تحریم‌ها آمریکا به سوریه چه بودند؟

به گزارش می متالز، مقامات آمریکا عصر دوشنبه ۲۲ مهرماه از اعمال تحریم‌هایی بر سه وزیر ترکیه و دو وزارتخانه این کشور در واکنش به عملیات نظامی آن در شمال شرق سوریه خبر دادند. وزارت دارایی آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد، دو وزارتخانه و سه مقام ارشد دولت ترکیه هدف گرفته شده‌اند. این تحریم‌ها شامل دو وزارتخانه دفاع و انرژی و وزیران کشور، دفاع و انرژی می‌شود. در بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا آمده است: «اقدامات دولت ترکیه جان غیرنظامیان را به‌خطر می‌اندازد و منطقه را بی‌ثبات می‌کند که از جمله شامل تضعیف عملیات شکست داعش است.» استیو منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا عصر دوشنبه در واشنگتن به خبرنگاران اظهار کرد که تحریم‌های جدید تاثیر شدیدی بر اقتصاد ترکیه خواهد گذاشت.

وزیر خزانه‌داری آمریکا افزود: «آمریکا دولت ترکیه را مسوول افزایش خشونت از جانب نیروهای ترکیه و هم‌پیمانانش می‌داند.» طبق این بیانیه، براساس قانون آمریکا تحریم‌های جدید شامل تمام اموال این افراد و اموال آنها که در اختیار افراد آمریکایی است، می‌شود. آمریکا همچنین تهدید کرد، هر موسسه مالی خارجی را که عمدا هرگونه معامله مالی کلان به نفع این افراد یا به نیابت از آنها را تسهیل کند،‌ تحریم می‌کند. «استیو اولاند»، «الن فرانسیس» و «تووان گومروکچو» در گزارش ۱۴ اکتبر برای رویترز نوشتند این تحریم درحالی اجرا می‌شود که ترکیه عضو ناتو و متحد آمریکاست.

آنها می‌افزایند ترامپ از ناتو خواسته بود تا جلوی حمله نظامی ترکیه به شمال شرق سوریه را بگیرند؛ زیرا این اقدام به سرعت درحال تبدیل کردن میدان جنگ به مرگبارترین جنگ در جریان است. ترامپ که برخی منتقدان می‌گویند حمله ترکیه با چراغ سبز او و خروج نیروهای آمریکایی از محل درگیری رخ داد، در تماس با اردوغان خواستار آتش‌بس شد. مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا هم به خبرنگاران گفت: «ایالات‌متحده حمله ترکیه به سوریه را بیش از این تحمل نمی‌کند. ما از ترکیه می‌خواهیم تا صبور باشد، خشونت را خاتمه دهد و به میز مذاکرات بازگردد.»

براساس تحریم‌هایی که رئیس‌جمهوری آمریکا فرمان آن را امضا کرده آمریکا کلیه مذاکرات تجاری با ترکیه را تعلیق و تعرفه‌ای ۵۰ درصدی را مجددا بر فولاد ترکیه اعمال می‌کند. دونالد ترامپ توییت کرد: وزارت تجارت مذاکرات خود را در زمینه قراردادهایی فراتر از ۱۰۰ میلیارد دلار با ترکیه متوقف خواهد کرد. وی افزود: «اگر رهبران ترکیه به مسیر خطرناک و نابودگر خود ادامه دهند من آماده نابودی سریع‌تر اقتصاد ترکیه هستم.» در بحبوحه افزایش تنش‌ها با آنکارا، مقامات آمریکایی در روزهای اخیر جلساتی تشکیل داده‌اند تا برنامه خارج کردن ۵۰ سلاح اتمی در پایگاه هوایی اینجرلیک ترکیه را بررسی کنند.

اگرچه پنتاگون درباره اینکه تجهیزات اتمی‌اش را کجا انبار کرده، هیچ صحبتی نمی‌کند؛ اما گمان می‌رود بمب‌های هسته‌ای «بی ۶۱» آمریکا به‌عنوان بازدارنده‌ای در برابر روسیه و همچنین اقدامی برای نشان دادن تعهد آمریکا به ناتو، در پایگاه اینجرلیک ترکیه نگه داشته شده باشند. دو مقام آمریکایی گفتند: مقامات بخش انرژی وزارت امور خارجه آمریکا بدون سروصدا و به‌صورت مخفیانه درحال بررسی راه‌های خارج کردن تسلیحات اتمی از پایگاه اینجرلیک هستند که به گفته یکی از این مقامات توسط رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه به گروگان گرفته شده‌اند.

در گزارشی که روزنامه نیویورک تایمز نوشته آمده است: «خروج این تسلیحات اتمی از پایگاه اینجرلیک پایان دوفاکتوی ائتلاف ترکیه-آمریکا خواهد بود. نگه داشتن این تسلیحات در آنجا ضعف و آسیب‌پذیری اتمی را دائمی می‌سازد و این مساله باید سال‌ها پیش رفع می‌شد.»

