گفتمان‌سازی؛ گام نخست برقراری تعاملات نوین با دانشگاه‌ها/ گروه فولاد مبارکه چگونه بزرگترین CVC کشور را خلق کرد؟

به گزارش می‌متالز، آنچه که در دنیای امروز هرگز قابل چشم‌پوشی نیست، تغییراتی است که به‌طور مداوم در عرصه فناوری و مدل‌های کسب‌وکار در حال وقوع است. تغییراتی که بی‌شک آینده‌ای متفاوت را پیش روی ما قرار خواهد داد. این یک اصل بدیهی است که بقای کسب‌وکارها، بدون در نظر آوردن تغییرات فناوری و سازگاری ضوابط داخلی کسب‌وکار با آنها، با خطری جدی مواجه خواهد شد. همین اصل به‌ظاهر ساده، اما کلیدی است که نوآوری را برای بقای هر سازمانی، به یک ضرورت غیر قابل انکار تبدیل کرده است.

اگرچه نوآوری در انواع و اشکال مختلف آن همواره در گروه فولاد مبارکه جاری و ساری بوده، اما رشد زیست‌بوم دانش‌بنیان و نوآوری کشور، این گروه بزرگ صنعتی را به بهره‌برداری از ظرفیت‌های گسترده ایجادشده در این زیست‌بوم سوق داده است. این رویکرد، سنگ بنای تأسیس شرکتی شد که نقش هماهنگ‌کننده فعالیت‌های گروه بزرگ فولاد مبارکه در حوزه نوآوری را ایفا می‌کند؛ شرکتی که ظرفیت‌های دانش‌بنیانی و نوآوری کشور را، هم‌سو با رویکرد‌های ملی و تأکیدات رهبر معظم انقلاب، در جهت دانش‌بنیان کردن بنگاه بزرگ فولاد مبارکه و پیشرانی توسعه همه‌جانبه کشور بسیج می‌کند.

آنچه که در بررسی نمونه‌های جهانی مشاهده می‌شود، این است که شرکت‌های پیشرو در صنعت فولاد، از طریق نوآوری باز و سرمایه‌گذاری خطرپذیر، اهداف اساسی خود مانند تنوع در کسب‌وکار، دسترسی به فناوری، ارتقای بهره‌وری و بهبود عملکرد زیست‌محیطی را دنبال می‌کنند.

گروه فولاد مبارکه نیز با تمرکز بر همین اهداف، همواره در تلاش است تا خود را به‌عنوان مجموعه‌ای شکست‌ناپذیر در صنعت فولاد مطرح کند. تلاشی که از طریق بازآفرینی مداوم، کشف آینده، بهره‌برداری از زمان حال و به کارگیری مدل‌های کسب‌وکار برتر ممکن است و عبور از مرز‌های صنعت سنتی را به‌دنبال دارد.

این رویکرد از سال ۱۳۹۶ براساس بررسی‌های تطبیقی، تحلیل‌های استراتژیک و بازخورد‌های دریافتی از ارزیابی‌های جوایز بین‌المللی مانند EFQM و MAKE در دستور کار قرار گرفت؛ با سناریوپردازی برای پیاده‌سازی رویکرد نوآوری باز پیش رفت و با طراحی یک زیست‌بوم نوآوری و سازماندهی جهت راهبری آن گام نخست پیاده‌سازی آن برداشته شد.

تاریخچه پیاده‌سازی رویکرد زیست‌بوم نوآوری در فولاد مبارکه

در این طراحی، زیست‌بوم نوآوری گروه فولاد مبارکه به دو بخش داخلی و بیرونی تقسیم شده است. بخش داخلی آن شامل واحد‌های تولیدی، پشتیبانی و ستادی و سایر شرکت‌های گروه فولاد مبارکه است. بخش بیرونی آن از واحد‌های پژوهشی، شرکت‌های فناور، دانشـگاه‌ها و پژوهشـگاه‌های خـارج از گروه فولاد مبارکه و سایر کسب‌وکار‌های سرویس‌دهنده در نظام نوآوری و فناوری تشکیل شده و شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری و نوآوری فولاد مبارکه (MSTID) به‌عنوان نهاد تأمین مالی و راهبر زیست‌بوم، در نقطه اتصال اصلی دو بخش درونی و بیرونی زیست‌بوم قرار گرفته است.

