عبور نفت از شوک پهپادی؟

به گزارش می متالز، انتشار یک خبر به نقل از منابع آگاه مبنی بر اینکه عربستان سعودی حدود ۷۵ درصد از تولیدات از دست رفته را در پی حملات به دست آورده و تا پایان هفته آینده نیز به سطح کامل تولیدات بازمی‌گردد؛ یکی از عوامل عقب‌نشینی قیمت‌ها و آرام شدن جو در بازار نفت بود.

 حملات روز ۱۴ سپتامبر به میدان نفتی «خریص» و تاسیسات فرآوری نفت خام «بقیق»، حدود 5.7 میلیون بشکه در روز از تولیدات عربستان سعودی را با اختلال مواجه کرد.

در حال حاضر تولید میدان نفتی خریص به بیش از1.3 میلیون بشکه در روز رسیده است. این میدان نفتی پیش از حملات پهپادی، حداکثر 1.45 میلیون بشکه در روز تولید داشت.

تولیدات تاسیسات بقیق نیز در حال حاضر به چیزی حدود ۳ میلیون بشکه در روز رسیده این در حالی است که این تاسیسات پیش از وقوع حملات، روزانه 4.9 میلیون بشکه نفت خام فرآوری می‌کرد تا آماده صادرات شوند.

در کنار انتشار این خبر که البته صحت آن از سوی برخی تحلیلگران مورد تردید قرار دارد؛ تداوم نگرانی‌ها از اثرات جنگ تجاری آمریکا و چین بر اقتصاد جهانی نیز روز گذشته تبدیل به اهرم فشاری بر بهای جهانی طلای سیاه شد.

کارشناسان عقیده دارند تحولات اخیر در رابطه با مذاکرات تجاری پکن و واشنگتن، سیگنال‌های متضادی به بازار ارسال می‌کنند.

این سیگنال‌های متضاد از جانب چشم‌انداز رفع اختلالات عرضه از سمت عربستان نیز به بازار ارسال می‌شود. در نتیجه بازار دچار نوعی فقدان جهت‌گیری شده است.

بر این اساس تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۶:۳۰ به وقت تهران)، هر بشکه نفت خام برنت ۸۷ سنت کاهش قیمت داشت و به 63.90 دلار بر بشکه رسید.

این میزان بیش از  ۱۰ درصد از اوج قیمت‌ها در هفته گذشته (حدود ۷۲دلار در بشکه) و پس از وقوع حملات پهپادی کمتر است.

هر بشکه نفت خام آمریکا نیز ۶۲ سنت کاهش قیمت داشت و روی 58.02 دلار بر بشکه ایستاد.

تحلیلگران می‌گویند درحالی‌که بازار نفت منتظر شفافیت در رابطه با روند مذاکرات تجاری بین دو غول اقتصادی دنیا است، ریسک‌های ژئوپلیتیک در خاورمیانه نیز همچنان در مرکز توجه قرار دارد.

این اظهار نظر در رابطه با ریسک‌های ژئوپلیتیک در منطقه، که پس از حمله ده‌ها پهپاد به تاسیسات نفتی آرامکو بار دیگر اوج گرفت، در شرایطی مطرح می‌شود که واکنش‌های ۱۰ روز گذشته کشورهای درگیر با این ماجرا حکایت از جدی نبودن این ریسک دارد.

با این حال نمی‌توان از عدم قطعیتی که در این رابطه وجود دارد و بازار را درگیر خود کرده است، چشم‌پوشی کرد.

  فروکش نگرانی‌های ژئوپلیتیکی

در واقع درست در روزهایی که حملات پهپادی نگرانی‌های عمیقی در رابطه با شدت گرفتن ریسک‌های ژئوپلیتیکی در منطقه ایجاد می‌کرد، واکنش عربستان، ایران و آمریکا به این حملات، باعث فرونشاندن نسبی این نگرانی‌ها شد.

اگرچه نیروهای حوثی در یمن، مسوولیت حمله ۱۴ سپتامبر به تاسیسات نفتی آرامکو را بر عهده گرفتند، اما آمریکا و پس از آن عربستان، ایران را مسوول این حملات شناسایی کردند.

به‌تازگی نیز آلمان، فرانسه و بریتانیا بیانیه‌ای صادر کرده‌اند که در آن به نقش ایران در حملات اخیر به آرامکو اشاره شده است.

