تکیه زده بر نهمین سریر شیشه‌ای

به گزارش می متالز، یکی از ابعاد مثبت این صنعت، این است که در کنار فناوری تولید، در عرصه تامین مواد اولیه نیز وابستگی به کشورهای دیگر وجود ندارد و این امر نقطه قوتی است که نمی‌توان به راحتی از کنار آن گذشت. با این حال، حتی در اوج تحریم‌ها و در شرایطی که فروش مواد اولیه به کارخانه‌های کشور دچار اختلال شود، در روند تولید شیشه مشکلی ایجاد نمی‌شود. براساس آمار رسمی در سال ۹۷ صادرات وزنی شیشه تخت ۵۹۹هزار تن به ارزش ۱۲۹میلیون دلار رسید که در مقایسه با صادرات سال ۹۶ به ترتیب ۵.۴ و ۴درصد رشد داشت که بیشتر به کشورهای خاورمیانه، شرق آسیا و آسیای میانه و شرق اروپا صادر شده است.
صادرات وزنی ظرف‌های شیشه‌ای ۱۹۵هزار تن به ارزش ۱۸۱میلیون دلار بوده است که در مقایسه با مقدار صادرات سال قبل از آن به ترتیب ۲۵.۸ و ۱۹.۸درصد رشد نشان می‌دهد که بیشتر به کشورهای خاورمیانه، شرق آسیا و آسیای میانه و شرق اروپا صادر می‌شود. بر این اساس، ایران از نظر تولید شیشه تخت در منطقه (بدون احتساب ترکیه) دارای مقام نخست، در آسیا سومین کشور تولید‌کننده و در جهان نهم است.
ایران از نظر تولید ظرف‌های شیشه‌ای در منطقه سوم، در آسیا دهم و در جهان جزو ۲۰ تولید‌کننده برتر است. درحال‌حاضر فعالیت حدود ۱۲ کارخانه شیشه فلوت در شهرهایی همچون یزد، قزوین، مراغه، آذربایجان، مشهد و ساوه ۲۳ واحد تولید ظرف‌های شیشه‌ای فرصت‌های قابل‌توجهی در حوزه اشتغالزایی ایجاد کرده است.

رشد ۱۰ درصدی تولید شیشه تخت در سال ۹۷

براساس آمار دریافتی در سال ۹۷، ظرفیت اسمی شیشه تخت یک میلیون و ۷۵۲هزار تن؛ ظرفیت اسمی ظرف‌های شیشه‌ای ۷۵۹هزار تن، تولید شیشه تخت یک‌میلیون و ۶۲۹هزار تن که نسبت به تولید سال ۱۳۹۶ با تولید یک‌میلیون و ۴۷۸هزار تن ۱۰درصد رشد داشته است. علت رشد ۱۰درصدی بهره‌برداری از طرح شرکت شیشه فلوت کاویان با ظرفیت ۱۸۰هزار تن بوده است.
همچنین تولید ظرف‌های شیشه‌ای ۶۶۹هزار و ۵۰۰تن بوده‌ که نسبت به سال ۱۳۹۶ با تولید ۶۶۶هزار تن ۰.۵درصد رشد داشته است.
در این مدت واردات وزنی شیشه تخت ۵هزار و ۷۸۱تن به ارزش ۵میلیون دلار و واردات وزنی ظرف‌های شیشه‌ای ۱۱هزارو ۶۲۳تن به ارزش ۲۵میلیون دلار و واردات وزنی ظرف‌های شیشه‌ای ۱۱هزار و ۶۲۳تن به ارزش ۲۵میلیون دلار بوده است. میزان مصرف شیشه تخت (مجموع شیشه تخت خام و سایر شیشه‌های ایمنی) ۸۵۰هزار تن در سال گذشته گزارش شده و میزان مصرف ظرف‌های شیشه بین ۴۰۰ تا ۴۵۰ هزار تن بوده است.
این درحالی است که در ۳ ماه نخست امسال ظرفیت اسمی شیشه تخت یک میلیون و ۷۵۲هزار تن و ظرفیت اسمی ظرف‌های شیشه‌ای ۷۵۹هزار تن بوده و بر این اساس تولید شیشه تخت در ۳ ماه نخست امسال ۴۰۵هزار تن و تولید ظرف‌های شیشه در همین مدت ۱۷۰هزار تن گزارش شده است.
همچنین ظرفیت اسمی تولید کریستال ۹۱۵۶تن، تولید عملی ۷هزار تن و تعداد واحد‌های تولید‌کننده در کشور ۴ واحد گزارش شده است.

