محیط زیست اولویت اصلی دولت دوازدهم

در این آیین به برگزیدگان دوازدهمین دوره جایزه ملی محیط‌زیست جوایزی اهدا شد. معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور سخنان خود را با قدردانی از حضور جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری آغاز کرد و گفت: این آیین به منظور سپاس از تمام افرادی است که در گوشه و کنار کشور بی‌ادعا و فداکارانه در راستای حفظ محیط‌زیست تلاش می‌کنند. او به شعار روز جهانی محیط‌زیست با عنوان «من با طبیعت هستم» اشاره کرد و گفت: هدف از این شعار برقراری ارتباط با مردم و جلب مشارکت‌های آنها است. دولت یازدهم به مقوله محیط‌زیست توجه ویژه‌ای داشته و اکنون که به پایان ۴ سال دولت نزدیک می‌شویم می‌توان تاثیر این توجه را بر محیط‌زیست کشور دید. او با اشاره به تهیه گزارش‌هایی از وضعیت محیط‌زیست کشور گفت: یک گزارش از عملکرد ۲ ساله دولت یازدهم تهیه و منتشر شد و گزارش ۴ساله نیز به‌زودی منتشر می‌شود. مدیریت صحیح و پایدار منابع آب، توجه به تالاب‌ها، توجه به اقتصاد سبز و مشاغل سبز، حذف عناصر آلودگی و تخریب ناشی از فعالیت‌های اقتصادی در زمینه اقتصاد مقاومتی برخی از اقدامات دولت یازدهم در عرصه محیط‌زیست است. او به همکاری‌های بین‌المللی در زمینه حفظ محیط‌زیست اشاره کرد و گفت: بعد از ۳ سال پیگیری، هفته گذشته تفاهمنامه ایجاد مزرعه آموزشی و پژوهشی برای مقابله با گرد و غبار در عراق امضا شد. رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: دولت یازدهم در راستای جلب مشارکت‌های مردمی گام‌های بزرگی برداشته که با ایجاد فضای سالم و آزاد برای سازمان‌های مردم‌نهاد و فعالان عرصه اجتماعی زمینه حضور آنها را فراهم کرده است. این رویکرد زمینه‌ساز بروز جریان‌های قوی محیط‌زیستی شده که علاوه‌بر شکل‌گیری ۹۰۰ سمن محیط‌زیستی، شبکه‌های سازمان‌های مردم‌نهاد ایجاد شد که در کنار آن مشارکت دانشگاهیان نیز بسیار اهمیت دارد. ابتکار ادامه داد: امسال برای نخستین‌بار در هفته پژوهش ۳ دانشگاه به عنوان دانشگاه سبز معرفی شدند؛ این ۳ دانشگاه در سطح بین‌المللی نیز به عنوان دانشگاه سبز معرفی شدند و در تراز بین‌المللی رتبه کسب کردند. او گفت: هنرمندان از گروه‌های هدف بودند و این همکاری باعث شد جشنواره بین‌المللی فیلم سبز بعد از سال‌ها تعطیلی با حضور هزار و ۲۰۰ فیلم در حوزه محیط‌زیست و طبیعت برگزار شود.

رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست به حضور ورزشکاران در عرصه حفظ محیط‌زیست اشاره کرد و گفت: علاوه‌بر اینکه یوزپلنگ ایرانی روی پیراهن تیم ملی فوتبال نقش بسته است، تعداد زیادی از فدراسیون‌های ورزشی یک گونه جانوری در معرض تهدید را به عنوان نماد انتخاب کرده‌اند و تعدادی از ورزشکاران نیز به عنوان سفیران محیط‌زیست فعالیت می‌کنند. علاوه‌بر این، سیاست درهای باز را اجرا کردیم که مورد استقبال بخش خصوصی قرار گرفت و ما نیز از ظرفیت این بخش برای حفظ محیط‌زیست استفاده می‌کنیم که معروف‌ترین آنها همکاری «بیمه ما» است که پلنگ ایرانی را بیمه کرده و «بیمه دانا» محیط‌بانان زیستگاه یوزپلنگ را زیرپوشش قرار داده است. او افزود: بانکداری سبز هم جهت‌گیری دیگر سازمان حفاظت محیط‌زیست است که قرار است امسال برای نخستین‌بار بانک‌ها را براساس ترازهای جهانی به عنوان بانک‌های سبز رتبه‌بندی کنیم. حضور بخش خصوصی در زمینه حفظ محیط‌زیست در قالب قرق‌های اختصاصی از دیگر همکاری‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست و بخش خصوصی است.

