خطرات سیمان و راهکارهای کنترل آن

به گزارش می متالز، هر فردی که سیمان را مورداستفاده قرار می‌دهد یا سرپرست محلی که در آنجا سیمان مورداستفاده قرار می‌گیرد، باید از خطرات آن و روش‌های ایمن کار با این نوع مصالح ساختمانی آگاهی داشته باشد.

اثرات سیمان بر سلامتی

سیمان در اثر تماس با پوست، چشم یا تنفس گردوغبار ناشی از آن، می‌تواند باعث ایجاد بیماری شود. احتمال ایجاد آسیب بستگی به مدت زمان، میزان تماس یا میزان حساسیت انسان نسبت به سیمان دارد.
مواد خطرناکی که در بتن و ملات خیس وجود دارد، عبارتند از:

1. ترکیبات قلیایی مانند آهک (اکسید کلسیم) که خورنده بافت و نسوج بدن انسان است
2. مقدار اندک سیلیس بلوری که باعث از بین رفتن پوست بدن شده و به شش‌های انسان آسیب وارد می‌کند.
3. مقدار بسیار اندک کروم که می‌تواند موجب حساسیت‌های آلرژیک شود.

تماس سیمان با پوست

خطرات سیمان خیس به دلیل خاصیت سوزانندگی، سایندگی و خشک‌کنندگی است. تماس کوتاه‌مدت پوست با بتن خیس و سپس شست‌وشوی کامل آن با آب از میزان سوزش پوست تا حد زیادی می‌کاهد؛ اما تماس دائم پوست با بتن خیس باعث می‌شود ترکیبات قلیایی در پوست نفوذ کند و آن را بسوزاند.
چنانچه بتن خیس همراه با دوغاب در تماس دائم با پوست قرار گیرد، به‌عنوان نمونه زمانی‌که به داخل کفش یا دستکش کارگر نفوذ می‌کند و به‌وسیله لباس کار جذب می‌شود، منجر به سوختگی درجه یک، ۲، ۳ یا ایجاد زخم در پوست می‌شود که بهبود این صدمات ماه‌ها طول می‌کشد و حتی ممکن است، مستلزم بستری شدن در بیمارستان و پیوند پوست باشد.
کسانی که کار آنها پرداخت بتن است، روی بتن تازه زانو می‌زنند، این کار منجر به سوختگی شدید زانوهای آنها می‌شود. آب بتن که ماده‌ای است خورنده، جذب شلوار کارگر شده و برای مدت‌زمان طولانی با پوست شخص تماس پیدا می‌کند. گرد و غبار سیمان که هنگام تخلیه کیسه‌های سیمان یا برش بتن به‌وجود می‌آید، می‌تواند پوست انسان را تحریک کند.
زانوزدن روی بتن خیس بدون استفاده از تشکچه ضد آب ویژه زانو سبب تحریک یا سوختگی پوست می‌شود.

حساسیت آلرژیک پوست انسان در تماس با سیمان

بعضی از کارگران نسبت به کروم شش ظرفیتی موجود در سیمان حساسیت دارند. درصد کمی از کارگرانی که با سیمان سر و کار دارند، حساسیت نسبت به کروم در آنها افزایش یافته و علائمی در حد کهیر تا زخم‌های شدید در پوست آنها پدیدار می‌شود.
علاوه بر واکنش‌هایی که پوست از خود نشان می‌دهد، کروم شش ظرفیتی می‌تواند در تنفس انسان نیز حساسیت خاصی به‌نام آسم شغلی ایجاد کند که علائم آن تنگی نفس و وجود صدای خس‌خس هنگام تنفس است. حساسیت در کارگران نسبت به کروم شش ظرفیتی ممکن است به مرور زمان افزایش پیدا کند.
ممکن است، شخص سال‌های زیادی با سیمان سروکار داشته باشد اما واکنش‌های آلرژیکی در پوست وی ظاهر نشود و فقط به‌طور ناگهانی حساسیت‌های آلرژیک در فرد پدیدار شود. این وضعیت زمانی بدتر می‌شود که شخص حتی با مقدار کم سیمان در تماس باشد.
حساسیت برای مدت طولانی ادامه پیدا می‌کند و شخص نمی‌تواند با بتن خیس یا پودر سیمان کار کند.

تماس سیمان با چشم

تماس با ذرات سیمان که در هوا معلق است، می‌تواند سبب تحریک فوری یا با تاخیر چشم‌ها شود. بسته به میزان تماس با سیمان، مسائلی برای شخص به‌وجود می‌آید که دامنه آن از قرمزی چشم تا سوختگی شیمیایی و کوری متغیر است.

