«کو‌ه‌شاه»؛ بهشت گمشده یا بشاگرد فراموش شده

به گزارش می متالز، شاید برایتان جالب باشد که ۴۵ روستا که حدود ۳۵۰۰ خانواده و جمعیتی بیش از ۱۲ هزار نفر را در خود جای داده (سرشماری ۱۳۹۵)، حتی روی نقشه گوگل هم دیده نمی‌شوند. مردمانی که هنوز به دیده نشدن عادت نکرده‌اند و بسیار تلاش می‌کنند تا سهم خودشان را از بودجه‌های استانی و ملی بگیرند.

پیرمرد راهنما پیشنهاد جالبی داشت. می‌گفت به مسوولین پیشنهاد کنید پایتخت را از تهران به کوه‌‌شاه منتقل کنند؛ هم آب و هوای عالی دارد و هم همه استعداد‌ها را دارد. 

وقتی آذر ۹۷ مسوولین استانی شنیدند که معاون اول رئیس جمهور قصد بازدید از زادگاهش «کوه‌‌شاه» را دارد احتمالا برخی از آنها از خود پرسیدند، کوه‌‌شاه دیگر کجاست؟ ولی بودند مسوولین جهادگری که از سالها قبل در حال حل بزرگترین مشکل کوه‌‌شاه یعنی راه بودند. راهی که برای احداث آن باید کوه‌ها و صخره‌های فراوانی را تراشید، درحال احداث است و دولت‌های مختلف از جمله همین دولت فعلی، زحمت‌های زیادی برای احداث آن کشیده اند. راهنما می‌گوید اگر ما راه داشته باشیم دیگر همه چیز خواهیم داشت. محصولاتمان را و معادنمان را می‌توانیم به بازار برسانیم. گردشگرهای زیادی را به روستاهایمان بکشانیم. و با توجه به اینکه فاصله زیادی تا شهر نداریم خیلی سریع می‌توانیم از فوریت‌های درمانی استفاده کنیم. 

راهنمای ما از خاطرات تلخی می‌گفت که عزیزانشان به دلیل نبود راه نتوانستند به مراکز درمانی برسند. اما خاطره شیرین هم این بود که نماینده ولی فقیه در استان، اولین سفر درون استانی‌اش را به منطقه کوه‌‌شاه اختصاص داده بود.

هر چند در  آن سفر حجت‌الاسلام عبادی زاده گفته بود میزان فقر و بیکاری و عدم توسعه یافتگی این منطقه نسبت به سفر ۱۰ سال گذشته وی تفاوت چندانی نکرده و این منطقه همچنان با فقر و مشکلات متعدد دست و پنجه نرم می‌کند.

کلاردشت هرمزگان/ آنچه خوبان همه دارند، کوه‌‌شاه به تنهایی دارد

دهستان کوه‌‌شاه از توابع بخش احمدی شهرستان حاجی آباد، شمالی‌ترین نقطه هرمزگان و در مجاورت شهرستان فاریاب استان کرمان قرار دارد، این منطقه به لحاظ آب و هوایی، شباهت‌های فراوانی با مناطق سردسیر استان همجوار دارد و به واسطه کوهستانی بودن در زمستان‌ها شاهد بارش نزولات رحمت الهی به شکل برف و در تابستان نیز دارای آب و هوای کاملا مطبوع و دلچسبی است.

کوه‌‌شاه را می‌توان به دو بخش جنوبی و شمالی تقسیم کرد. این دهستان همانند خواهرخوانده مظلومش بشاگرد به واسطه آب و هوای مناسب، ظرفیت مستعدی برای کاشت انواع درختان سردسیری و گرمسیری را دارد.

اگر می‌خواهید در حوالی خیالتان، گوشه ای از بهشت را به چشم ببینید پیشنهاد می‌کنیم سری به «کوه‌‌شاه احمدی» بزنید، اگر دلتان هوس کرد خوردن نارنگی و پرتقال یا انجیر اعلی در دو نوع سیاه دانه و سفید دانه را که نظیر طعم و مزه ناب آن را مطمئنا نچشیده اید تجربه کنید، مردمان روستای احمدآباد در قسمت جنوبی کوه‌‌شاه چشم به راه شما هستند. 

اگر دلتان خواست انگور و انار و گردو یا زردآلوی ناب میل کنید، به روستاهای شمالی این منطقه که کوهستانی‌تر با آب و هوای مطبوع تر هستند سری بزنید، آنچه در رویا می‌پندارید همینجاست؛ روستای آبید، روستایی سرسبز و پر از درختان بهشتی و نایاب در جنوب کشور، بروید و موهبت الهی را از نزدیک مشاهده کنید. 