تهدیدهای محیط‌زیست

اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری نیز با بزرگداشت حماسه مدنیت مردم ایران در انتخابات اظهار کرد: جهان بیش از ظرفیت‌های زیستی خود در معرض آسیب قرار گرفته و با چالش‌هایی جدی روبه‌رو شده است. او گرم شدن زمین، تغییر اقلیم، افزایش گازهای گلخانه‌ای، آلودگی آب، خاک و هوا و زوال جنگل‌ها و مراتع را ازجمله تهدیدهای زیست‌محیطی عنوان و خاطرنشان کرد: تهدیدهای بسیاری برای همه ساکنان زمین وجود دارد که مقابله با آنها فرازمان و فرامکان است و همه ملت‌ها و دولت‌های دنیا باید نسبت به سرنوشت زمین حساس باشند و برنامه‌ریزی کنند. معاون اول رئیس‌جمهوری با اشاره به اقدامات بین‌المللی انجام شده در زمینه مسائل زیست‌محیطی گفت: بارها شنیده‌ایم که سازمان‌های بین‌المللی در زمینه محیط‌زیست گام‌هایی برداشته‌اند که آخرین نمونه آن توافقنامه زیست‌محیطی پاریس است. این توافق پس از دوره‌های مختلف مذاکره با تمامی کشورهای عضو سازمان ملل نهایی شد و به امضای اعضای آن رسید. جهانگیری با انتقاد از خروج ایالات متحده امریکا از این توافقنامه اظهار کرد: متاسفانه کشوری که بیش از همه در ایجاد و توسعه گازهای گلخانه‌ای نقش داشته با برتری‌جویی بی‌حساب نسبت به توافق پاریس به نوعی ابراز تردید کرده است و رئیس‌جمهوری آن اعلام کرده که ترجیحش مردم امریکا هستند. او با تاکید بر اینکه امریکا متهم اصلی تولید گازهای گلخانه‌ای است، تصریح کرد: ترامپ فراموش کرده که گازهای تولید شده در چند دهه گذشته نه‌تنها زندگی مردم امریکا بلکه زندگی بشریت را تهدید کرده است. معاون اول رئیس‌جمهوری گفت: امریکا باید بیش از بقیه به وظایف انسانی خود در زمینه مسائل زیست‌محیطی عمل کند و دنیا نیز باید در این موضوع موضعی جدی داشته باشد. جهانگیری با بیان اینکه بازگشت تعادل به زیست‌بوم جهانی مستلزم تلاش و کار جدی همه بخش‌ها و کشورها است، اظهار کرد: جامعه جهانی نمی‌تواند ناعدالتی‌هایی را که در بخش محیط‌زیست وجود دارد ببیند و نسبت به زمین و ساکنان آن بی‌تفاوت باشد. به‌طور قطع حفظ محیط‌زیست در قرن ۲۱ اصلی‌ترین مسئله پیش‌روی جامعه جهانی است.

