در مدح «خام‌نفروشی»

به گزارش می متالز، درباره اهمیت توجه به صنایع پایین‌دست، وضعیت این صنایع در حوزه معدن و نقش مهمی که فعالان اقتصادی و معدنی کشور بر دوش دارند، با کارشناسان این حوزه گفت‌وگو کرده ایم.

رشد صنایع پایین‌دست

اردشیر سعد محمدی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران با بیان اینکه تولیدکننده‌ها سعی می‌کنند واحدها و صنایع پایین‌دست را فراموش نکنند، گفت: ما تلاش می‌کنیم در صنایع پایین‌دست و بالادست رشد کرده و به توسعه اقتصادی کشور کمک کنیم.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران با اشاره به نقش صنایع پایین‌دست در رشد اقتصاد کشور تاکید کرد: با توجه به ظرفیت‌های فراوان صنعتی و معدنی در کشور، اگر صنایع پایین‌دست ایجاد شوند، به اقتصاد استان‌ها کمک بسیار می‌کنند و می‌توانیم اشتغال پایدار را در مناطق مختلف کشور به وجود آوریم. سعد محمدی با اشاره به اهمیت اکتشاف در استان کرمان و اهمیت آن در رشد صنایع پایین‌دست نیز اظهار کرد: با وجود معادن فعال استراتژیک در این استان، تاکنون درصد کمی از وسعت این استان تحت اکتشافات سیستماتیک (نیمه‌تفصیلی و تفصیلی) قرار گرفته و عمده اکتشافات سال‌های اخیر نیز سطحی بوده که خوب است در این حوزه، کار و تلاش کنیم و میزان اکتشاف را در این منطقه از کشور افزایش دهیم.

صنایعی مهم‌تر از معادن

محمدرضا منصوری، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی درباره اهمیت توجه به صنایع پایین‌دست اظهار کرد: صنایع پایین‌دست با ارزش افزوده‌ای که ایجاد می‌کنند، از خود معادن مهم‌تر هستند و می‌توان گفت ارزش آنها چندین برابر خود معدن است. او ادامه داد: به دلیل اینکه در گذشته توانایی چندانی نداشتیم، آن‌طور که باید به معدن توجه نمی‌کردیم و به این ترتیب مواد خام را به خارج از کشور می‌فرستادیم اما امروز به تبدیل منابع معدنی که ارزش افزوده بسیار زیادی دارند، اهمیت می‌دهیم. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در تفاوت و اهمیت صنایع بالادست با صنایع پایین‌دست اظهار کرد: همانطور که می‌دانید منابع اصلی که از معدن استخراج می‌شود صنایع بالادست است و محصولی که از این منابع و ذخایر به‌دست می‌آید و پس از فرآوری، ارزش افزوده بالاتری ایجاد می‌کند را صنایع پایین‌دست می‌نامند. منصوری با تاکید بر اینکه باید به سمتی برویم که حمل‌ونقل با تکیه بر فرآوری پیش برود، گفت: در این صورت شاهد اشتغال‌آفرینی، تولید و سوددهی در کشور خواهیم بود. برای نمونه در انگشتر می‌توانند سنگ را به اندازه‌های کوچک‌تر و مناسب‌تر صادراتی تبدیل کنند و آن را به فروش برسانند. این نماینده مجلس در پاسخ به این پرسش که چقدر باید در زمینه فرآوری سرمایه‌گذاری کنیم تا شاهد رشد صادرات باشیم، اظهار کرد: اگر فرآوری را خوب بلد نباشیم و آن را به طور کامل انجام ندهیم، ماده معدنی مورد نظر را که می‌توانسته صادر شود به ابعاد نامناسب، تبدیل و به صورت غیرمرغوب ارسال کرده‌ایم. او تاکید کرد: اگر امکانات فرآوری نداریم بهتر است سنگ خام را بفروشیم چون به‌دست اهلش می‌رسد و آنها سنگ را به بهترین شکل که مناسب فروش و صادرات است، در می‌آورند. منصوری با تاکید بر اهمیت آموزش در افزایش بهره‌وری گفت: برای اینکه بتوانیم از صنایع پایین‌دست به خوبی استفاده کنیم، آموزش را باید جدی‌تر گرفته و دستگاه‌هایی که پیشرفته‌تر هستند را استفاده کنیم. در این بین نیروهای ما باید کامل آموزش ببینند تا فرآوری را به درستی انجام دهند. او خاطرنشان کرد: صادرات، محصولی را می‌خواهد که ارزش داشته باشد؛ بنابراین باید استانداردها را رعایت کنیم و با توجه به کیفیت آموزش، این مهم را انجام دهیم.