تعریف شیشه

برای شیشه تعاریف گوناگونی وجود دارد. شیشه مواد جامدی است که ساختار بلوری ندارد و در برابر گرما و مذاب‌شدن فرمی مانند شیشه از خود نشان می‌دهد. می‌توان گفت که شیشه از موادی چون آلیاژ، گدازه‌های یونی، مایع‌های مولکولی و بسپارها و... به‌دست می‌آید. شیشه‌های معمولی که در زندگی روزمره به‌کار می‌روند، بیشتر شامل سیلیس، کربنات کلسیم (یا آهک) و کربنات سدیم و زغال کک است ( گاهی از فلدسپار و دولومیت نیز استفاده می‌شود). به‌طور معمول این مواد را به صورت پودر یا دانه‌هایی به قطر ۰.۲ تا ۲ سانتیمتر، مصرف می‌کنند. البته برای تهیه شیشه‌های مرغوب و کریستال، از سیلیس خالص (کوارتز) استفاده می‌شود. در شیشه‌های معمولی حدود ۱.۲درصد آلومین و ۰.۰۸درصد اکسید آهن نیز وجود دارد.

مراحل تهیه شیشه

• تهیه مواد اولیه و تبدیل آنها به پودر با دانه‌بندی بین ۰.۱ تا ۲ میلیمتر
• توزین هر یک از مواد اولیه به نسبت‌های موردنظر و مخلوط کردن آنها همراه با ۴ تا ۵درصد آب و انتقال مخلوط به کوره
• ذوب کردن مخلوط در کوره و تهیه خمیر شیشه
• بی‌رنگ کردن خمیر شیشه و خارج کردن گازها
• تبدیل به فرآورده‌های موردنیاز بازار و صنایع
• نپختن شیشه (قراردادن شیشه داغ در کوره‌هایی که دمای کمی دارد، برای کاهش شکنندگی شیشه)
• فرآورده‌های شیشه‌ای

مصارف شیشه فقط به حوزه ساختمان‌سازی خلاصه نمی‌شود و تولیدات متنوعی برای تامین نیاز شیشه قفسه‌ها، ایستگاه‌های اتوبوس، میزها و شیشه‌های ضدگلوله باعث تنوع و تکثر قابل‌توجه تولیدات در این حوزه شده است. درحال‌حاضر، صنایع شیشه‌سازی در کشور بیشتر در ۵شاخه اصلی ساختمان‌سازی، صنایع غذایی، تهیه لوازم خانگی، صنایع خودرو‌سازی، صنایع دارو‌سازی و آزمایشگاه فعالیت دارند.

کاربرد شیشه تخت و ظرف‌های شیشه‌ای

شیشه تخت بیشتر در صنعت ساختمان و وسایل نقلیه کاربرد دارد، به‌طور معمول شیشه تخت پس از فرآوری (سکوریت شدن، لمینت و چند لایه شدن) مورداستفاده قرار می‌گیرند.
ظرف‌های شیشه‌ای به چند دسته ازجمله ظرف‌های آشپزخانه، ظرف مواد غذایی و ظرف مواد دارویی تقسیم می‌شوند. همانگونه که از نام آنها مشخص است ظرف‌های آشپزخانه برای استفاده در لوازم خانگی، ظرف مواد غذایی از جمله بطر و جار برای بسته‌بندی مواد غذایی مانند شیشه‌های نوشابه، دلستر، عسل و مربا و ظرف مواد دارویی برای بسته‌بندی دارو ازجمله‌ شربت دارویی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