وی با تاکید بر اینکه محیط‌زیست نه مسئله‌ای تزئینی و خاص، بلکه مسئله‌ای عام است، به اقدامات ایران در این زمینه اشاره و تاکید کرد: ایران به صورت جدی در زمینه مسائل زیست‌محیطی مسئولیت‌های مهمی بر عهده دارد. محیط‌زیست مسئله دیروز، امروز و فردای ایران است و ما باید به این موضوع توجهی جدی داشته باشیم. معاون اول رئیس‌جمهوری در ادامه صحبت‌های خود به برخی معضلات زیست‌محیطی موجود در کشور در طول سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: ما در سال‌های گذشته با پدیده‌های جدی در زمینه مسائل زیست‌محیطی از جمله ریزگردها، دریاچه ارومیه، هورالعظیم و سایر تالاب‌ها و همچنین مسائل مربوط به آب روبه‌رو بوده‌ایم که ریشه همه آنها تحت تاثیر تهدید و تخریب مسائل زیست‌محیطی است. جهانگیری با اشاره به نقش تشکل‌های مردم‌نهاد فعال در زمینه محیط‌زیست اظهار کرد: با همت شخصیت‌ها و افراد به ویژه تشکل‌های مردم‌نهاد در سال‌های اخیر شاهد بروز حساسیت‌های خوبی در زمینه محیط‌زیست از سوی مردم بوده‌ایم. همچنین در روزهای انتخابات مشاهده کردیم که مسائل زیست‌محیطی به عنوان یکی از مطالبات مردم مطرح بود. وی تاکید کرد: باید اعتراف کنم که ملت ایران با بزرگواری نسبت به مسئله محیط‌زیست و آینده کشور حساسیت نشان داده و راه خوشبختی و پیشرفت کشور را به نحو مطلوبی از بیراهه تشخیص دادند. معاون اول رئیس‌جمهوری با اشاره به شعارهای حمایتی مردم خوزستان از روحانی در روزهای انتخابات خاطرنشان کرد: وقتی به عنوان یک شهروند دیدم مردم خوزستان که گرفتار بسیاری از مشکلات هستند در حمایت از رئیس‌جمهوری شعار «ما که هوا نداریم، ولی هواتو داریم» را سر می‌دادند، افتخار کردم؛ چراکه اوج شعور یک ملت را می‌توان در این عبارت پیدا کرد. جهانگیری تصریح کرد: در دولت یازدهم تلاش کردیم محیط‌زیست را به اصلی‌ترین و ملی‌ترین مسئله کشور تبدیل کنیم. در همین زمینه نیز نخستین مصوبه دولت مربوط به احیای دریاچه ارومیه بود. در آن زمان با وجود برخی اظهارات درباره امکان‌ناپذیری احیای دریاچه ارومیه ما برای جلوگیری از رویارویی مردم شمال غرب با مشکلات جدی در زمینه احیای این دریاچه اقداماتی انجام دادیم و امروز نیز می‌توانیم بگوییم که تا حد زیادی خطرهای مربوط به خشک شدن این دریاچه برطرف شده است. او گفت: باید با اجرای برنامه‌های آینده دریاچه ارومیه به کانون توسعه و سرزندگی منطقه شمال غرب کشور تبدیل شود.

معاون اول رئیس‌جمهوری همچنین با انتقاد از برخی سوءمدیریت‌ها در گذشته نسبت به تالاب هورالعظیم خاطرنشان کرد: در شرایطی که در عمق چندصد متری در خلیج‌فارس شاهد حفاری‌هایی برای استخراج نفت بودیم، در مقطعی برخی سوءمدیریت‌ها باعث شد تا تصمیم به خشک کردن هورالعظیم گرفته شود اما امروز با همت سازمان حفاظت محیط‌زیست، وزارت نیرو و مسئولان استان بیش از ۸۰درصد این تالاب دارای آب است و دوباره به کانون حیات تبدیل شده و هیچ مشکلی نیز برای توسعه اقتصادی و استخراج نفت ایجاد نکرده است. جهانگیری افزود: در زمینه تمرکز بر مسائل زیست‌محیطی کلانشهرها نسبت به نیروگاه‌های اطراف این شهرها توجه ویژه‌ای شده است. در این زمینه سوخت تمام نیروگاه‌های حساس به گاز تبدیل شده است و جمعیت کشور را از خطری بزرگ دور کرده‌ایم. او