از دیگر اقسام میوه در این منطقه می‌توان به نخیلات، لیموترش، لیمو شیرین، گریپ‌فروت، بادام درختی ، گیلاس وحشی (در زبان محلی رزوک) کثور و اقلام قابل توجهی از گیاهان دارویی از جمله آویشن و امثال آن اشاره کرد و در یک کلام می‌توان چنین گفت که آنچه خوبان همه دارند کوه‌‌شاه به تنهایی همه را دارد. 

از دیگر ظرفیت‌های مهم این منطقه علاوه بر باغداری و کشاورزی می‌توان به دامپروری و حتی پرورش مرغ ارگانیک اشاره کرد، این منطقه کوهستانی با مراتع مناسب برای چرای دام می‌تواند نقش موثری در تولیدات لبنی و گوشت سفید و قرمز استان ایفا کند.

معادن، سنگ بنای ریشه‌کنی فقر

کوه‌‌شاه احمدی به لحاظ دارا بودن منابع معدنی، از جمله مناطق با استعداد و پر از ظرفیت در استان هرمزگان است، این منطقه معادن غنی سنگ کرومیت را در خود جای داده و البته معادن دیگری نظیر مس و منگنز نیز در آنجا وجود دارد.

در گفتگویی که با یکی از معدنکاران این منطقه در سال گذشته داشتیم وی تاکید کرد که معادن کرومیت در روستاهای احمدآباد، بیدوئیه کجین، آبید، گیشاب و حسن‌آباد و دو معدن مس در روستای احمدآباد و شیخ عالی از عیار معدنی بسیار خوبی برخوردار هستند و می‌توانند زمینه‌ ساز اشتغال پایدار در این منطقه محروم شوند.

این مهندس معدن از ظرفیت بالای منطقه کوه‌‌شاه در مبحث فرآوری سنگ معدن گفت و اظهار داشت: کوه‌‌شاه ظرفیت راه‌اندازی حداقل دو کارخانه فرآوری سنگ کرومیت را دارد که می‌توان با کار کارشناسی، یک واحد را در روستای احمدآباد در مجاورت معادن کرومیت روستاهای احمدآباد، گدارشاه، چک چک و بیدوئیه کجین و دیگری را در منطقه کوه‌‌شاه شمالی احداث کرد.

با این حال اما جای بسی تعجب و سوال است که چرا سازمان صنعت، معدن و تجارت استان هرمزگان نسبت به معادن کوه‌‌شاه احمدی تا این اندازه بی‌تفاوت است و از کنار این ظرفیت‌های عظیم به سادگی گذشته است؟ باید پرسید چرا وقتی با جذب سرمایه‌گذار و بهره‌برداری از معادن، ضمن ایجاد اشتغال می‌توان با دادن سهم مردم بوم ی‌منطقه، ریشه فقر را خشکاند اما باز هم توجهی به این امر نمی‌شود؟

آسیب‌های اجتماعی، فرزند نامیمون فقر

عدم هدایت سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به سمت بهره‌برداری از منابع معدنی کوه‌‌شاه احمدی موجب رونق «قاچاق سنگ معدن» شده است و عده‌ای سودجو در منطقه به‌ صورت شبانه اقدام به قاچاق سنگ معادن فعال و غیرفعال می‌کنند.

قاچاقچیان سنگ، معمولا با فریب دادن مردم بومی‌ آنها را وادار به استخراج غیراصولی سنگ معدن می‌کنند که متاسفانه در سال‌های گذشته این امر تلفات جانی نیز داشته است و تعدادی از افرادی که به این امر مبادرت کرده بودند بر اثر ریزش کوه جان خود را از دست داده اند. 

علاوه بر قاچاق سنگ معدن، بیکاری و عدم کسب درآمد و افزایش فقر، موجب سوق یافتن برخی جوانان این منطقه به قاچاق مواد مخدر سنتی از جمله تریاک شده که این مورد در بلند مدت می‌تواند آثار سوئی از جمله از بین رفتن امنیت منطقه را در پی داشته باشد. 

قرار گرفتن در کریدور ترانزیت مواد مخدر افغانستان به اروپا طمع سوداگران مرگ را بیشتر برانگیخته است.

