ماجرای موفقیت بانک ملت در دعوای حقوقی ۱۰ساله علیه انگلیس

به گزارش می متالز، طی سالهای ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ میلادی انگلیس و اتحادیه اروپا به‌صورت غیرقانونی بانک ملت ایران را تحریم کردند که در همان سالها منجر به پیگیری حقوقی مسئولان وقت بانک ملت برای لغو این تحریم‌ها شده بود. دولت انگلیس و خزانه‌داری این کشور در سال ۲۰۰۹ با تحریم بانک ملت به‌بهانه واهی تأمین مالی صنعت هسته‌ای ایران، دسترسی این بانک به بخش مالی انگلیس را ممنوع کرد. اتحادیه اروپا هم در سال ۲۰۱۰ میلادی با طرح دلایل مبهم و واهی تحریم مشابهی علیه بانک ملت اعمال کرده بود.

علی دیواندری مدیرعامل وقت بانک ملت طی آن سالها در گفتگویی با تأکید بر اینکه شکایت حقوقی از تحریم‌های انگلیس و اروپا تصمیم شخصی وی بوده و موافقان زیادی نداشته است، تصریح کرده بود: هرچند برخی امید چندانی به لغو این تحریم‌ها ندارند، ولی پیگیری منافع بانک ملت که جزو منافع ملی و مردم است، ایجاب می‌کند حداکثر تلاش برای محقق شدن حقوق بانک و جلوگیری از ضرر مالی به‌واسطه تحریم‌ها انجام شود.

تلاش‌های حقوقی دوسه‌ساله مدیرعامل وقت این بانک موجب شد در ۳۱ ژانویه سال ۲۰۱۳ میلادی یعنی ۱۲ بهمن ۹۱، بانک ملت از لیست تحریم‌های اتحادیه اروپا خارج شود.

دیواندری مدیرعامل وقت بانک ملت در آن سال طی گفتگویی که با خبرگزاری تسنیم انجام داده بود، با اعلام این خبر گفته بود، پس از دو سال و نیم کار حقوقی فشرده در راستای تحریم بانک، رأی دادگاه مبنی بر حقانیت بانک ملت اعلام شد.

وی در همین ارتباط به تلاش‌های خود به‌عنوان مدیرعامل بانک ملت طی سال‌های گذشته بر رعایت مقررات بین‌المللی تأکید کرده افزود: در این زمینه سختگیرانه عمل کرده‌ام. رعایت مقررات بین‌المللی در واحدهای خارج از کشور بانک اعم از شعب خارج از کشور و بانک‌های مستقل زیرمجموعه به همین صورت بوده است و تماماً مقررات بین‌المللی را رعایت کرده‌ایم.

به‌گفته دیواندری، براساس این رأی، دادگاه درخواست بانک ملت مبنی بر ابطال تصمیمات اتحادیه اروپا در خصوص تحریم بانک را پذیرفت و قطع‌نامه‌های صادره و ضمائم آن را در خصوص بانک ابطال کرد.

با گذشت بیش از ۴ ماه از لغو تحریم‌های اتحادیه اورپا علیه بانک ملت، در پی تلاش‌های حقوقی این بانک، در تاریخ ۲۹ خرداد سال ۹۲ هم دادگاه عالی انگلیس که بالاترین مرجع قضایی در این کشور شناخته می‌شود طی حکمی تحریم‌های وضع‌شده از سوی دولت انگلیس علیه بانک ملت ایران را لغو کرد.

درپی رأی دو دادگاه عالی اروپا و انگلیس مبنی بر لغو تحریم‌های بانک ملت، مسئولان وقت این بانک امیدوار شدند که با ادامه پیگیری‌های حقوقی بتوانند بابت تحریم‌های غیرقانونی که موجب خسارت‌های مالی علیه این بانک شده بود، ادعای خسارت کنند، بر همین اساس، در همان سال بلافاصله شکایت از انگلیس برای دریافت خسارت مطرح شد و در پاییز همان سال لایحه‌ای برای دریافت خسارت ۴ میلیارد دلاری از انگلیس تنظیم شد و مورد پیگیری حقوقی قرار گرفت.

تلاش‌های پیگیر مسئولان وقت بانک ملت موجب شد که در ژانویه سال ۲۰۱۴ میلادی یعنی اواخر سال ۹۲ رأی دادگاه انگلیس به‌نفع ایران مبنی بر محق بودن بانک ملت در ادعای خسارت صادر شود و مقرر شد که مسئولان بانک ملت گزارش حسابرسی دقیقی را برای رقم ۴ میلیارد دلار ارائه کنند.

جاناتان سامپتون قاضی دادگاه عالی انگلیس پس از صدور رأی لغو تحریم انگلیس گفته بود، "دولت انگلیس در تحریم بانک ملت ایران که به‌اتهام مشارکت این بانک در فعالیت‌های هسته‌ای انجام گرفته است رویکردی خودسرانه،‌ غیرعقلانی و نامتناسب داشته است". خبرگزاری رویترز هم همان روز لغو تحریم بانک ملت ایران از سوی دادگاه عالی انگلیس را ضربه سنگینی به تحریم‌ها علیه این کشور دانست و به‌نقل از سخنگوی دولت انگلیس نوشته بود: لندن از این تصمیم «ناامید» شده و در حال بررسی حکم و تأثیرات آن بر آینده تحریم‌هاست.

علی‌رغم اینکه پیش‌بینی می‌شد در مدت زمان کوتاه‌تری از سال ۹۳ پیگیری حقوقی برای دریافت خسارت ۴میلیارد دلاری به نتیجه برسد، ولی به‌نظر می‌رسد با تغییر و تحولاتی که در بدنه مدیریتی بانک در آن سالها رخ داده و مسائل مدیریتی که بانک ملت به‌ویژه چند سال گذشته با آن مواجه بوده، پیگیری حقوقی این پرونده را با چنان کندی مواجه کرده که صدور رأی نهایی برای دریافت خسارت حدود ۶ سال طول بکشد و در نهایت خسارت ۴میلیارد دلاری هم به ۱.۶ میلیارد دلار تقلیل یابد.

سالهای پس از تصویب برجام بهترین فرصت برای استیفای خسارت کامل ۴میلیارد دلاری و انتقال این پول بدون حرف و حدیث به داخل کشور بوده است که به‌نظر می‌رسد در این باره فرصت‌سوزی شده و چه‌بسا امروز به‌جای اعلام رقم ۱.۶ میلیارد دلار می‌توانستیم خبر دریافت خسارت ۴میلیارد دلاری منتشر کنیم و این موفقیت را دوچندان نشان دهیم.

بر اساس آنچه رسانه‌های غربی اعلام کردند، دریافت خسارت ۱.۶میلیارد دلاری بر اساس توافق دو طرف و بدون برگزاری دادگاه بوده که لازم است در خصوص دلایل عدم برگزاری دادگاه و برخی اظهارنظرها درباره خودداری از طرح شهادت در دادگاه شفاف‌سازی شود. بر اساس آنچه رسانه‌های غربی چند روز پیش اعلام کرده بودند، قرار بود یک وزیر اسبق انگلیس این ماه در دادگاه عالی حاضر شود تا در مورد شکایت بانک ملت توضیحاتی ارائه دهد.

به هر حال به‌نظر می‌رسد همین رأی هم یک موفقیت بزرگ حقوقی برای جمهوری اسلامی ایران به‌شمار می‌رود که محصول پیگیری حقوقی ده‌ساله بانک ملت است و می‌تواند به‌عنوان یک الگوی موفق برای سایر نهادهای تحت تحریم هم مورد استفاده قرار گیرد.