ادامه داد: در راستای توسعه حمل‌ونقل درون‌شهری نیز در جلسه اخیر شورای اقتصاد ۲ میلیارد دلار اعتبار خارجی برای خرید ۲ هزار دستگاه واگن قطار شهری تخصیص داده شده است که امیدواریم وزارت کشور و شهرداری‌های تهران و کلانشهرها با مدیریت شوراهای شهر جدید از این فرصت استفاده کنند. معاون اول رئیس‌جمهوری در ادامه با اشاره به اقدامات انجام شده در دولت یازدهم در زمینه مقابله با ریزگردها خاطرنشان کرد: سال قبل روی کانون توسعه داخلی ریزگردها تمرکز خوبی شد و با بهره‌گیری از روش‌هایی مانند انتقال آب توانستیم اقدامات خوبی در این زمینه انجام دهیم. با وجود این، با توجه به اینکه بخش اصلی ریزگردها مربوط به کانون‌های خارجی است، وزارت امور خارجه و سازمان حفاظت محیط‌زیست باید وارد دیپلماسی جدی شوند تا بتوانیم کانون‌های خارجی تولید ریزگرد را متوقف کنیم. جهانگیری با تاکید بر اینکه توجه به مسائل زیست‌محیطی در آیین و فرهنگ ایران اسلامی بیش از اینکه ضرورت باشد به عنوان باور و اعتقاد مطرح است، گفت: تصرف بی‌رویه بشر در طبیعت بیشتر از هر دلیل دیگری حاصل سقوط اخلاق است. امروز بیش از هر زمانی نیازمندیم برای حفظ محیط‌زیست از پشتوانه‌های دینی، فرهنگی و ادبی کشور استفاده کنیم. او با بیان اینکه شاهکار محیط‌زیست این است که شرایطی ایجاد کند که در آن فعالیت اقتصادی کشور در مسیر پیشرفت ادامه یابد، اظهار کرد: برخی ابرچالش‌هایی پیش‌روی کشور است که چناچه موردتوجه جدی قرار نگیرد، می‌تواند سایر مسائل را نیز تحت‌تاثیر خود قرار دهد. در این زمینه بیکاری به عنوان یک ابرچالش مطرح است که اقتصاد کشور باید تلاش کند تا بر آن غلبه یابد. معاون اول رئیس‌جمهوری خاطرنشان کرد: باید بتوانیم میان توسعه فناوری، صنعتی و شهری و مسائل زیست‌محیطی توازن برقرار کنیم تا هم شاهد توسعه کشور باشیم و هم به مسائل زیست‌محیطی توجه و رعایت شود. جهانگیری با تاکید بر اینکه مسائل زیست‌محیطی یکی از اولویت‌های اصلی دولت دوازدهم است، اظهار کرد: بهینه‌سازی انرژی یکی از جهت‌گیری‌هایی است که به عنوان تعهدی ملی، عقلانی و اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است. در این زمینه عادلانه نیست که منابع کشور در راه نابودی محیط‌زیست مورد استفاده قرار بگیرند. او با بیان اینکه حفاظت از محیط‌زیست باید به مسئله‌ای ملی تبدیل شود، به نقش نهادهای مدنی در این زمینه اشاره کرد و گفت: هر پیشرفتی در کشور به ویژه در حوزه محیط‌زیست زمانی امکان‌پذیر است که همه جامعه اعم از مسئولان، نهادهای مردمی و رسانه‌ها در سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و پیگیری‌ها حضور داشته باشند. معاون اول رئیس‌جمهوری در پایان تاکید کرد: با توجه به شرایط موجود، به ویژه بخشی از تحریم‌های زیست‌محیطی دولت باید به عنوان پناهگاه مردم فعالیت کند. مردم نیز باید در مسائل جدی و بزرگ تکیه‌گاه محکم دولت و حکومت باشند. باید تفاهم ملی ایجاد شود تا مسائل بزرگ با در کنار هم قرار گرفتن مردم و دولت برطرف شوند. در پایان این آیین که با حضور اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری و معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست برگزار شد، ۲۴ برگزیده محیط‌زیستی معرفی و از آنها قدردانی شد.