تأسیس شرکت MSTID در سال ۱۳۹۹ انجام شد. شرکتی که البته با سرعتی مثال‌زدنی مراحل تکامل خود را سپری کرده و با طی کردن فرآیند قانونی، رسماً به بزرگترین صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر کشور تبدیل شد؛ برای شناخت بهتر MSTID Fund، در ادامه خدماتی که توسط این صندوق به گروه فولاد مبارکه ارائه می‌شود، معرفی شده‌اند.

هوشمندی فناوری در صنعت فولاد

در یک بیان اجمالی، هوشمندی فناوری سیستمی است برای افزایش قدرت تصمیم‌گیری سازمان در موضــوعات فناورانه نظیر ورود به بازار یا کسب‌وکار جدید، توسعه فناوری، انجام سرمایه‌گذاری‌های کلان، انتخاب شرکای راهبردی و مواردی از این دست. این هوشمندی با انجام مطالعات آینده‌پژوهی، تحلیل روند‌های جهانی مؤثر بر صنعـت فولاد و همچنین روند‌های توسعه فناوری‌های نوظهور، برای گروه فولاد مبارکه شکل می‌گیرد و به فعالیت‌های زیست‌بوم نوآوری جهت می‌دهد. نتایج این عملیات به‌عنوان پیشران‌ها و محور‌های نوآوری طی اسـناد تحلیل روند فناوری انتشار یافته و البته به‌طور مستمر پایش، بازبینی و به‌روزرسانی می‌شوند.

انتشار این اسناد امکان آن را فراهم می‌کند که مساله‌ها و علاقه‌مندی‌های گروه فولاد مبارکه در مجامع مختلف دانشگاهی و کسب‌وکاری تبیین شده و فعالیت‌های دانشگاهی، فناورانه و کارآفرینانه را به سمت اولویت‌ها و نیاز‌های گروه فولاد مبارکه جذب کند.

سرمایه‌گذاری خطرپذیر در توسعه کسب‌وکار و توسعه فناوری

رکن تأمین مالی، از مهم‌ترین ارکان تشکیل‌دهنده هر زیست‌بوم نوآوری است و در همین راستا سرمایه‌گذاری خطرپذیر، اصلی‌ترین خدمتی است که MSTID Fund ارائه می‌کند.

سرمایه‌گذاری خطرپذیر در توسعه کسب‌وکار، راهکاری است برای به خدمت گرفتن ظرفیت‌های نوآورانه کارآفرینان در جهت تأمین نیاز‌های اساسی در زنجیره تأمین گروه فولاد مبارکه، تنوع‌بخشی به کسب‌وکار‌های این گروه و مجموعاً حفاظت از پایداری و بقای این گروه صنعتی.

در مواردی که گروه فولاد مبارکه برای بهبود عملکرد خود در کسب‌وکار تولید و عرضه فولاد، نیازمند دسترسی به فناوری‌های نوین باشد و این دسترسی از راهکار‌های متعارف کوتاه‌مدت نظیر خرید و انتقال فناوری میسر نباشد و یا فناوری در مراحل آغازین توسعه و آمادگی قرار داشته باشد، MSTID Fund با به‌کارگیری ابزار سرمایه‌گذاری خطرپذیر، روند توسعه دادن فناوری را حسب مورد از سطوح دانشگاهی و آزمایشگاهی تا پایلوت، نیمه‌صنعتی و صنعتی در دستور کار قرار می‌دهد و نهایتاً فناوری توسعه‌یافته را در اختیار بهره‌برداران می‌گذارد.

سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر (اعم از این که توسعه کسب‌وکار یا توسعه فناوری باشند) در فرآیندی که با بهره‌گیری از آخرین الگو‌های دانشی و درس‌آموخته‌های سازمانی طراحی شده است، به انجام می‌رسند.

نگاهی آماری به فرآیند سرمایه‌گذاری خطرپذیر از درخواست تا تصویب

مرحله کلیدی در این فرآیند، طرح موضوع در کمیته سرمایه‌گذاری خطرپذیر فولاد مبارکه است که در آن همه بررسی‌ها و ارزیابی‌ها و توافقات سرمایه‌گذاری، توسط تیم متقاضی جذب سرمایه و نیز نمایندگان MSTID Fund در کمیته‌ای ویژه طرح و نقد شده و تصمیم نهایی درباره انجام شدن یا نشدن سرمایه‌گذاری اتخاذ می‌شود.

نوآوری دانشگاهی

در همه زیست‌بوم‌های نوآوری، دانشگاه‌ها، سرچشمه نوآوری تلقی می‌شوند و برای رونق زیست‌بوم باید دانشگاه‌ها را در راستای توجه به مسائل اصلی که درصدد پاسخ به آنها هستیم، تحریک کرد.