کوه‌شاه منطقه ای بکر برای جذب گردشگر/جنگل‌های بادام تلخ

اکوتوریسم در جهان، صنعتی پول‌ ساز به شمار می‌آید که طبیعت گردان ضمن بازدید از مناطق بکر طبیعی و جاذبه‌های آن، به رونق کسب و کار و اشتغال مردم بومی آن مناطق هم کمک شایانی می‌کنند که یقینا کوه‌‌شاه احمدی نیز از این قاعده مستثنی نیست. 

همانطور که پیش‌تر اشاره شد کوه‌‌شاه به جهت دارا بودن آب و هوای خاص و جاذبه‌های طبیعی نظیر رودخانه و آبشارهای کوچک و بزرگ، جنگل های بادام تلخ و بافت گیاهی و جانوری خاص می‌تواند به یکی از مقاصد گردشگران تبدیل شود. 

کوه‌‌شاه تفاوت‌های زیادی با سایر نقاط استان هرمزگان دارد، طبیعت این منطقه کاملا بکر بوده و به نوعی می‌تواند نقش خبرساز را برای هرمزگان ایفا کرده و در صورتی که زیرساخت‌های مناسب ایجاد شود می‌تواند خود را مهیای حضور گردشگران کند. 

اگر چرخ صنعت اکوتوریسم در این منطقه بچرخد، مردم کوه‌‌شاه می‌توانند از طریق فروش محصولات زراعی و کشاورزی و محصولات دامی‌از جمله لبنیات و گوشت ارگانیک و اجاره منازل خود در قالب خانه‌های بوم‌ گردی به کسب درآمد پرداخته و فقر، این مهمان ناخوانده را از منطقه خود بیرون کنند. 

راه‌ها، چرخ توسعه کوه‌شاه را از حرکت باز داشته اند

همان طور که نماینده ولی فقیه در استان هرمزگان در سفر به کوه‌‌شاه احمدی به آن اشاره کرد، راه‌های مواصلاتی اصلیترین مشکل و دغدغه رشد و توسعه این منطقه است و اگر بودجه ای در طراز استانی و ملی به آن اختصاص یابد بی شک گام مهمی در جهت رفع چهره محرومیت از کوه‌‌شاه برداشته خواهد شد. 

منطقه کوه‌‌شاه گلوگاه مواصلاتی است که می‌تواند شهرستان فاریاب در استان کرمان را به شهرستان حاجی‌آباد متصل کند، از طرفی می‌تواند با اتصال دو شهرستان رودان و حاجی آباد زمان انجام سفر و مسافت ما بین دو شهرستان را کاهش دهد البته طرح‌هایی در این زمینه وجود دارد اما هنوز در حد همان طرح مانده و اقدام عملی صورت نپذیرفته است. 

راهنمای ما می‌گفت در زمان طاغوت حتی یک دو ریالی دولتی خرج کوه‌شاه نشد، اما پس از انقلاب و حتی قبل از تشکیل جهاد سازندگی خدمت به این مناطق آغاز شد. وی این خدمات را خوب، ولی ناکافی می‌دانست و می‌گفت اگر ۱۵ کیلومتر باقی مانده از جاده ۴۰ کیلومتری کوه‌‌شاه به احمدی کشیده شود، بخش بزرگی از مشکلات ما حل خواهد شد.

اکثر راه‌های مواصلاتی این منطقه کوهستانی را جاده‌های خاکی تشکیل می‌دهند که گاه بر اثر بارش باران و سیلاب وضعیت بسیار بدی پیدا می‌کنند و موجب کندی حرکت می‌شود، در بعضی نقاط از جمله حد فاصل روستای سرزه از توابع بخش رودخانه تا روستای مازگرد (اولین روستای کوه‌‌شاه جنوبی) و حدفاصل روستاهای مازگرد تا احمدآباد هم که گویا آسفالت شده اند، کیفیت لازم وجود ندارد. 

در مناطق یاد شده که عمر آسفالت شدن جاده به ۱۰  سال هم نمی‌رسد، روکش آسفالت از بین رفته و گودال‌های کوچکی در میان جاده بوجود آمده که ضررش بیشتر از جاده خاکی است، این‌ها همگی ناشی از عدم نظارت مسوولان و سپردن کارها به پیمانکارانی است که به جای رفع دغدغه مردم به فکر جیب خود هستند. 

در اتفاقی نه چندان جالب حدفاصل روستای سرزه به مازگرد که در حال روکشی آسفالت است، پیمانکار صرفا به ریختن قیر و صاف کردن آن اکتفا کرده و آسفالت بدون کوبیده شدن رها شده و مشکلات زیادی را برای رانندگان ایجاد کرده است. 

