همه ابهامات بانک‌های مرکزی

به گزارش می متالز، تصمیم شرکت فیس‌بوک برای راه‌اندازی ارز دیجیتال خود یعنی لیبرا بر حساسیت‌ها درباره نقش این ارز و دیگر ارزها در سیستم مالی بین‌‌المللی افزوده و سبب نگرانی بانک‌های مرکزی و نهادهای قانون‌گذاری در اقتصادهای بزرگ شده است. انتظار می‌رود این حساسیت و نگرانی نه‌تنها ادامه پیدا کند، بلکه افزایش یابد. نبوا کوئر، کسی که از سوی اقتصادهای بزرگ جهان مامور بررسی موضوع ظهور ارزهای دیجیتال و ابعاد این موضوع شده می‌گوید: «یک انقلاب برای بانک‌های مرکزی در آستانه وقوع است و لازم است نسبت به آن واکنش فوری نشان داده شود.»

او خواستار تدوین بالاترین استانداردهای قانونی برای ارزهای دیجیتال از جمله لیبرا شده و معتقد است ارزهای دیجیتال که از سوی مقامات دولتی و بانک‌های مرکزی پشتیبانی می‌شوند بخشی از آینده نظام مالی بین‌المللی خواهند بود و قابل ‌حذف شدن نیستند. کوئر که عضو هیات‌مدیره بانک مرکزی اروپاست و امسال در رقابت  برای تصدی ریاست بانک مرکزی اروپا ناکام ماند در مصاحبه‌ای در فرانکفورت گفت: «ماهیت پول در حال تغییر است و ما با سازگار شدن با این تحول می‌توانیم از فواید آن بهره ببریم، البته راه پیش رو برای استقرار صحیح ارزهای دیجیتال در نظام مالی بین‌‌المللی راهی هموار نیست و ابتدا باید به بسیاری از سوالات پاسخ داده شود.» بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال از سال‌ها پیش در ذهن سیاست‌گذاران بوده‌اند و آنها همواره درباره حفاظت از ثبات مالی کشورها و جهان نگرانی‌هایی داشته‌اند.

با آنکه رویکرد اکثر بانک‌های مرکزی و قانون‌گذاران به این نوع ارزها منفی بوده و آنها این ارزها را جایگزین مناسب برای پول نقد قلمداد نمی‌کنند؛ اما برخی بانک‌های مرکزی و مقامات کشورها از جمله در سوئد و چین رویکرد منعطف‌تری به این ارزها داشته‌اند؛ به این معنا که آنها معتقد بوده‌اند ارزهای دیجیتال بخشی از نظام مالی جهان خواهند بود و ضروری است مقررات مناسب برای استفاده از آنها تدوین شود. برخی بانک‌های مرکزی در حال آزمایش ارزهای دیجیتالی خاص خود هستند و اهداف مختلفی را از این اقدام دنبال می‌کنند. واقعیت این است که پیش‌بینی آنچه در آینده در صورت فراگیر شدن ارزهای یادشده رخ خواهد داد، بسیار دشوار است و همین ابهام سبب شده واکنش‌ها به این ارزها اخیرا تندتر شود. به‌ویژه از زمانی که شرکت فیس بوک اعلام کرد قصد دارد ارز دیجیتالی لیبرا را راه‌اندازی کند، تلاش‌ها برای جلوگیری از پیشرفت این برنامه افزایش یافته است.

یکی از مهم‌ترین علل این مخالفت‌ها آن است که این گونه ارزها ظرفیت تبدیل شدن به رقیب برای بانک‌های مرکزی را دارند و حاکمیت بانک‌های مرکزی بر سیستم‌های مالی را در معرض خطر جدی قرار می‌دهند به‌ویژه اگر این ارزها از سوی تعداد بسیار زیادی از مردم مورد استفاده قرار گیرد. کوئر می‌گوید: «تا همین اواخر ما نسبت به شرکت‌های فناوری که وارد حوزه مالی شده بودند رویکردی منعطف داشتیم و اجازه می‌دادیم آنها پروژه‌های خود را اجرا کنند تا ریسک‌ها مشخص شود. پروژه‌های این شرکت‌ها در آن دوران چندان گسترده نبود و بر سیستم مالی بین‌‌المللی اثر نمی‌گذاشت؛ اما اکنون ما با پروژه‌هایی مواجه هستیم که اثرات بالقوه عظیم بر حاکمیت ملی و عملکرد و اثرگذاری بانک‌های مرکزی در انجام وظایف خود دارند. طبیعی است که نمی‌توان رویکرد قبلی را در قبال این پروژه‌ها داشت و ضروری است تغییراتی در واکنش ما به‌وجود آید.»

ارز دیجیتالی فیس‌بوک به ۴/ ۲ میلیارد کاربر در سراسر جهان امکان تراکنش فوری می‌دهد و حتی اگر بخشی از این تعداد کاربر از لیبرا استفاده کنند بی‌نظمی‌هایی در سیستم مالی جهان پدید خواهد آمد. مقابله با اجرایی شدن این برنامه شرکت فیس‌بوک از بروز خطرات در آینده جلوگیری خواهد کرد. ضروری است ابتدا تمامی زمینه‌های بی‌نظمی و ابهام رفع شود. گزارشی که از سوی گروه ۷ درباره موضوع ارزهای دیجیتال تهیه شده حاوی راه‌حل‌های آماده و بی‌نقص برای رفع خطرات بالقوه گسترش ارزهای یادشده نیست. این گزارش بحث‌ها درباره توسعه فناوری و مسائل قانونی آنها را هدایت می‌کند. موضوعاتی نظیر مقابله با پولشویی، حفاظت از داده‌ها و حریم خصوصی کاربران، تعریف پول و حق حاکمیت پولی جزو موضوعاتی هستند که باید به‌طور مفصل درباره آنها بحث شود. در واقع این گزارش چارچوبی برای بحث درباره این مسائل و مسائل مرتبط با آنها ارائه می‌دهد.

هیات ثبات مالی، گروهی متشکل از قانون‌گذاران است که ضعف‌ها در سیستم مالی جهان را تشخیص می‌دهد و راه حل‌هایی برای رفع این ضعف‌ها ارائه می‌کند. این گروه با بررسی چارچوب‌ها و رویکردها به موضوع ارزهای دیجیتال می‌پردازد و نتیجه بررسی‌ها آوریل سال آینده ارائه خواهد شد. هماهنگی بین‌‌المللی یک مولفه ضروری است و صندوق بین‌‌المللی پول باید تجارب خود را در اختیار این گروه قرار دهد. گسترش استفاده از ارزهای دیجیتال ابعاد بسیار متنوعی دارد. برای مثال، اقتصادهای کوچک، باز و در حال توسعه که برای تجارت به دلار وابسته هستند در اثر کاهش نقش دلار و استفاده مردم از ارزهای دیجیتال در معرض ریسک‌های مختلف قرار خواهند گرفت.

جانا راندو/ بلومبرگ