شرح حال تجارت در آغاز تابستان

به گزارش می متالز، آمار و ارقام اعلام شده حاکی از آن است که حجم تجارت خارجی کشور در این دوره زمانی (‌به لحاظ ارزشی) رقمی نزدیک به ۲۹میلیارد دلار بوده است. بر این اساس، سهم واردات از سبد تجارت خارجی چهار ماه منتهی به تیرماه ۱۴میلیارد و ۳۱۰میلیون دلار و سهم صادرات ۱۴میلیارد و ۶۰۵میلیون دلار به ثبت رسیده است تا تراز تجاری کشور در این مدت، ۲۹۵ میلیون دلار مثبت باشد.

داده‌های اولیه تجارت خارجی چهار ماه منتهی به تیر امسال در حالی از سوی وزارت صنعت،‌ معدن و تجارت منتشر شده که گمرک ایران به‌عنوان متولی اصلی انتشار آمارهای تجاری تا کنون نسبت به اعلام کلیات و جزئیات آمار صادرات و واردات منتهی به تیرماه امسال اقدام نکرده و آخرین آمارهای اعلام شده از سوی گمرک ایران، مربوط به جزئیات تجارت خارجی در بهار امسال است؛ البته آمارهای اعلامی از سوی وزارت صمت تنها شامل ارقام کلی تجارت در دو بال «صادرات» و «واردات» و مقایسه آن با آمارهای سال گذشته در مدت مشابه است و در آن اشاره‌ای به شرکای تجاری یا محصولات و اقلام صادراتی و وارداتی نشده است.

اما تحلیل آمار به‌دست آمده نشان می‌دهد که روند کاهشی صادرات سرعت بیشتری گرفته و در مقابل از شتاب افت واردات کاسته شده است. مطابق آمارهای تجاری بهار امسال، میزان صادرات نسبت به سه ماهه بهار ۹۷، تنها 1.1 درصد افت کرده بود، در حالی که روند چهار ماهه صادرات و مقایسه آن با چهار ماهه سال گذشته،کاهش 7.51 درصدی را به لحاظ ارزشی در این بخش نشان می‌دهد.

از سوی دیگر، در شرایطی که واردات کشور در بهار امسال نزدیک به ۹ درصد نسبت به مدت مشابه کاهش یافته بود؛ اکنون آمارهای جدید تایید می‌کند که از شتاب کاهش واردات کاسته شده است؛ مقایسه رقم واردات در چهار ماهه منتهی به تیر ماه ۹۸ با مدت مشابه سال گذشته نشان می‌دهد که این بخش از تجارت با افت 6.61 درصدی به لحاظ ارزشی همراه شده است.  

جزئیات آمارهای تجاری

اما جزئیات آمار مقدماتی واردات و صادرات کالاهای غیرنفتی (‌همراه با میعانات گازی) چهار ماه منتهی به تیر امسال، نشان می‌دهد که میزان واردات کشور به لحاظ وزنی رقمی معادل ۱۱ میلیون و ۸۲۹ هزار تن و از نظر ارزشی ۱۴ میلیارد و ۳۱۰ میلیون دلار ثبت شده است، این در حالی است که مطابق آمارهای چهار ماهه سال گذشته میزان واردات به لحاظ وزنی رقمی معادل ۱۱میلیون و ۷۲۹ هزار تن و به لحاظ ارزشی برابر با ۱۵میلیارد و ۳۲۳ میلیون دلار بوده است.

بررسی تطبیقی آمارها در این دو بازه زمانی بیانگر آن است که واردات کشور از منظر وزنی 0.85 درصد رشد داشته اما به لحاظ ارزشی 6.61 درصد کاهش یافته است. اما در دیگر بال تجارت، آمار و ارقام اعلام شده نشان می‌دهد که از منظر وزنی رقمی برابر با ۴۹ میلیون و ۷۹۸ هزار تن و از نظر ارزشی معادل ۱۴ میلیارد و ۶۰۵ میلیون دلار صادرات انجام شده است.

آمار و ارقام مذکور در حوزه صادرات در حالی به‌دست آمده است که مقایسه آن با آمارهای مدت مشابه سال گذشته، افت 7.51 درصدی را به لحاظ ارزشی تایید می‌کند؛ هر چند این بخش از تجارت به لحاظ وزنی با رشد 31.26 درصدی همراه شده است. همچنین در مدت مشابه سال گذشته، از نظر وزنی ۳۷ میلیون و ۹۳۹ هزار تن و و از نظر ارزشی ۱۵ میلیارد و ۷۹۰ میلیون دلار، صادرات ثبت شده بود.

در نهایت تجمیع آمارهای چهار ماهه حاکی از این است که کل حجم تجارت خارجی کشور در این بازه زمانی به لحاظ ارزشی رقمی معادل ۲۸ میلیارد و ۹۱۵ میلیون دلار و به لحاظ وزنی رقمی برابر با ۶۱ میلیون و ۶۲۷ هزار تن را به ثبت رسانده است، این در حالی است که ارزش کلی تجارت خارجی کشور در مدت مشابه سال ۹۷ معادل ۳۱ میلیارد و ۱۱۳ میلیون دلار به لحاظ ارزشی بوده است.

نگاه تحلیلی

در بخش واردات، کاهش ارزشی درحالی نسبت به مدت مشابه سال گذشته اتفاق افتاده است که بهار پارسال به‌دلیل سیاست‌های ارزی و تخصیص ارز ترجیحی به تمامی کالاها، عطش بی‌سابقه‌ای برای ثبت‌سفارش و واردات شکل گرفت و تجارت خارجی از ریل طبیعی خود خارج شد؛ سیاست ارزی مذکور اگرچه در ادامه راه توسط متولیان تعدیل شد اما تبعاتش همچنان تولید و تجارت کشور را در منگنه قرار داد، ولی در حال حاضر داده‌های به‌دست آمده حاکی از افت معنادار تقاضا برای واردات نسبت به بهار سال گذشته است که به نظر می‌رسد دست‌کم یکی از دلایل آن تغییر بخشی از سیاست‌های ارزی و تجاری باشد.

مطابق آمارها در بهار امسال واردات نزدیک به ۹ درصد نسبت به مدت مشابه افت داشت، ولی اکنون میزان واردات چهار ماهه 6.61 درصد در مقایسه با واردات چهار ماهه سال گذشته کاهش یافته است.

در بخش صادرات اما سیاست‌گذار تلاش کرد با تعدیل برخی سیاست‌های سختگیرانه فضا را برای صدور کالاهای غیرنفتی بازتر کند. سیاست‌گذار پولی در اردیبهشت ماه امسال، با اعلام بسته سیاستی بازگشت ارز حاصل از صادرات و صدور مجوز برای استفاده از شیوه‌های متنوع برای بازگشت ارز‌ (واردات در مقابل صادرات خود و سایر اشخاص) سعی کرد زمینه را برای بازچرخانی این ارز مهیا‌تر کند و از این طریق کانون توجه خود را به سمت توسعه بازارهای هدف در سطح کشورهای همسایه سوق دهد.

سیاستی که تا حدود زیادی در سه ماه ابتدایی بهار اثرگذار بود، به‌طوری که میزان صادرات در سه ماه ابتدایی ۹۸ نسبت به مدت مشابه تنها 1.1 درصد کاهش یافت، ‌اما آمارها نشان می‌دهد که شدت این افت در چهار ماه منتهی به تیر با کاهش 7.51 درصدی نسبت به مدت مشابه بیشتر شده است.