استخراج غیرقانونی ماسه با رشد شهرنشینی

به گزارش می متالز، در پی این اتفاق تقاضا برای مواد و مصالحی که در این صنعت مصرف می‌شود، افزایش می‌یابد. ماسه از این مصالح است که در ساخت بتن کاربرد دارد. با رشد ساخت‌وساز، ماسه بیشتری در مقایسه با گذشته استخراج می‌شود؛ اتفاقی که ویرانی گسترده محیط‌زیست و تهی شدن حاشیه رودخانه‌ها و آبراهه‌ها را به دنبال دارد.
تقاضا برای ماسه به دنبال رشد شهرنشینی در جهان به ویژه در چین و هند افزایش یافته است. این اتفاق هر چند به رونق بازار مواد معدنی از جمله ماسه انجامیده اما در حاشیه این شکوفایی به استخراج غیرقانونی ماسه در سراسر جهان نیز دامن زده است؛ پدیده‌ای که کنترل چندانی بر آن نیست و به طور مستمر به تخریب آبراهه‌ها و سواحل و اکوسیستم آنها منجر می‌شود.
اگر چه سطوح ماسه‌ای جهان بسیار فراوانند اما فقط انواع ویژه‌ای از آن در ساخت‌وساز کارآیی دارد. به عنوان نمونه ماسه‌های صحرایی برای ساخت‌وساز مناسب نیستند و به دلیل لبه‌های گرد و ساییده‌شده‌ به عنوان سیلیکون نیز کارآیی ندارند؛ از این رو ماسه‌های بستر رودخانه‌ها و سواحل به غارت می‌روند. از سال ۱۹۵۰میلادی(۱۳۲۹خورشیدی) شمار کسانی که در شهرها زندگی می‌کنند ۴برابر شده و به ۴میلیارد نفر رسیده است؛ رقمی که نشان‌دهنده نیمی از جمعیت کنونی جهان است. برای ساخت خانه برای این جمعیت رو به رشد، نیاز به ماسه به منظور ساخت بتن است که علاوه بر ساخت‌وساز ماسه در ساخت شیشه و تولید برق هم استفاده می‌شود. در سال گذشته میلادی، چین آن‌قدر ماسه مصرف کرد که با آن حجم می‌توانست سطح وسیع‌ترین شهر جهان یعنی نیویورک را با مساحت ۷۸۹کیلومتر مربع با ماسه‌ای به عمق یک‌ اینچ (حدود ۲.۵سانتی‌متر) بپوشاند. در امریکا نیز استخراج ماسه بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶میلادی (۱۳۹۱ تا ۱۳۹۵خورشیدی) ۲برابر شده است. ماسه در شکاف هیدرولیک (شکاف وابسته به نیرومحرکه آب) نیز استفاده می‌شود و به عنوان بخشی از ترکیبی که برای استخراج گاز طبیعی موجود در آن به داخل زمین پمپاژ می‌شود کارآیی دارد. در سال گذشته ۸میلیون تن ماسه در بخش استخراج امریکا استفاده شد و از جمله آن ماسه قهوه‌ای بود که ارزان‌تر و بیشتر است. حدود ۵۰سال پیش نیز سنگاپور با خالی کردن ماسه به داخل آب‌ها حجم کل زمین خود را حدود ۲۰درصد افزایش داد و این ماسه را از جزایر حوالی سواحل اندونزی وارد کرد. ۲مورد از جزایر این منطقه به اندازه‌ای استخراج شده‌اند که حالا دیگر وجود ندارند.
در همین حال از آنجا که ماسه یک کامودیتی ارزان است، واردات آن از نظر اقتصادی ‌به‌صرفه نیست. همچنین استخراج ماسه، آسیب‌های بسیاری به محیط‌زیست و اکوسیستم می‌زند. بیشتر ماسه‌ها با بیرون کشیده شدن از بستر رودها و دریاها به‌دست می‌آیند؛ فعالیتی که حیات گیاهان و سایر موجودات زنده را تهدید می‌کند. استخراج ماسه در حاشیه رودخانه مسیر آن را تغییر می‌دهد یا در برخی موارد نبود ماسه به خشکی آن می‌انجامد. علاوه بر بستر رودخانه، پل‌ها و زیرساخت‌های اطراف هم از استخراج بی‌رویه ماسه‌ها آسیب دیده‌اند. در سال ۲۰۰۱میلادی (۱۳۸۰خورشیدی) در پرتغال یک پل به دلیل استخراج ماسه اطراف آن و آسیبی که به فونداسیون آمده بود، فروپاشید و ۷۰نفر کشته شدند.
پدیده تخریب سواحل اما بیش از هر واقعیت دیگری، زشتی استخراج ماسه را به رخ می‌کشد. استخراج ماسه پدیده فرسایش ساحلی را تشدید می‌کند و مشکلات بسیاری را باعث می‌شود که برآمده از بالا آمدن سطح آب دریا به دلیل نبودن ماسه در ساحل است. داستان فقط به آسیب‌های زیست‌محیطی ختم نمی‌شود بلکه آسیب‌های اجتماعی هم ریشه در استخراج غیرقانونی ماسه دارند. در همین راستا در هند، مافیای ماسه شکل گرفته و گروهی متشکل از کارگران و فروشندگان با پرداخت رشوه به بازرسان، سالانه صدها میلیون تن ماسه از آبراهه‌های هند به‌دست می‌آورند. این مافیا به سادگی و بدون مجوز به کار خود ادامه می‌دهد. در هند ماسه در گروه مواد معدنی فرعی قرار دارد، برخلاف کامودیتی‌هایی مانند الماس و زغال‌سنگ که در گروه مواد اصلی معدنی می‌گنجند. همچنین ماسه در هند فقط در پوشش قانون ایالتی قرار دارد نه قانون فدرال؛ بنابراین قانون مربوط به استخراج ماسه و نوع اجرای آن در ایالت‌های گوناگون متفاوت است و در برخی ایالت‌ها سود حاصل از استخراج، از میزان جریمه بیشتر است و در نهایت هر چند ماسه به طور مستمر در طبیعت ایجاد و بازسازی می‌شود اما سرعت ایجاد آن از سرعت استفاده انسان از آن بسیار بیشتر است و با این روش معلوم نیست آسیب‌های برآمده از استخراج ماسه تا کجا ادامه خواهد داشت.