مشکل تنفسی

کارگران زمانی‌که کیسه‌های سیمان را خالی می‌کنند، مقدار زیادی از گرد و غبار آن را تنفس می‌کنند. در کوتاه‌مدت چنین تماسی، بینی و گلوی شخص را تحریک می‌کند و سبب بسته شدن راه‌های تنفسی و مشکل شدن تنفس می‌شود. ساب زدن، سائیدن یا بریدن بتن مقدار زیادی گرد و غبار حاوی سیلیس کریستالین را به‌وجود می‌‌آورد.
تماس بلند‌مدت و مکرر با گرد و غبار سیمان می‌تواند منجر به ازکارافتادگی و گاهی بیماری مهلک ریوی سیلیکوزیس شود. بعضی از مطالعات نشانگر ارتباط بین تماس با سیلیس کریستالین و سرطان ریه است. برش خشک مقدار زیادی گرد و غبار تولید می‌کند.
در ادامه پیشنهادهای اساسی برای جابه‌جایی و استفاده ایمن از سیمان عنوان شده است.

 حفاظت فردی

برای حفاظت پوست از آسیب سیمان و مخلوط‌های آن، کارگران باید این وسایل حفاظتی را مورداستفاده قرار دهند:

• دستکش‌های مقاوم در برابر مواد قلیایی.
• لباس کار سرهم با آستین‌ها و پاچه‌های بلند (آستین‌ها باید روی دستکش قرار گیرد. پاچه‌های شلوار باید در داخل کفش کار قرار گیرد. باید با استفاده از نوار در قسمت بالای کفش مانع ورود ملات و بتن به داخل کفش شد).
• کفش ضد آب که مانع جریان بتن در داخل آن می‌شود به‌‌ویژه زمانی که کارگران در مجاورت بتن تازه مشغول کار هستند.
• ماسک تنفسی مناسب مانند ماسک پی، اِن یا آر۹۵ در زمانی‌که از گرد و غبار سیمان نمی‌توان اجتناب کرد.
• محافظ مناسب چشم در جایی که عمل مخلوط کردن، ریختن یا دیگر کارهایی انجام می‌شود که چشم‌ها در معرض خطر قرار می‌گیرد ( از عینک‌های ایمنی و در شرایطی که گرد و غبار بسیار زیاد است از عینک‌های ایمنی بدون منفذ استفاده شود، در زمان جابه‌جا کردن سیمان یا محصولات سیمانی، لنزهای تماسی را مورداستفاده قرار ندهید).

 روش‌های کارکردن با سیمان و بتن

• باید هنگام کار گذاشتن بلوک سیمانی، اندازه گوناگون آن در دسترس بوده و از برش و چکش‌کاری بلوک‌های بتنی برای اندازه کردن ممانعت کرد.
• کار کردن به گونه‌ای که مقدار گرد و غبار به‌وجود آمده به کمترین میزان برسد و تا جایی‌که امکان دارد از روش برش مرطوب به جای روش خشک استفاده شود.
• مخلوط کردن سیمان خشک در محیط دارای هواکش انجام شود.
• مطمئن شوید که نسبت به منبع گرد و غبار پشت به جهت وزش باد قرار گرفته‌اید.
• در جایی‌که امکان دارد از مخلوط آماده بتن به‌جای مخلوط کردن آن در محل استفاده کنید. هنگام زانو زدن روی بتن مرطوب از یک صفحه یا تشکچه ضد آب برای زیر زانو استفاده شود تا زانوها را از آبی که از پارچه جذب می‌شود، محافظت کند.
• زیورآلات مانند حلقه و ساعت را درآورید تا از تجمع سیمان مرطوب در زیر آنها جلوگیری شود.

بهداشت

لباس آلوده به سیمان خیس باید به‌سرعت تمیز شود. پوستی که در تماس با سیمان خیس قرار گرفته باید به سرعت با مقدار فراوان آب سرد و تمیز شست‌وشو داده شود.
از شستن دست‌ها با آبی که درون سطل بوده و برای پاک کردن ابزارآلات مورد استفاده قرار گرفته است، خودداری کنید. امکانات و وسایل بهداشت در محل کار باید فراهم باشد تا کارگران امکان شستن دست‌ها و صورت را در پایان کار و قبل از خوردن غذا، نوشیدن مایعات، استعمال دخانیات یا استفاده از سرویس بهداشتی داشته باشند. تجهیزات لازم برای پاک کردن کفش‌های کار و تعویض لباس کار باید در دسترس باشد.

آموزش

کارگرانی که در حمل، استفاده از سیمان خشک و خیس شرکت دارند و در تماس با آن هستند، باید آموزش‌های لازم درباره خطرات مرتبط و روش‌های کنترل آن را فراگیرند.

کمک‌های اولیه

پوست آلوده به سیمان خیس یا خشک باید در کوتاه‌ترین فاصله زمانی با آب سرد روان شست‌وشو داده شود. زخم‌های باز یا بریدگی باید با آب فراوان شسته و با باند پوشانده شود. در صورت تداوم ناراحتی، مراقبت‌های پزشکی راه‌حل مناسبی است. چشم‌های آلوده باید با آب سرد و بهداشتی به مدت ۱۵ دقیقه قبل از اینکه شخص به بیمارستان برده شود، شستشو داده شوند.