این بیانیه از سوی رئیس‌جمهوری که برای شرکت در نشست‌های مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک به‌سر می‌برد، محکوم شد. وزارت امور خارجه ایران نیز ادعاهای مطرح شده در بیانیه سران سه کشور اروپایی را تحریک‌آمیز و شدیدا مخرب عنوان کرد.

 در این میان نکته‌ای که از نظر برخی کارشناسان بازار جالب توجه به‌نظر می‌رسد این است که با وجود نگرانی عمیقی که از تشدید ریسک‌های ژئوپلیتیک در منطقه وجود داشت، نه حمله مجددی (آن‌طور که حوثی‌ها عنوان کرده بودند) به تاسیسات نفتی سعودی‌ها انجام گرفت و نه نشانه‌هایی از تمایل عربستان به مقابله به مثل با کشورهایی که از نظر آنها در این حملات دخیل بودند مشاهده شد.

 ایالات متحده آمریکا نیز تنها دست به اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران زد که به‌زعم کارشناسان کارآیی چندانی ندارد. تمام این عوامل دست به دست هم دادند تا نگرانی‌های ژئوپلیتیک در بازار نفت با کاهش هیجان همراه شوند.

  ادعای سعودی‌ها

شاید بتوان گفت انتشار اخباری از بازیابی تولیدات عربستان سعودی تا پایان هفته آینده، یکی از اهرم‌های فشار مهم بر قیمت‌ نفت در روز گذشته بود.

منابع آگاه خبر می‌دهند که آرامکو فعالیت بیشتر پالایشگاه‌های داخلی خود را به حالت عادی بازگردانده است؛ زیرا دیگر نیازی به قطع خوراک این پالایشگاه‌ها برای تامین نیاز مشتریان خارجی‌اش نمی‌بیند.

آرامکو پیش از این حدود یک میلیون بشکه در روز از نفت خام اختصاصی به پالایشگاه‌های داخلی را کاهش داده بود. با این حال آن‌طور که بلومبرگ گزارش می‌دهد، انتشار این اخبار باعث از بین رفتن تردید بازار نسبت به توان بازیابی کامل تولیدات تا پایان هفته آینده، نشده است.

پایان هفته بعد با پایان سپتامبر مصادف است. این تاریخی است که پیش از این از سوی شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر نفت عربستان سعودی به‌عنوان زمان بازگشت ظرفیت تولید ۱۱ میلیون بشکه‌ای بزرگ‌ترین عضو اوپک مطرح شده بود.

 با وجود تاکیدی که از سوی مقامات سعودی بر بازگشت سریع تولیدات از دست رفته وجود دارد، برخی کارشناسان عقیده دارند تنها روند برآورد خسارات وارد آمده به این تاسیسات چند هفته زمان می‌برد.

آنها در عین حال این سوال را مطرح می‌کنند که در چنین شرایطی چگونه سعودی‌‌ها بحث بازگشت چند هفته‌ای تولیدات به سطوح پیش از حملات را مطرح می‌کنند؟

وال‌استریت ژورنال نیز به تازگی گزارشی منتشر کرده است که در آن تاکید شده تعمیرات کامل تاسیسات نفتی آرامکو ممکن است «ماه‌ها» زمان ببرد نه «ده هفته‌ای» که قول آن از سوی مقامات سعودی داده شده است.

 شنیده شدن برخی نقل قول‌ها از داخل عربستان، بر صحت ادعای مطرح شده در گزارش وال‌استریت ژورنال صحه می‌گذارد. برای مثال یکی از مقامات سعودی که نخواست نامش فاش شود، به وال‌استریت ژورنال گفته است «ما همچنان به دنبال تامین قطعات مورد نیاز برای تعمیر تاسیسات هستیم.»

او همچنین تاکید کرده است «اوضاع آنقدرها هم که فکر می‌کنید خوب نیست.»‌ هنوز رقم مشخصی از میزان خسارات به تاسیسات آرامکو منتشر نشده است اما در گزارش‌های مختلف به خسارات چند صد میلیون دلاری اشاره می‌شود.