بی شک اگر نگاه توسعه‌ گرایانه به منطقه کوه‌‌شاه احمدی باشد و بودجه لازم به همراه انتخاب پیمانکاران توانا و ناظران قوی برای احداث جاده مناسب در نظر گرفته شود، می‌توان تا حدود زیادی به رشد و توسعه این منطقه امیدوار بود. 

بهداشت و درمان، آموزش و پرورش
 

کوه‌‌شاه احمدی با دارا بودن تحصیل کنندگان دانشگاهی رتبه بسیار خوبی در استان به خود اختصاص داده و جوانان دانشجوی متعددی در رشته‌های مختلف دانشگاهی دارد. 

بی شک اگر زیرساخت‌های آموزشی از جمله احداث مدارس شبانه‌ روزی در چند روستا و اختصاص برخی امکانات رفاهی و به کارگیری کادر آموزشی مجرب در دستور کار مدیران آموزش و پرورش استان قرار گیرد، این منطقه می‌تواند در آینده دانشجویان بسیاری را در دانشگاه‌های برتر کشور داشته باشد. 

در حال حاضر تنها یک مدرسه شبانه‌ روزی در روستای احمدآباد در حال فعالیت است، این مدرسه در دهه هشتاد به واسطه وجود دو رشته علوم تجربی و علوم انسانی و کادر آموزشی مجرب از جمله پرطرفدار‌ترین مدارس منطقه بود و دانش آموزانی از شهرستان فاریاب استان کرمان نیز برای تحصیل به این مدرسه می‌آمده اند اما در حال حاضر به جهت نبود کادر آموزشی مجرب و نبود امکانات رفاهی و خوابگاهی مناسب آن استقبال گذشته وجود ندارد. 

در حوزه درمان نیز اقدامات مناسبی صورت گرفته که گواه این امر وجود دو درمانگاه یکی در منطقه شمالی و در روستای چاله مورت و دیگری در کوه‌‌شاه جنوبی و روستای احمدآباد احداث شده اند و در بیشتر روستاهای منطقه خانه‌های بهداشت فعال هستند. 

اما در امر درمان عدم وجود پزشک مستقر و کادر درمانی و ارائه کم خدمات پزشکی شاید مهم‌ترین دغدغه مردم منطقه باشد. 

تخصیص یک دستگاه آمبولانس به درمانگاه روستای احمدآباد اقدامی قابل تقدیر است اما این آمبولانس علیرغم وجود نیروی بومی دارای گواهینامه‌های مربوط بدون راننده بوده و عملا بلااستفاده مانده است و جا دارد دانشگاه علوم پزشکی استان هرمزگان این مشکل را نیز حل کند و مانع از آن شود که کودک خردسالی مجددا بر اثر گزش عقرب جان خود را از دست دهد و یا دو کودک دیگر که در سیلاب غرق شده بودند بر اثر دیر رسیدن به مرکز درمانی چشم از جهان فرو ببندند.

در دسترس نبودن آب آشامیدنی سالم از دیگر مشکلات برخی روستاهای کوه‌شاه است. مشکلی که مدیرعامل شرکت آبفار هرمزگان در گفتگو با فارس هزینه پروژه انتقال آب آن منطقه را به دلیل کوهستانی بودن بیش از ۵۰ میلیارد تومان برآورد کرد. قصمی گفت این اعتبار، از بودجه یک سال کل آب و فاضلاب روستایی استان بالاتر است و قطعا نیاز به برنامه‌ریزی و بودجه ملی دارد.

محرومیت، کلید واژه ای برای چشم‌ پوشی از ظرفیت‌ها/ «محرومیت» را از کنار نام کوه‌شاه بردارید 

با همه تعاریفی که از منطقه کوه‌شاه آمد باید بگوییم این بهشت کوچک، بنا به تعبیر نماینده ولی فقیه در استان هرمزگان «بشاگرد فراموش شده» است، جایی که مردمانش به فرهیختگی شهره هستند جایی که نجابت و سادگی مردم، مانع از آن نشده که حق فراموش شده خود را فریاد بزنند. 

کلید واژه محرومیت، عنوانی است که برای چشم پوشی از ظرفیت‌های منطقه کوه‌‌شاه در نظر گرفته شده و چون عزمی برای استفاده از ظرفیت‌های بالقوه این منطقه بکر وجود ندارد، در کنار نام کوه‌‌شاه احمدی لغت محرومیت گنجانده شده تا چنین القا شود که این منطقه عاری از هرگونه ظرفیت و استعداد برای شکوفایی و بالندگی است. 

