نظم و انضباط را به معادن بازگردانیم

در ابتدا یکی از دلایل اصلی انفجار را بردن باتری به درون تونل می‌دانستند و بعد از آن خبرهایی حوالی لکوموتیو دوم شنیده شد. اکنون با گذشت بیش از یک ماه از این حادثه در گزارش کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی مواردی همچون کافی نبودن تهویه طبیعی موجود، با توجه به تغییر فصل یا ریزش احتمالی در دویل انتهایی رابط تونل دو به یک، تجمع احتمالی گاز در منطقه انفجار به دلیل کافی نبودن تهویه، حبس گاز در فضای تخریبی به جا مانده ناشی از استخراج در محل انفجار و همچنین وجود گرد زغال‌سنگ در محیط معدن اعلام شده است. همچنین وجود نداشتن سیستم تهویه در این معدن از عوامل اثرگذار بر این حادثه تلخ بوده است. حال اینکه گفته می‌شود منبع جرقه به دلیل وارد کردن باتری به درون تونل بوده موضوعی است که باید مورد بررسی قرار گیرد. آنچه در این میان حائزاهمیت است نیاز به توجه بیشتر از سوی مسئولان مربوط به معادن زیرزمینی ازجمله زغال‌سنگ (شرایط سخت و پرخطر کاری) به منظور افزایش ایمنی این معادن و تجهیز آنها به فناوری‌های نوین است. در کنار این موضوع آموزش نیروی انسانی و انجام فعالیت‌های معدنکاری بر پایه نظم و انضباط می‌تواند از بروز حوادث این چنینی جلوگیری کند.

نبود نظم و انضباط در عمده فعالیت‌های معدنی

آموزش همواره یکی از مهم‌ترین و اثرگذارترین عوامل موثر بر عملکرد بخش معدن است. انجام امور معدنی با رعایت نظم و انضباط تا حدود قابل توجهی می‌تواند از بروز حوادث تلخ معدنی جلوگیری کند. این موضوع برای معادن زیرزمینی که شرایط سخت‌تری نسبت به معادن روباز دارند از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است زیرا اگر موارد یاد شده از سوی فعالان معدن زمستان یورت رعایت می‌شد، احتمال بروز حادثه را کاهش می‌داد. کوروش شعبانی، مدیر آموزشی سازمان نظام مهندسی معدن تهران درباره ایمنی در معادن زیرزمینی ایران گفت: فعالیت در معادن ایران با اروپایی‌ها دارای یک تفاوت بوده و آن هم توجه به نظم و انضباط در انجام امور است. اگر دقت کنیم خواهیم دید که ما از نظر نیروهای انسانی متخصص و تحصیلکرده جوان، بسیار غنی هستیم اما تنها چیزی که در این میان کمبودش احساس می‌شود نظم و انضباط در کار است.وی ادامه داد: افراد بسیاری در بخش معدن هستند که از سطح علمی بالایی برخوردارند اما همانگونه که گفته شد نظم و انضباط در کار بسیاری از فعالان بخش معدن ضعیف است. در واقع ایمنی در کار معادن را می‌توان به بی‌توجهی در اصول، مقررات و نظم و انضباط وصل کرد. اگر فعالان در بخش معدن و مسئولان، هرکدام کار خود را به درستی انجام دهند به طور قطع در معادن زیرزمینی مشکلی پیش نخواهد آمد.

شعبانی ادامه داد:

در این میان معدن زمستان یورت آزادشهر نیز به طور قطع دارای مسئول فنی و ایمنی بوده و یک نفر مسئول بهداشت داشته است (معادنی که بیش از ۲۵ نفر نیروی تخصصی داشته باشند باید مسئول فنی و اچ اس‌ای برای آنها در نظر گرفته شود). اما اینکه چرا این اتفاقات رخ می‌دهد به نوع عملکرد مسئولان معدن بازمی‌گردد. به عقیده وی، روزمره شدن کارها و نداشتن انگیزه مادی و معنوی برای ادامه کار منجر به کاهش بهره‌وری در معادن و بروز حوادث تلخ در معادن می‌شود. در واقع هرکدام از کسانی که در یک جایگاه مشغول به کار هستند دارای انگیزه‌ها و علاقه‌های مختلفی‌اند که مدیریت مجموعه می‌تواند با پیدا کردن آن انگیزه انجام کار را به بهترین شکل برای آنها فراهم کند و در نهایت از به وجود آمدن روزمرگی جلوگیری می‌شود. وی ادامه داد: مسئولان ایمنی و بهداشت و محیط‌زیست معادن بر اساس قانون باید در معادن حضور داشته باشند. حال اگر دقت و نظارت بیشتری وجود داشته باشد و فعالان این بخش آموزش بیشتری ببینند، اتفاقات تلخی همچون حادثه زمستان یورت گلستان رخ نخواهد داد. در معدنکاری ایمن و تخصصی، آموزش به شکل روزانه نیاز است. به این‌ترتیب کسی که استاندارد ایزو را دریافت می‌کند باید به شکل روزانه و براساس تغییرات، آموزش‌های لازم را ببیند تا بتواند ایزوی خود را حفظ کند.شعبانی افزود: در واقع آموزش درست و دائمی و روزآمد کردن اطلاعات، مسئولیت‌پذیری، نظم و انضباط در کار و نظارت کامل بر اینها در کنار هم می‌تواند از بروز مشکلات و حادثه‌ها جلوگیری کند.

سخن آخر...

نکات مهمی که از سوی کارشناسان درباره معدن زمستان یورت مطرح می‌شود نبود تهویه مناسب برای معدن بوده است. به این‌ترتیب که تهویه هوای معدن از راه‌های طبیعی انجام می‌شده است. این حادثه تلخ که منجر به از دست دادن ۴۳ تن از نیروهای فعال در صنعت زغال‌سنگ کشورمان شد در واقع زنگ خطری برای مسئولان حوزه معدن و معدنکاری است تا توجه بیشتری به فعالیت‌های معدنی کشور کنند و به فکر بازسازی و تجهیز معادن به فناوری‌های روز باشند. از طرفی برگزاری دوره‌های آموزشی برای کارگران معادن باید در راس این برنامه‌ها قرار گیرد و آنها آمادگی لازم را برای قرار گرفتن در شرایط بحرانی پیدا کنند. اکنون که فعالیت در معدن زغال‌سنگ زمستان یورت متوقف شده فرصت مناسبی است تا با ایجاد شرایط مناسب برای این معدن و الگوبرداری از معادن پیشرفته و ایمن زغال‌سنگ در جهان، بتوان ضمن راه‌اندازی مجدد معدن از بروز حوادث تلخ جلوگیری کرد.