 به نوشته «اولاند- فرانسیس- گومروکچو»، رسانه‌های دولتی سوریه اعلام کردند که نیروهای ارتش وارد منبج شده‌اند. پیش از این، ارتش سوریه به تل تمر وارد شده بود که در بزرگراه استراتژیک مهمی قرار دارد که در ۳۰ کیلومتری جنوب مرز با ترکیه است. علت اصلی این پیشروی توافق قوای کرد سوریه با دمشق برای مقابله با حمله ارتش ترکیه است که قصد دارد با بیرون راندن جمعیت‌های کرد سوری از شهرها و خانه‌هایشان میلیون‌ها عرب سوری پناهنده در ترکیه را در شمال سوریه مستقر کند. همچنین ساکنان «عین عیسی» هم به استقبال ارتش سوریه شتافتند. به گفته سازمان دیده بان حقوق بشر سوریه، برخی واحدهای ارتش سوریه تا ۶ کیلومتری مرز ترکیه پیش رفته‌اند. صرف‌نظر از تقابل ارتش‌های سوریه و ترکیه و نیز انفعال دولت آمریکا و خروج نیروهای آمریکایی از سوریه، تحول مهمی که احتمالا رخ خواهد داد فعال شدن هسته‌های داعش در سوریه است.

 «بن هوبارد»، «چارلی ساویج»، «اریک اشمیت» و «پاتریک کینگزلی» در گزارش ۱۴ اکتبر برای نیویورک تایمز نوشتند که پس از ۵ سال، سیاست آمریکا عوض شد. همکاری با کردها نادیده گرفته شد و بسیاری معتقدند داعش برای بازگشت، روزشماری می‌کند. کردها که روزگاری در نبرد با داعش متحد آمریکا بودند از سوی ترامپ به راحتی نادیده گرفته شدند.

این نادیده انگاری باعث شد تلاش‌های سخت برای شکست داعش بی‌حاصل شود و زمینه برای بازگشت دوباره این گروه فراهم شود. یکی از نشانه‌های احیای خلافت، فرار بیش از ۸۰۰ داعشی از زندان است. با این حال، برخی گزارش‌ها حاکی از این هستند که تعداد داعشی‌هایی که فرار کرده‌اند از ۸۰۰ نفر تا ۳ هزار نفر متغیر است. بسیاری از آنها به عراق رفته‌اند. به همین دلیل و به‌دنبال فرار داعشی‌ها از سوریه به عراق، دولت بغداد نیروهای خود در مرزها را افزایش داده و وضعیت آماده‌باش خود را بالا برد.

بومیان عراقی و روسای قبایل می‌گویند بسیاری از داعشی‌ها با خانواده‌هایشان از طریق مناطق ربیعه و مناطق مجاور شهرستان البعاج از طریق نوار مرزی با سوریه وارد خاک عراق شدند. آنها می‌گویند: این گروه‌ها وارد درگیری‌هایی با نیروهای عراقی شدند و به مناطق زمار، ربیعه و مرزهای سنجار، الحضر، کرکوک، نینوا، صلاح الدین و دیالی رفتند.

 «هوبارد- ساویج- اشمیت- کینگزلی» در گزارش خود می‌افزایند حملات ارتش ترکیه شایعه‌های مربوط به تجدید حیات خلافت خودخوانده اسلامی را بیشتر کرده است. نشانه‌های این مساله هم زیاد است. آنها می‌نویسند از زمان آغاز حمله ترکیه در چهارشنبه ۱۷ مهر، داعش مسوولیت دو حمله انتحاری در سوریه را به عهده گرفته است: یکی، خودروی بمب‌گذاری‌شده در شهر قامشلی و دیگری در پایگاه نظامی خارج از حسکه.

اگرچه ترامپ می‌گوید کشورش برخی از بدترین مبارزان داعش را در خارج از سوریه نگه داشته تا تضمین کند که آنها فرار نخواهند کرد؛ اما در حقیقت، ارتش آمریکا تنها دو  بریتانیایی را در بازداشت خود دارد. در مجموع ۱۱ هزار زندانی در مناطق کردنشین سوریه وجود دارند که از این میان ۹ هزار نفر آنها سوری یا عراقی هستند. حدود ۲ هزار نفر از آنها هم از ۵۰ کشور مختلف هستند که دولت‌هایشان بازگشت آنها را نمی‌پذیرند.

این گزارشگران معتقدند که فرار جهادیون می‌تواند تشکیل هسته‌های مختلف این گروه و گروه‌های مشابه دیگر را سرعت بخشد. در حقیقت، «هسته‌های خفته» یا «گرگ‌های تنها»ی داعش همچون براده‌های آهن به تدریج در حال جذب شدن به یکدیگر و چسبیدن به آهن ربای اصلی هستند. اکنون داعش به کابوس کردها و طرف‌های منطقه ای و فرامنطقه‌ای تبدیل شده است.

چنین است که امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه شامگاه دوشنبه ۱۴ اکتبر (بیست و دوم مهر) در جریان یک مکالمه تلفنی با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا بر لزوم جلوگیری از شکل‌گیری دوباره داعش تاکید کرد. رئیس‌جمهوری فرانسه همچنین شامگاه دوشنبه با همتایان ترکیه‌ای و عراقی خود تلفنی گفت‌وگو کرد. کاخ الیزه در بیانیه‌ای درباره گفت‌وگوی مکرون با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه اعلام کرد: «این گفت‌وگو بر اختلاف‌نظر عمیق بین دو کشور درباره پیامد‌های حمله ترکیه در شمال‌شرقی سوریه صحه گذاشت.» در هر حال، اگر داعش به مرحله‌ای برسد که احتمالا «احیا شود»، می‌تواند بسیاری از معادلات در سوریه و حتی در عراق را تغییر دهد.