نیاز ۱۶۵ میلیون تنی «افق فولاد» به سنگ آهن

به گزارش می متالز، این‌روزها بیشتر واحدهای فولادی برای تامین سنگ‌آهن خود با مشکل روبه‌ر‌و هستند، این درحالی است که شاهد صادرات سنگ‌آهن به صورت خام‌فروشی از سوی بخش خصوصی هستیم. از این‌رو جعفر سرقینی، معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت، در نامه‌ای به رحمانی، سکاندار این وزارتخانه، با اشاره به دشواری‌های چندماه اخیر برای تامین سنگ‌آهن فولادسازان، وضع فوری عوارض ۳۰درصدی برای سنگ‌آهن را پیشنهاد داد و در نشستی که بدین منظور در وزارت صنعت، معدن و تجارت برگزار شد، عوارض ۲۰درصدی به تصویب رسید که از ابتدای مهر قابل‌اجراست.

تصویب عوارض ۲۰درصدی صادرات سنگ‌آهن

درباره رشد زنجیره فولاد کشور در دولت تدبیر و امید و نیاز این زنجیره به سنگ‌آهن، سیف‌الله امیری، مدیرکل دفتر صنایع معدنی و مشاور معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد: در سال ۹۲ که زنجیره فولاد تکمیل نشده بود، حدود ۲۲ میلیون تن سنگ‌آهن به خارج از کشور صادر می‌‌شد. از سال ۹۲ تا هم‌اکنون که زنجیره فولاد در حال تکمیل است، صادرات سنگ‌آهن نیز کاهش یافته است.
امیری در ادامه با اشاره به ظرفیت و تولید فولاد در سال ۹۲ عنوان کرد: در سال ۹۲ ظرفیت تولید فولاد کشور ۲۳.۸میلیون تن بود و با این ظرفیت ۱۵میلیون تن تولید داشت اما در سال ۹۷ ظرفیت تولید فولاد به ۳۶میلیون تن رسید که ۲۵میلیون تن تولید داشت.
وی با بیان اینکه برای تولید هر تن فولاد به ۳ تن سنگ‌آهن نیاز است، توضیح داد: هم‌اکنون برای تولید ۲۵میلیون تن فولاد به ۷۵میلیون تن سنگ‌آهن نیاز داریم. در افق ۱۴۰۴ که باید به تولید ۵۵میلیون تن فولاد برسیم، به ۱۶۵میلیون تن سنگ‌آهن نیاز است. درحال‌حاضر کل ذخایر کشف‌شده کشور ۲.۷میلیارد تن است و تا افق ۱۴۰۴ حدود ۸۰۰ میلیون تن آن در داخل مصرف خواهد شد، باقی‌مانده آن نیز یک میلیارد و ۹۰۰میلیون تن است که با احتساب تولید ۵۵میلیون تن فولاد در هر سال این میزان ذخایر کفاف ۱۲سال پس از افق ۱۴۰۴ را خواهد داد. البته اگر کشفیات جدیدی در زمینه سنگ‌آهن انجام نشود و به ظرفیت زنجیره فولاد نیز اضافه نشود، سنگ‌آهن موجود تا ۱۲سال پس از افق ۱۴۰۴ جوابگوی زنجیره فولاد کشور خواهد بود.
مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت در ادامه خاطرنشان کرد: سنگ‌آهن کشور ۱۲ سال پس از افق ۱۴۰۴ با ذخایر فعلی به پایان می‌رسد و تمام سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در زنجیره فولاد از بین می‌رود؛ چراکه این زنجیره با توجه به مزیت وجود سنگ‌آهن در کشور ایجاد شده و اگر این ذخایر به پایان برسد، برای حفظ این زنجیره در آینده باید با نرخ بالا از خارج سنگ‌آهن وارد کنیم.
امیری در ادامه تاکید کرد: با توجه به شرایط موجود و در جهت عمل به فرمایشات رهبر معظم انقلاب مبنی بر پیشگیری از خام‌فروشی، عوارض ۳۰درصدی برای سنگ‌آهن را پیشنهاد دادیم و در نشست شورای اقتصاد وزارت صنعت، معدن و تجارت عوارض ۲۰درصدی تصویب شد که از ابتدای مهر سال ۹۸ اجرایی می‌شود. از این‌رو در وهله نخست باید واحدهای داخلی تامین شوند و در صورت نیازنداشتن، صادر شود.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در سال ۹۷، ۸.۵میلیون تن صادرات سنگ‌آهن داشتیم و در امسال نیز این میزان صادرات کاهش خواهد یافت. البته صادرات سنگ‌آهن در سال ۹۲، ۲۲میلیون تن بود و با توجه به تعهداتی که برخی شرکت‌ها برای تامین تجهیزات و ماشین‌آلات خود داشتند، قادر نبودیم به یکباره صادرات سنگ‌آهن را ممنوع کنیم.
مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت در پایان تاکید کرد: اگر موضوع تامین نیاز داخل در اولویت نباشد، وزارتخانه مشکلی با صادرات نخواهد داشت.