برای انجام این مهم، نحوه تعاملات گروه فولاد مبارکه با دانشگاه‌های کشور در قالب سند نظام بلوغ همکاری‌های دانشگاه و فولاد مبارکه بازطراحی، همکاری در سطوح مختلف بلوغ تعاملات تعریف و دسته‌بندی شده که در قالب قرارداد‌هایی با دانشگاه‌های منتخب (تاکنون ۲۰ دانشگاه)، تبدیل به دستور کار همکاری مشترک دو مجموعه می‌شود.

علاوه بر همکاری‌های متعارف پژوهشی دانشگاه‌ها با فولاد مبارکه، همکاری‌های نوینی که تاکنون در قالب نظام بلوغ همکاری‌های دانشگاه و فولاد مبارکه پیاده‌سازی شده‌اند نیز وجود داشته که در ادامه به آن می‌پزداریم.

گفتمان‌سازی

گام اول در برقراری تعاملات نوین با دانشگاه‌ها، گفتمان‌سازی است. دانشجویان، استادان و مدیران دانشگاهی باید رویکرد‌های جدید فولاد مبارکه در حوزه توسعه فناوری و نواوری را بدانند و از نحوه ورود به مشارکت و همکاری در این تعاملات آگاه باشند. برای این منظور به‌طور متناوب و پیوسته رویداد‌هایی با عنوان «هم‌‏مسیر» در دانشکده‌ها و دانشگاه‌های مختلف کشور توسط MSTID Fund برگزار می‌شوند و طی آن فرآیند‌ها و سازوکار‌های همکاری دانشگاهیان با فولاد مبارکه و پیشران‌ها و محور‌های نوآوری فولاد مبارکه که دانشگاهیان با فعالیت در آنها می‌توانند منابع فولاد مبارکه را جذب کنند، بازگو و تشریح می‌شوند.

فرصت مطالعاتی صنعتی

در این همکاری، اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها، دوره‌ای ۳ تا ۶ ماهه را در دل صنعت فولاد مبارکه سپری کرده و طی آن با تمرکز بر موضوع و مساله مشخصی از صنعت، با ابعاد و اجزای صنعتی و عملیاتی آن آشنا شده و فعالیت پژوهشی و مطالعاتی روی آن انجام می‌دهند؛ به این ترتیب، بخشی از مسیر دست‌یابی به راهکار‌ها جهت پرداختن به موضوعات و مسائل صنعت را طی کرده و به دستور کار‌های شفاف و روشن جهت فعالیت‌های دانشگاهی آتی دست می‌یابند.

پژوهانه بابت پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی

یکی از ارکان فرآیند‌های پژوهشی و تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌ها، پروژه‌های تحقیقاتی منتهی به پایان‌نامه یا رساله دانشجویان در انتهای دوره تحصیلی است و پرداخت پژوهانه (گرنت) به استاد و دانشجو، راهکاری‌ست که صنایع برای جهت دادن این فعالیت‌های تحقیقاتی به سوی مسائل و موضوعات مورد علاقه خود به کار می‌گیرند. با جهت‌دهی به این فعالیت‌های جاری دانشگاهی، علاوه بر این که دانش ناظر به مساله صنعت تجمیع و تولید می‌شود، متخصصانی در قبال این موضوعات پرورش یافته و خبرگان دانشگاهی در این موضوعات توسط صنعت شناسایی می‌شوند. فولاد مبارکه نیز این الگوی همکاری با دانشگاه‌ها را در سطح گسترده و پس از دریافت طرح‌های موفق، در فهرست مرتبط با اولویت‌های مورد نظر خود قرار داده و از آنها حمایت می‌کند.

دانشجویانی که در فرآیند اخذ پژوهانه از فولاد مبارکه قرار می‌گیرند، مشمول طرح «ترنج» (توانمندسازی راهبردی نوآوران جوان) نیز می‌شوند.

در قالب این طرح بانک اطلاعاتی از دانشجویان و مهارت‌های نرم و فنی آنان تشکیل شده و پس از ارزیابی نهایی، فرآیند توانمندسازی ایشان در قالب کوچینگ، برنامه توسعه فردی، ارزیابی شخصیتی و برگزاری رویداد‌های انگیزشی ترنج دنبال می‌شود.

