم خورده است به میزان ۱۲.۷ درصد افزایش یافته است

همچنین مخلوط کردن شن با سیمان و آهک اغلب در ساخت‌و‌ساز سنگ‌تراشی استفاده می‌شود و شن را می‌توان با رنگ مخلوط کرد تا یک پوشش بافتی برای دیوارها، سقف‌ها و سطوح کف غیرلغزنده ایجاد شود. به این ترتیب است که بازار جهانی این محصول پرکاربرد پررونق است و بر اساس داده‌های آماری سایت worldstopexports صادرات شن و ماسه طبیعی از همه کشور‌ها در سال ۲۰۲۴ به ۲.۵۳ میلیارد دلار رسیده است که به گفته کارشناسان این مبلغ دلاری ناشی از شتاب متوسط ۶۷ درصدی در دوره پنج ساله از سال ۲۰۲۰ است، زمانی که شن و ماسه صادراتی جهانی ۱.۵۱ میلیارد دلار ارزش داشت. این در حالی است که سال به سال، ارزش شن و ماسه‌های طبیعی صادراتی در مقایسه با ۲.۲۴ میلیارد دلاری که در در سال ۲۰۲۳ رقم خورده است به میزان ۱۲.۷ درصد افزایش یافته است.

۵ کشوری که ۶۵.۷ درصد از کل ارزش شن و ماسه طبیعی ارسال شده به بازار‌های بین‌المللی را به خود اختصاص داده‌اند

در حوزه صادراتی و کشور‌های برتر گزارشات جهانی بیانگر این است که در سال ۲۰۲۴، پنج صادرکننده برتر شن و ماسه در جهان، ایالات متحده آمریکا، هلند، کامبوج، آلمان و بلژیک هستند. در حقیقت این پنج صادرکننده اصلی شن و ماسه در مجموع، تقریباً دو سوم معادل ۶۵.۷ درصد از کل ارزش شن و ماسه طبیعی ارسال‌شده به بازار‌های بین‌المللی را به خود اختصاص داده‌اند.

ایالات متحده؛ در راس صادرات شن و ماسه

به عبارت دقیق‌تر در سال ۲۰۲۴ ایالات متحده با رقم زدن صادراتی به ارزش بالغ بر ۹۰۸ میلیون دلار گه حدود ۳۶ درصد از کل صادراتی شن و ماسه محسوب می‌شود در جایگاه نخست صادراتی جای دارد.

پس از آن کشور هلند با ثبت صادراتی به ارزش ۲۶۱.۵ میلیون دلار که بیش از ۱۰ درصد از کل صادراتی شن و ماسه است در رتبه دوم صادرات قرار گرفته و پس از آن کامبوج با صادراتی ۲۱۸ میلیون دلاری در رتبه سوم قرار دارد.

این در حالی است که طبق آمار‌های این گزارش کشور‌های کامبوج، آلمان، بلژیک، موزامبیک، مالزی، فرانسه، مصر، عربستان سعودی، اندونزی، ویتنام، تایوان، پرتغال، و اسپانیا در جایگاه‌های بعدی صادرات قرار گرفته‌اند. به این ترتیب از نظر ارزش صادراتی ۱۵ کشور ذکر‌شده در این فهرست، بالغ بر ۸۷ درصد از شن و ماسه صادراتی جهان را در سال ۲۰۲۴ صادر کرده‌اند.

ایران نیز در مدت نامبرده صادراتی به ارزش ۵۷۳ هزار دلار رقم زده است و قبل از کشور‌هایی همچون کنیا، اوکراین و آنگولا در جایگاه هفتاد و دوم قرار گرفته است

داده‌های آماری این گزارش حاکی از جایگاه ۷۲ ایران در حوزه ارزش صادراتی شن و ماسه است. به این معنا که در این گزارش آمده است ایران در مدت نامبرده صادراتی به ارزش ۵۷۳ هزار دلار رقم زده است و قبل از کشور‌هایی همچون کنیا، اوکراین و آنگولا در جایگاه هفتاد و دوم قرار گرفته است. این در حالی است که ارزش صادراتی شن و ماسه ایران در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال ۲۰۲۳ بیش از ۵۹ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

از سوی دیگر این گزارش می‌گوید: در میان صادرکنندگان برتر، سریع‌ترین رشد سالانه در بین صادرکنندگان شن و ماسه کشور کامبوج با ۱۲۴ درصد افزایش بوده است و پس از آن کشور‌های مصر، موزامبیک رشد سالانه را به ثبت رسانده است. از آن طرف کشور مالزی ۲۸.۵ درصد فروش شن و ماسه صادراتی به نسبت به سال ۲۰۲۳ کاهش داده است و پس از آن اندونزی، آلمان و هلند کشور‌هایی هستند که کاهش فروش شن و ماسه صادراتی خود را تجربه کرده‌اند.

سهم ۷۳ درصدی تامین‌کنندگان آمریکای شمالی از ارزش صادراتی شن و ماسه طبیعی در سال ۲۰۲۴

از سوی دیگر در میان قاره‌ها، تأمین‌کنندگان در آمریکای شمالی با محموله‌هایی به ارزش ۹۳۳ میلیون دلار یا حدود ۳۷ درصد از کل جهانی، بالاترین میزان دلار را در سال ۲۰۲۴ به فروش رساندند. در جایگاه دوم، صادرکنندگان مستقر در اروپا با ۳۳.۷ درصد ارزش فروش قرار داشتند. همچنین ۲۰.۶ درصد دیگر از محموله‌های شن و ماسه در سراسر جهان از فروشندگان در آسیا سرچشمه گرفته است. در کنار آن درصد‌های کم‌تری از آفریقا (۷.۷ درصد)، آمریکای لاتین به استثنای مکزیک (۰.۷ درصد)، و سپس اقیانوسیه (۰.۴ درصد) به رهبری استرالیا و نیوزیلند بود.

گفتنی است در بحث تولید شن و ماسه طبیعی چین بزرگ‌ترین تولیدکننده شن و ماسه طبیعی جهان است و عمدتا به دلیل ظرفیت‌های گسترده معدنی و تقاضای بالا در ساخت‌و‌ساز، سنگین‌ترین سهم بازار را دارد. از سوی دیگر کشور هند با وجود محدودیت‌های زیست‌محیطی و مسائل مربوط به کیفیت، یکی دیگر از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان شن و ماسه با سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه در معادن است. علاوه بر این کشور‌های ایالات متحده، اندونزی، مالزی، روسیه، قزاقستان و کشور‌های خاورمیانه همچون امالات متحده و عربستان سعودی در این بازار جایگاه ویژه دارند.

با این وجود کارشناسان می‌گویند: در برخی مناطق، محدودیت‌های قانونی بر استخراج شن و ماسه در راستای حفاظت از اکوسیستم‌ها و جلوگیری از فرونشست زمین می‌تواند باعث کاهش تولید یا تغییر به منابع جایگزین مانند شن بازیافتی، شن‌های مصنوعی یا ماسه‌های خرد‌شده شود و در مجموع این مسائل می‌تواند روی اندازه بازار و نرخ رشد تأثیر بگذارد.

منبع: تحلیل بازار