نگاهی به ذخایر سنگ‌آهن در ایران

همان‌گونه که عنوان شد، یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های زنجیره فولاد تامین سنگ‌آهن است و با وجود ذخیره‌های قطعی موجود، زنگ خطر پایان آن به گوش خواهد رسید. از این‌رو باید به فکر ذخایر جدید سنگ آهن در کشور بود.
درباره وضعیت ذخایر سنگ آهن در کشور، بهروز برنا، نایب‌رئیس هیات مدیره شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران اظهار کرد: ایران از لحاظ ذخایر سنگ آهن شرایط مطلوبی داشته و دارای رتبه نهم جهانی و سوم آسیاست. البته در جهان، ذخایر سنگ‌‌آهن بالایی وجود دارد و دارای تیپ آهن‌‌های نواری است که کشورهایی مانند استرالیا، افریقای جنوبی و هند از این لحاظ شرایط مطلوب‌تری دارند و دارای ذخایر میلیارد تنی هستند. این درحالی است که ایران دارای این نوع سنگ‌آهن نیست.
وی افزود: چند زون مهم سنگ آهن در کشور وجود دارد. کمربندهای آهن‌دار ایران به‌‌ویژه در زون سنندج- سیرجان از تیپ اسکان است که شاخص آن گل‌گهر است. همچنین در کمربند ارومیه-دختر ذخایر اسکانی خوبی واقع شده است.
برخی گنبدهای نمکی در کشور داریم که سنگ آهن دارند و در ایران مرکزی نیز اوج آهن‌زایی شکل گرفته است. به علاوه اینکه کمربندی در شمال شرق موجود است که معادن آهن سنگان را شکل داده و این کمربند تا افغانستان ادامه‌ دارد. در کشور ۳ معدن آهن در کلاس جهانی داریم.
برنا در ادامه خاطرنشان کرد: در کشور حدود ۴۰۸معدن سنگ‌آهن وجود دارد که براساس آمار ۲۵۵ معدن آن فعال است، ۲۱معدن نیز در حال تجهیز و ۱۶۲معدن غیرفعال است. سالانه حدود ۸۰میلیون تن سنگ‌آهن در کشور استخراج می‌شود. ذخایر قطعی سنگ آهن در کشور بالای ۳میلیارد تن است. علاوه بر این معادن، به صورت سالانه به ذخایر جدیدتری نیز در کشور می‌رسیم.
وی با بیان اینکه بخش‌های سطحی در معادن سنگ‌آهن به خوبی شناسایی شده است، عنوان کرد: یکی از بخش‌‌های اکتشاف می‌تواند ژئوفیزیک هوایی باشد. ‌درحال‌حاضر برای اکتشاف بیشتر باید به سمت عمق پیش برویم. در این راستا شرکت تهیه و تولید مواد معدنی عمیق‌ترین حفاری را با عمق ۱۹۰۷ متر در آنومالی شماره ۲۱ در ایران مرکزی انجام داد. چند حفاری دیگر در حال انجام است. بخش خصوصی نیز روی اکتشاف آهن به خوبی عمل کرده‌ و هر سال میزان خوبی از ذخایر جدید را کشف می‌کنیم.
نایب‌رئیس هیات مدیره شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران ادامه داد: از سوی دیگر سنگ‌آهن در کشور ما با خاک‌های نادر همراه است که ارزش‌افزوده آن را افزایش می‌دهد. از این‌رو چینی‌ها به دلیل این خاک‌های نادر خواهان سنگ‌آهن ایران هستند.
برنا با اشاره به اینکه صنایع فولاد در کشور به خوبی رشد کرده است، گفت: زنجیره فولاد ایران از کارخانه‌های کنسانتره، گندله‌سازی و آهن اسفنجی تا فولادسازی در حال تکمیل شدن است، بنابراین باید توجه ویژه به اکتشاف سنگ‌آهن داشته باشیم تا خوراک این زنجیره تامین شود. از این‌رو ژئوفیزیک هوایی و اکتشافات در عمق با سرعت بیشتر اهمیت دارد.
وی در پاسخ به این پرسش که علاوه بر معادن موجود اکتشافات جدیدی در زمینه سنگ‌آهن در دست اقدام است، گفت: برخی استان‌ها مزیت‌های خوبی در زمینه سنگ‌آهن دارند و محدوده‌های امیدبخشی در کشور وجود دارد که باید روی آنها تمرکز بیشتری داشته باشیم. علاوه بر این، در کنار هر محدوده جدید قادر به کشف محدوده‌های دیگر هستیم. معادن موجود را نیز می‌توانیم با اکتشافات عمیق پیش ببریم. اگر بتوانیم ذخایر هماتیتی را به کار بگیریم، به ذخایر سنگ آهن غنی‌تری می‌رسیم.
نایب‌رئیس هیات مدیره شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران در ادامه یادآور شد: استان‌های برخوردار از سنگ‌آهن ایران؛ کرمان، یزد، خراسان‌رضوی، سیستان و بلوچستان، آذربایجان‌غربی و شرقی، زنجان، کردستان و هرمزگان هستند که شرایط ویژه‌ای را به لحاظ غنی بودن سنگ‌آهن دارند. در استان‌های مرکزی و قم هم به ذخایر جدیدی رسیده‌ایم و بیش‌از ۸۰درصد استان‌های ایران از ذخایر سنگ‌آهن بهره‌مند هستند.