انواع شیشه ساختمانی

شیشه تخت: این نوع شیشه همان شیشه‌‌های معمولی هستند که از گذشته تا به حال مورد استفاده قرار می‌گیرند. شیشه تخت یا فلوت در ضخامت‌‌های ۲ تا بیش از ۲۰ میلیمتر تولید می‌شود که به‌طور معمول ضخامت‌‌های ۴ تا ۸ میلیمتر آن کاربرد بیشتری دارند. بیشترین کاربرد آنها برای پوشش‌دهی پنجره‌‌هاست.
شیشه مشجر: این نوع شیشه سطحی به صورت ناهموار دارد که گاهی در مراحل تولید، از نقش و طرح‌‌های زیبا روی سطح آن استفاده می‌شود. موارد استفاده آن بیشتر برای فضاهایی است که قصد دارند از دید مستقیم افراد جلوگیری کنند.
شیشه رفلکس: این نوع شیشه قابلیت انعکاس تصویرها را دارد و سطح آن مانند آینه عمل می‌کند. بیشترین کاربرد شیشه رفلکس در نمای ساختمان است. باید گفت در هر سمت که نور بیشتر باشد، می‌توانید تصویر خود و محیط را در شیشه مشاهده کنید.
شیشه دوجداره: شیشه‌‌های دوجداره از جاگذاری دو شیشه با فاصله از یکدیگر ساخته می‌شوند که با ایجاد فضای خالی در بین دو شیشه خلأ به‌وجود می‌آید. ایجاد این خلأ می‌تواند شیشه را عایق مناسبی در برابر صوت و حرارت کند.
شیشه سکوریت: این نوع شیشه به شیشه میرال یا نشکن هم معروف است. به دلیل اینکه به شیشه سکوریت هنگام ساخت حرارت بالا داده می‌شود، ایمنی آن افزایش می‌یابد و مقاومت فشاری آن بالا می‌رود. در نتیجه شیشه به راحتی نمی‌شکند.
شیشه لمینت: این نوع شیشه از چند لایه شیشه تخت یا سکوریت تشکیل شده است. در بین لایه‌‌های شیشه از نوعی طلق استفاده می‌شود که باعث چسبندگی بین شیشه‌‌ها می‌شود.

شیشه ساده یا تخت (فلوت)

شیشه فلوت: شیشه‌ای بدون موج و صاف است که بعد از بیرون آمدن شیشه از کوره برای صاف و مسطح شدن و ضخامت‌دار شدن آن، شیشه را در حوضچه مذاب قلع غوطه‌ور می‌کنند تا تبدیل به شیشه فلوت ‌شود. نام دیگر شیشه خام و سکوریت نشده شیشه فلوت است که امروز در صنعت ساختمان کمترین کاربرد را دارد.
شیشه فلوت یا شیشه تخت، معمول‌ترین شیشه تولید شده است. شیشه فلوت در ضخامت‌های گوناگون از ۲میلیمتر تا بیش از ۲۰میلیمتر تولید و عرضه می‌شود اما به صورت متداول با ضخامت‌های ۸-۴ میلیمتر در ساختمان‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد.
شیشه فلوت به دلیل روش تولید خاص خود، بیشتر بدون موج و خمیدگی است، به همین دلیل در ساختمان‌ها و به‌ویژه پنجره‌ها کاربرد فراوانی دارد. این شیشه را می‌توان به صورت اولیه یا به صورت فرآوری شده و برای افزایش کارآیی‌های جدید مورد استفاده قرار داد.
شیشه معمولی، شیشه فلوت و شیشه سکوریت هر سه تخت هستند. تفاوت شیشه فلوت و ساده این است که شیشه فلوت سطح صاف و مسطح بدون حباب و خش دارد که این تفاوت به دلیل فرآیند تولید آن است. همچنین تفاوت شیشه فلوت و ساده در موادی است که در تولید آن استفاده می‌شود.