 دولت عربستان در کنار پرداخت هزینه این خسارات، هزینه مازادی نیز برای تسریع تعمیرات به شرکت‌های طرف قرارداد می‌پردازد تا روند تاسیسات سریع‌تر از حد معمول به نتیجه برسد.

با وجود تمام این اقدامات، برخی کارشناسان هنوز عقیده دارند نمی‌توان به زمانبندی سعودی‌ها برای بازگشت تولیدات اعتماد کرد.

ریچارد مالیسنون، تحلیلگر ارشد در موسسه Energy Aspects یکی از تحلیلگرانی است که با تردید نسبت به ادعاهای سعودی‌ها می‌گوید: بیانیه‌های عربستان ممکن است حاوی هیچ دروغ مستقیمی از بازگشت تولیدات نباشد، اما کاملا منطبق با حقیقت نیز نیست.»

اشاره ملینسون به ادعای اخیر مقام‌های سعودی است. آنها به تازگی اعلام کرده‌اند به زودی نه تنها تولیدات نفتی مختل شده خود را از سر خواهند گرفت بلکه میزان عرضه نفت خود را به بازار نیز افزایش خواهند داد.

اما واقعیات گویای چیز دیگری است و اظهاراتی از این دست را آمیخته با دروغ نشان می‌دهد. طبق اعلام وزیر نفت عربستان، این کشور می‌کوشد تا پایان ماه سپتامبر، تولید خود را به عدد ۱۱ میلیون بشکه در روز برگرداند و دو ماه بعد این عدد را به ۱۲ میلیون بشکه در روز برساند.

به عقیده  ملینسون، این اظهار نظر تاکید دارد که عربستان می‌خواهد ظرفیت خود را به وضعیت سابق برساند و سپس عرضه نفت بیشتری به بازار داشته باشد اما در واقع سعودی‌ها تلاش می‌کنند با نگفتن حقیقت، خود را به‌عنوان یک عرضه‌کننده مطمئن نفت نشان دهند، به‌ویژه به مشتریان بزرگ آسیایی خود.

  از سوی دیگر، کارشناسان برای اثبات اینکه سعودی‌ها تمام واقعیت را در رابطه با تولید نفت خود نمی‌گویند، به این ادعای سعودی‌ها اشاره می‌کنند که آنها مدت‌ها اعلام می‌کردند که ظرفیت و توان بالقوه‌شان حدود ۲ تا 2.5 میلیون بشکه در روز است.

بنابراین با توجه به اینکه این کشور تا قبل از حملات پهپادی کمتر از ۱۰ میلیون بشکه نفت در روز تولید می‌کرد در نتیجه باید کل ظرفیت تولیدشان ۱۲ تا 12.5 میلیون بشکه در روز باشد که در واقع سقف تولید نفت در عربستان است.

اما بررسی روند تولید نفت در عربستان نشان می‌دهد که این سطح  تاکنون عملیاتی نشده است و مشخص نیست این کشور قادر باشد در عمل این حجم را تولید کند.

از طرف دیگر باید توجه داشت که براساس تعاریف ارائه شده از سوی اداره اطلاعات انرژی آمریکا، ظرفیت مازاد تولید به ظرفیتی گفته می‌شود که طی ۳۰ روز به تولید منجر شود و دست کم تا ۹۰ روز نیز تداوم داشته باشد.

این در حالی است که مقام‌های سعودی گفته‌اند می‌توانند ظرفیت بالقوه خود را از طریق حفاری‌ها در طول ۹۰ روز عملیاتی کنند.

به این ترتیب حالا بسیاری از بازیگران بازار نفت باور ندارند که عربستان دارای ظرفیت مازاد تولید برای ۲ میلیون بشکه نفت در روز باشد. آنها این ظرفیت را نهایتا 0.5 میلیون تا یک میلیون بشکه نفت در روز ارزیابی می‌کنند.

تمام این جزئیات در شرایطی از سوی کارشناسان مورد بررسی قرار گرفته است که در پی حملات اخیر، عربستان تنها قادر به افزایش تولید ۲۵۰ هزار بشکه در روز از میادین فراساحلی خود است.

بنابراین باید دید در هفته‌های پیش‌رو، عدم قطعیت‌هایی که بازار را بر سر دوراهی قرار داده‌اند، مسیر قیمت طلای سیاه را به کدام سو هدایت خواهد کرد؟