شاید اگر لغت محرومیت از کنار نام کوه‌‌شاه برداشته می‌شد و به جای آن، از کلماتی نظیر منطقه ویژه کوه‌‌شاه، یا منطقه اقتصادی و گردشگری کوه‌‌شاه استفاده می‌شد، حال و روز این منطقه غنی پس از گذشت چهل سال از عمر با برکت نظام مقدس جمهوری اسلامی چنین نبود.

محرومیت در لغت نامه دهخدا با عناوینی نظیر بی‌بهرگی، محروم شده، حرمان و ناامیدی معنا شده است، اما چرا کوه‌‌شاه با ظرفیت‌های بالای اقتصادی همچنان این نام و لغت نامیمون را یدک می‌کشد؟ 

ریشه این پرسش را باید در عملکرد مسوولان دولتی و نمایندگان این مردم در مجلس شورای اسلامی جستجو کرد، باید به هفته دولت سال جاری و سال‌های گذشته نگاهی انداخت و حجم سرمایه‌گذاری دولتی در بخش‌های معدنی، گردشگری، راهسازی، دامداری، کشاورزی و مباحث آموزشی و درمانی را بررسی کرد. 

 جاده‌های خاکی همچنان خاک بر هوا می‌فرستند، معادن کرومیت در بی‌توجهی سر در گریبان فرو برده اند، کشاورزی منطقه بر اثر عدم توجه مسوولان با بی‌آبی و کم آبی دست و پنجه نرم می‌کند، دامداری از رونق افتاده، طبیعت بکر همچنان چشم انتظار گردشگر است و البته آنچه که رشد چشمگیری داشته، مهاجرت جوانان از کوه‌‌شاه است. 

نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی متاسفانه در دوره‌های گذشته و دوره فعلی نگاه فعالی به منطقه کوه‌‌شاه نداشته اند، فقر و ثروت ذاتی (بخوانید همان چیزی که از او محرومند) کوه‌‌شاه را فریاد نزده اند، پیگیر امور مردم نبوده اند و نتیجتا توسعه منطقه درجا زده است، مردم منطقه می‌گویند برخی نمایندگان مجلس را در این چهار سال به چشم ندیده اند و یا اگر دیده اند فرصتی برای بیان مشکلات خود نداشته اند. 

نماینده‌ای که حاضر نشد آب گوارا بنوشد

راهنما می گفت روزی مرحوم عباسی نماینده پیشین مجلس به کوه‌شاه آمد. برایش از یخچال نفتی‌مان آب خنک آوردیم ولی نخورد، علت را پرسیدیم گفت تا وقتی شما برق‌دار نشوید من در کوه‌شاه آب خنک نمی‌خورم. او می‌گفت مرحوم عباسی جلوی چشم ما به استاندارهای وقت زنگ می زد و می‌گفت پایتان را می بوسم دستتان را می بوسم به داد مردم مظلوم این منطقه برسید.

مردم چشم‌انتظار تدبیر روحانی، همت همتی

حال این سوالات جای بسی تامل دارد، اساسا مگر نباید ظرفیت خدادادی با محرومیت بیگانه باشد؟ چرا نباید در هفته دولت نقاط محروم هم طرحی برای افتتاح داشته باشند؟ چرا کلنگ‌های توسعه مناطق محروم شده از جمله کوه‌‌شاه احمدی بر زمین زده نمی‌شود؟ برنامه دولت در استان برای رفع تمرکززدایی از مرکز و توجه به نقاط دورتر چیست؟ سوالات فراوانی در ذهن داریم که در قالب گزارش‌های متعدد به آنها خواهیم پرداخت. 

با تمام تفاسیر و تبیین ظرفیت‌های غنی کوه‌‌شاه احمدی و با توجه به عنایت ویژه نماینده ولی فقیه در استان و نکاتی که در این مجال بیان شد، قطعا برای رفع محرومیت کوه‌‌شاه و استفاده از پتانسیل‌های منطقه به نگاه و اعتبار ملی و حمایت‌های کشوری نیاز است. 

باید به انتظار نشست و دید آیا دولت روحانی و استاندار هرمزگان همانگونه که برای رفع محرومیت و زدودن چهره فقر از بشاگرد در حال پیگیری و تلاش هستند، آستین همت خود را برای توسعه این منطقه مهم و استراتژیک و نشاندن لبخند رضایت بر لبان جوانان کوه‌‌شاهی بالا خواهند زد یا همچنان باید شاهد ریشه دواندن فقر و بیشتر شدن شکاف فرهنگی و روی آوردن جوانان منطقه به اموری نظیر قاچاق مواد مخدر و سنگ‌های معدنی باشیم.