ارزش افزوده صنایع پایین‌دست

سیف‌الله امیری، مدیرکل صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز با بیان اینکه تولیدکننده‌ها سعی کنند واحدهای پایین‌دست را فراموش نکنند گفت: اگر به واحدهای فرآوری آن‌طور که باید توجه نشود، کالا و مواد معدنی ما را با نرخ خیلی کمتر می‌خرند و ما ضرر می‌کنیم. در نتیجه از تولیدکننده‌ها انتظار داریم هوای پایین‌دست‌ها را داشته باشند.
مدیرکل صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت با تاکید بر اینکه مجموعه‌های مختلف مراقب باشند صنایع پایین‌دست را فراموش نکنند، اظهار کرد: کسانی که می‌خواهند سنگ آهن صادر کنند حامی کسانی که به کنسانتره نیاز دارند باشند، کسانی که می‌خواهند کنسانتره صادر کنند حامی کسانی که تولیدکننده گندله هستند باشند، صادرکننده‌های گندله نیز حامی کسانی که شمش تولید می‌کنند باشند و تولیدکننده شمش هم مراقب صنایع پایین‌دست آن مثل میلگرد و تیرآهن باشد.
امیری با اشاره به اینکه اگر صنایع پایین‌دست نباشند، صنایع بالادست دچار مشکل می‌شوند گفت: صنایع پایین‌دست ارزش افزوده بسیار زیادی نسبت به مواد اولیه ایجاد می‌کنند. یک درخت را در نظر بگیرید که پایه آن معدن است. از لحاظ ارزش افزوده زمانی که به شاخه‌ها می‌رسد ارزش بیشتری ایجاد می‌کند.
در معدن هم به همین صورت است یعنی هر چه صنایع پایین‌دست بیشتری وجود داشته باشد و به سمت مواد با ارزش افزوده بالاتر بروند، ارزآوری بیشتری ایجاد می‌کنند. به طور مثال مواد اولیه‌ای که در سنگ‌آهن با یک نرخ مشخص فروخته می‌شود، وقتی فرآوری شده و به میلگرد تبدیل می‌شود، ارزش افزوده چندین برابری پیدا می‌کند و به نرخ بیشتری فروخته می‌شود.
او درباره اهمیت صنایع پایین‌دست در رونق اشتغال نیز گفت: اشتغال حرف نخست را می‌زند. اگر این معضل حل شود خیلی از مشکلات نیز در کشور حل می‌شود؛ بنابراین هر چه به صنایع پایین‌دست اهمیت بدهیم، اشتغال را حفظ کرده‌ایم.
 او همچنین پیشنهاد داد: اگر در استانی سوله ۳هزار متری درست کنند و یک دستگاه کوچک در اختیار فرد بگذارند تا سنگ‌های تزئینی درست شود، هم اشتغال ایجاد می‌شود و هم درآمدزایی به‌وجود می‌آید.
امیری در پاسخ به این پرسش که چقدر از ظرفیت‌های استان کرمان برای رشد صنایع پایین‌دست استفاده شده است، بیان کرد: استان کرمان یکی از استان‌های معدنخیز ایران است که از لحاظ معدنی و صنعتی به رشد خوبی رسیده اما به آن چیزی که مورد انتظار است، هنوز نرسیده است، درحالی که استان کرمان درآمدزا بوده و می‌تواند برای کشور ارزآوری داشته باشد اما شرایط خوبی ندارد.
 او تاکید کرد: اگر در این استان واحدهای فرآوری بگذارند و مواد معدنی خام را همان‌جا فرآوری کنند و بعد دست به صادرات بزنند می‌توانیم شاهد رشد اشتغال و ارزآوری بالا در کشور باشیم؛ بنابراین در این استان باید به واحدهای صنایع پایین‌دست بیشتر اهمیت بدهیم.