گلوکونیت؛ جایگزین کودهای شیمیایی می‌شود

به گزارش می متالز، در برخی از محدوده‌های معدنی کشور، این کانی دارای عیار بالای ۶درصد است که می‌توان بدون نیاز به عملیات فرآوری، این ماده معدنی را در کشور مورد استفاده قرار داد. از طرفی استفاده از کودهایی که زاده زمین هستند در مقابل کودهای شیمیایی که امروز مورد استفاده قرار می‌گیرند آثار مثبتی بر چرخه حیات زمین خواهد گذاشت.

هند بیشترین ذخیره گلوکونیت را دارد

معاون اکتشافات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور درباره ماده معدنی گلوکونیت به گفت: گلوکونیت از دسته میکاها است و به دلیل دارا بودن پتاسیم و آهن در برخی از کشورها به عنوان کود از آن استفاده می‌کنند چراکه این ماده معدنی با برخورداری از ویژگی‌‌های منحصر‌به‌فرد، می‌تواند جوابگوی نیاز صنایع مختلف باشد.
بهروز برنا در ادامه صحبت‌هایش به ذخایر معدنی گلوکونیت در جهان اشاره کرد و گفت: در کشور هندوستان این ماده معدنی با عیار بیش از ۶ درصد یافت می‌شود و به شکل مستقیم و بدون نیاز به فرآوری به مصرف کود می‌رسد.
به گفته وی، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور نیز در پی اکتشافاتی که برای فسفات انجام داده به ذخایری از گلوکونیت دست یافته است.
این مناطق در استان‌های خراسان رضوی، خراسان شمالی و گلستان قرار دارند. در این مناطق با سازندهایی برخورد کردیم که کانی گلوکونیت همراه ذخایر فسفات کشور را در خود جای داده بودند.
برنا افزود: بعد از بررسی، مناطق دارای ظرفیت‌ مشخص شدند و مطالعات روی آنها انجام شد. برخی از این مناطق برای انجام اکتشافات تکمیلی انتخاب شدند زیرا با توجه به اینکه این استان‌ها و استان‌های همجوار آنها به کود احتیاج دارند، با بهره‌برداری از این ذخایر می‌توان نیاز صنایع آنها را به این ماده معدنی تامین کرد.
وی ادامه داد: فسفات رسوبی در منطقه زاگرس نیز قرار گرفته و در برخی موارد این ماده معدنی را می‌توان یافت. گفتنی است اکتشاف ماده معدنی گلوکونیت کاری جدید در حوزه اکتشافات معدنی کشور است و باید به آن پرداخته شود.
وی درباره میزان عیار این ماده معدنی در کشور گفت: با توجه به اقدامات انجام شده، به گلوکونیت با عیار بالای ۶درصد در برخی از محدوده‌ها رسیده‌ایم و این محدوده‌ها را در اولویت قرار خواهیم داد. البته باید برای فرآوری و کانه‌آرایی آن بخش از ذخایر گلوکونیت که عیار پایین‌تری دارند برنامه‌ریزی شود و میزان عیار آنها را افزایش داد تا امکان استفاده از آنها وجود داشته باشد.
معاون اکتشافات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور درباره میزان ذخایر گلوکونیت موجود در ایران اینگونه پاسخ داد: اکتشافات این ماده معدنی در ابتدای راه است اما می‌توان گفت ذخایر فراوانی از گلوکونیت درکشور داریم زیرا این ماده معدنی به شکل سازندی در کشور یافت می‌شود.
سازندهای آتامیر، سازند سنگانه و بادگیران و... گلوکونیت را در خود جای داده‌اند.
به گفته وی فرآوری این ماده معدنی نیازمند فناوری ویژه‌ای نیست.
البته سعی داریم با سعی و خطا به بومی‌سازی روش‌های فرآوری گلوکونیت در کشور دست یابیم و با روش‌های ارزان‌تر، استفاده از این مواد را اقتصادی کنیم.
برنا با اشاره به اینکه بیشترین ذخیره گلوکونیت در کشور هندوستان قرار دارد ادامه داد: در حال حاضر در ایران از کودهای فسفاته و پتاسیم‌دار استفاده می‌شود و قرار است این ماده معدنی جایگزین این نوع کود شود.
به گفته معاون اکتشافات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، از آنجایی‌که هزینه بالایی هرساله صرف واردات کود می‌شود با جایگزینی این ماده معدنی، شاهد خواهیم بود ارز کمتری از کشور برای تامین نیاز این ماده معدنی خارج می‌شود.
 

نگاهی بر گلوکونیت

با توجه به افزایش روز‌افزون کودهای تقویت‌کننده برای بهره‌وری بیشتر در کشاورزی، توجه به برخی نکات مهم ضروری است.
نخست اینکه کودهای شیمیایی که تاکنون بخش قابل توجهی از مصارف کودی را به خود اختصاص می‌دادند، عوارض جبران‌ناپذیر مخربی بر محیط‌زیست دارند. دوم اینکه منابع تولید این کودها محدودتر و هزینه تولید و حمل‌ونقل آنها نیز بیشتر خواهد بود.
به گزارش پایگاه ملی داده‌های علوم زمین، با توجه به موارد یادشده، تولید کودهای غیرشیمیایی و دوستدار طبیعت باید در اولویت باشد. کودهای غیرشیمیایی دارای ۲ منشأ عمده هستند. یکی از آنها منشأ ارگانیکی دارد و ناشی از بقایای گیاهان و جانوران است که می‌توان به جلبک‌های دریایی به‌عنوان کود پتاسه و استفاده از بقایا و پودر ماهی به عنوان کود نیتراته اشاره کرد.
دومین منشأ طبیعی کودها استفاده از ژیپس، آهک، گلوکونیت و موارد مشابه است. گلوکونیت یک ماده معدنی است و از واژه گلوکونیت از کلمه یونانی «Gloukos» به معنی سبز آبی گرفته شده است.
گلوکونیت یک کانی سیلیکات آبدار آهن و پتاسیم است و در محیط‌های کم عمق دریا تشکیل می‌شود. این کانی یک فیلوسیلیکات از گروه میکا است.
 

سازند آتامیر

سازند آتامیر در مغرب کپه داغ و در کوه‌های آتامیر قرار گرفته و از نظر لیتولوژی شامل ماسه سنگ‌های گلوکونیتی و شیل‌های سبز زیتونی است و به دلیل سختی و مقاومت به شکل برجسته در تمام منطقه کپه‌داغ روی سازند سنگانه می‌توان آن را مشاهده کرد.
 

سازند‌ سنگانه

‌‌سازند سنگانه نیز یکی دیگر از مناطقی است که در آن ماده معدنی گلوکونیت یافت می‌شود.
این سازند در ‌سراسر ‌حوضه رسوبی‌ کپه‌داغ ‌رخنمون ‌داشته و به ‌طور‌ پیوسته ‌بین ‌دو ‌سازند ‌سرچشمه ‌و ‌آتامیر ‌قرار دارد. از دیگر ویژگی‌های این سازند می‌توان به تشکیل آن ‌در شرق ‌و ‌مرکز ‌حوضه ‌از ‌شیل‌های‌ تیره ‌با ‌میان‌لایه‌‌‌‌‌های ‌آهک اشاره کرد.