تور‌های صنعتی

یکی از لوازم گسترش همکاری‌های دانشگاهیان با صنعت آشنایی با ابعاد واقعی صنعت و مسائل آن است و تا زمانی که بازدید حضوری و مستقیم دانشگاهیان از تأسیسات صنعتی انجام نشود، این آشنایی به‌وجود نمی‌آید؛ فرصتی که تا پیش از بسیار محدود در اختیار دانشگاهیان قرار می‌گرفته و بسیاری از دانشگاهیان حتی در رشته‌های کاملاً نزدیک با صنعت، مجال رؤیت یک پلنت صنعتی را نداشته‌اند.

فولاد مبارکه برای رفع این نقیصه، با محوریت MSTID Fund انجام بازدید‌های دانشگاهیان از سایت‌های صنعتی خود را تسهیل کرده و در این قالب، طی مدت کوتاهی جمع کثیری از دانشجویان و اساتید دانشگاه‌ها از این صنعت بزرگ کشور بازدید داشته‌اند و این روند تداوم دارد. سایر انواع همکاری‌های دانشگاه‌ها با فولاد مبارکه نیز به تدریج و با بلوغ یافتن تعاملات قبلی در دستورکار قرار گرفته و به اجرا در خواهند آمد.

برندسازی نوآوری فولاد مبارکه

مانند هر کسب‌وکار دیگری، جلب توجه و همکاری نخبگان، دانشگاهیان، فناوران، کارآفرینان و صنعت‌گران به رویکرد نوآوری باز دنبال شده در گروه فولاد مبارکه و شکل‌دهی مشارکت با ایشان، مستلزم ایجاد شهرت و آوازه نیکو در این باره است.

از این رو MSTID Fund به‌عنوان راهبر زیست‌بوم، از انواع ابزار‌های خلق و اشاعه برند برای خلق و تثبیت چهره نوین گروه فولاد مبارکه به‌عنوان صنعت پیشتاز و مشوق حامی نوآوری استفاده می‌کند. علاوه بر رویداد‌های متعارف صنعتی و دانشی که زمینه این فعالیت هستند، MSTID Fund رویداد‌های اختصاصی خود را نیز طراحی و اجرا می‌کند.

رویداد‌های فولادی‌شو

فولادی‏شو رویداد اختصاصی MSTID Fund برای شناسایی نخبگان و شرکت‌های دانش‌بنیان مستعد جذب سرمایه برای توسعه فناوری و کسب‌وکار است. این رویداد‌ها به‌صورت موضعی (در پارک‌های علم و فناوری و اجتماعات کارآفرینان استان‌های مختلف) یا موضوعی (حول یک مساله خاص صنعتی در گروه فولاد مبارکه) برگزار می‌شوند و طی آن نخبگان و شرکت‌های دانش‌بنیان به معرفی ظرفیت‌ها و دستاورد‌های خود پرداخته و طرح خود را برای جذب سرمایه در راستای موضوعات مورد علاقه در گروه فولاد مبارکه ارائه می‌کنند.

با این سازوکار علاوه بر خلق تصویر نوآورانه برای گروه فولاد مبارکه در جامعه گسترده مخاطبان، دامنه سرمایه‌گذاری‌های MSTID Fund به اقصی‌نقاط کشور گسترده می‌شود.

توسعه ابزار‌ها و نهاد‌های زیست‌بوم نوآوری

آبادانی و رونق و بالندگی هر زیست‌بوم، نیازمند ایفای نقش عناصر و اجزای بسیار متعدد و متنوعی است. در کشور ما همه این نقش‌آفرینان به‌وجود نیامده یا در حد مطلوب فعالیت نمی‌کنند. مراکز نوآوری، شتاب‌دهنده‌ها، آزمایشگاه‌های مرجع، FabLab، صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی و سایر نهاد‌های نوین نوآوری، فناوری و تأمین مالی نمونه‌هایی از این عناصر و اجزا هستند که نیاز به توسعه دارند؛ لذا فولاد مبارکه برای اطمینان از به ثمر نشستن سرمایه‌گذاری‌های خود در این زیست‌بوم، با به خدمت گرفتن مشوق‌ها و حمایت‌های حاکمیتی، سرمایه‌گذاری در توسعه نهاد‌ها و ابزار‌های زیست‌بوم نوآوری را نیز در دستورکار MSTID Fund قرار داده است.

مراکز نوآوری دانشگاهی فولاد مبارکه

مراکز نوآوری دانشگاهی فولاد مبارکه نقطه فیزیکی تمرکز و سازماندهی تعاملات این گروه صنعتی با دانشگاه‌هاست. تاکنون در ۵ دانشگاه مراکز نوآوری دانشـگاهی فولاد مبارکه فعال شده‌اند و تعداد آنها رو به افزایش است.

منبع: شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا