حضور قوی‌تر«اسکاندیوم» در بازار جهانی

سالانه فقط ۲۰ تن اسکاندیوم استخراج می‌شود اما این رقم در حال تغییر است، چرا؟
به گزارش می متالز به نقل از ماینینگ-فناوری، در ستون شماره ۳ جدول تناوبی، در نخستین مورد از ۹ موردی که به فلزات واسطه اختصاص‌یافته، عنصر کمتر شناخته‌شده‌ای به نام اسکاندیوم قرار گرفته است؛ ماده سفید نقره‌ای که در زمین بسیار نادر است و در ذخایر اورانیوم، در مقادیر کم یافت می‌شود و انگیزه‌ای برای استخراج ایجاد نمی‌کند. اسکاندیوم در میان ذخایر ۸۰۰ نوع مختلف مواد معدنی یافت شود و اکنون از نظر حجم و اندازه پنجاهمین عنصر پرحجم در زمین است. این ماده کاربرد چندانی ندارد اما همان کاربردهای کم در صنایع مرتبط بسیار تاثیرگذار است. در دهه ۱۹۷۰ میلادی کشف شد که اگر در صنعت ساخت خودرو، آلومینیوم با اسکاندیوم ترکیب شود، ماده قوی و مقاوم‌تری در برابر خوردگی به‌دست می‌آید. این آلیاژ به اندازه‌ای قوی است که می‌توان قطعات آن را به هم جوش داد تا اینکه با میخ‌پرچ محکم کرد، در نتیجه به ساخت هواپیمایی سبک‌تر که سوخت کمتری مصرف می‌کند منجر می‌شود که تولید و راه‌اندازی آن ارزان‌تر است.

امروزه به‌ویژه در صنایع هوایی نیاز به تولید و ساخت هواپیماهایی که از نظر مصرف، سوخت بهره‌ورتری از هواپیماهای کنونی داشته باشند، ضروری است. در فوریه سال گذشته، سازمان بین‌المللی هواپیمایی (نهادی مبتنی بر سازمان ملل که برای صنعت خطوط هوایی استانداردهای جهانی تعیین می‌کند)، استانداردی لازم‌الاجرا را برای هواپیماهای جدید مقرر کرد که بر مبنای آن به طور میانگین مصرف سوخت ۴ درصد کاهش یافت. این کاهش قرار است تا سال ۲۰۲۸میلادی نسبت به سطحی که در سال ۲۰۱۵میلادی بود، ادامه یابد، همچنین با استفاده از این فناوری انتظار می‌رود. بزرگترین هواپیماهای تجاری، مصرف را تا ۱۱ درصد نسبت به میزان مصرف کنونی پایین بیاورند. آلیاژ آلومینیوم اسکاندیوم در عملی کردن این استاندارد نقش چشمگیری ایفا می‌کند، اما مسئله اینجاست که تولیدکنندگان هیچ‌گاه ذخایر کافی اسکاندیوم در اختیار نداشتند. تولید جهانی در هر سال حداکثر ۲۰ تن تخمین زده می‌شود که بیشتر از معادن روسیه و چین به‌دست می‌آید. به‌تازگی در استرالیا نیز پیشرفت‌هایی در استخراج اسکاندیوم اتفاق‌افتاده که چشم‌انداز رو به رشدی را برای بازار آینده این عنصر معدنی ترسیم می‌کند. در طول چند سال گذشته ذخایر بی‌سابقه‌ای از اسکاندیوم مرغوب در محلی در جنوب‌شرقی ایالت نیوساوت‌ولز و شمال‌شرقی ایالت کوئینزلند کشف شده است. کشف اسکاندیوم در استرالیا، هم از نظر کیفیت و کمیت مهم است و هم از این نظر که این عنصر در کشوری دموکراتیک یافت شده که شرکت‌ها به راحتی بتوانند با آن تعامل داشته باشند. درحال‌حاضر ۳ پروژه معدنی متمرکز بر اسکاندیوم در استرالیا رو به آغاز است.

پروژه نینگان در نیوساوت‌ولز پروژه‌ای ۱۰۰ میلیون دلاری است که بخش عمده آن (۸۰ درصد) متعلق به شرکت معدنی بین‌المللی و کانادایی اسکاندیوم است. پیش‌بینی می‌شود در این پروژه سالانه ۸۰هزار تن سنگ اسکاندیوم مرغوب و ۹۵هزار تن نامرغوب تولید شود که به معنای سالانه حدود ۴۰ تن اکسید اسکاندیوم (حالت اولیه اسکاندیوم پالایش شده) است. قرار شده این پروژه در امسال میلادی آغاز به کار کند. عمر این معدن ۲۱ سال تخمین‌زده شده است. رقیب اصلی این پروژه، پروژه سی‌یراستون در نیوساوت‌ولز است؛ نخستین شرکتی که تا به حال بر اسکاندیوم متمرکز بوده و پروژه‌ای ۸۰ میلیون دلاری را برای سال ۲۰۱۷میلادی ترتیب داده است. عمر معدن مربوط به این پروژه ۲۰ سال تخمین‌زده شده و انتظار می‌رود سالانه ۷۸۰۰۰ تن سنگ‌آهن تولید و ۴۲ تن اکسید اسکاندیوم پالایش کند. جالب است که این پروژه از سوی شرکت‌های معدنی سنتی اجرا نمی‌شود، بلکه از طرف شرکت کلین‌تِک استرالیایی که در زمینه تصفیه آب و بازیابی منابع تخصص دارد، پیش می‌رود. این شرکت یک فرآیند اختصاصی تبادل یونی به نام «رزین در خمیر» دارد که کمک می‌کند سنگ بیشتری از خمیر بیرون کشیده شود. این شرکت تاکنون دو قرارداد با مشتری‌های احتمالی این ماده در کسب‌وکارهای مربوط به هوانوردی منعقد کرده است. مدیر شرکت کلین‌تِک می‌گوید: یکی از محدودیت‌هایی که شرکتی مانند ایرباس در گذشته با آن روبه‌رو بوده، در دسترس نبودن این فلز است که به‌طور مستقیم با مسائل مربوط به نرخ آن هم ارتباط پیدا می‌کند. از آنجا که ذخایر این فلز خیلی کم است نرخ کنونی آن در بازار بسیار گران است. ما با شرکت ایرباس به توافق رسیده‌ایم که بتوانیم از اسکاندیوم در آلیاژهای ویژه، هم به شکل اپلیکیشن‌های چاپ سه‌بعدی و هم به شکل اپلیکیشن‌های مربوط به بدنه هواپیما استفاده کنیم. ما همچنین قراردادهایی با شرکت جهانی آلیاژ در امریکا منعقد کردیم. این شرکت یکی از بزرگترین تهیه‌کنندگان بخش‌های اکسترود در صنعت هوافضاست.

پروژه سوم که به تازگی شروع به اقداماتی در این زمینه کرده، اوِن‌دِیل نام دارد. این پروژه هم در نیوساوت‌ویلز پا گرفته که از سوی شرکت پلاتینا، شرکت استرالیایی معدنکار در زمینه فلزات خاص و گرانبها پیش می‌رود. این شرکت تصمیم دارد در یک بازه زمانی ۷۰ ساله، سالانه ۳۰ تن اکسید اسکاندیوم تولید کند. این پروژه‌ها خبرهای خوبی برای بازار اسکاندیوم دارند، اما همچنان نمی‌توانیم با اطمینان چشم‌انداز مثبتی برای تقاضای این محصول تصور کنیم. اگر عرضه در مدت کوتاهی صدها درصد افزایش یابد، عرضه بیش از حد و سقوط نرخ می‌تواند یک تهدید باشد. به همین دلیل برایان وان، رئیس «پروجکت‌مانیتور» که در زمینه پروژه‌های معدنی، نفتی و گازی استرالیا گزارش می‌دهد، باور دارد که در این زمینه باید روی انعقاد قراردادهای ثابت و طولانی‌مدت کار کرد. این فلز با طلا کمی فرق می‌کند، وقتی طلا تولید می‌کنید به هر قیمتی می‌توانید آن را بفروشید اما اسکاندیوم یک ماده معدنی صنعتی است که عرضه آن تا حدودی نیاز به بازاریابی و فروش دارد.