پتروشیمی‌ها در چهار تابلو

به گزارش می متالز، رصد نوسانات ایجاد شده در صنعت پتروشیمی طی یک سال گذشته بیانگر آن است که این صنعت به مدد رشد دلار و رشد قیمت نفت و از سوی دیگر افزایش نرخ محصولات پتروشیمی، حال و روز خوبی را سپری کرده است. جزئیات این امر نشان می‌دهد که پس از آغاز دور جدید تحریم‌های نفت و پتروشیمی در پاییز ۱۳۹۷، نگرانی‌های شدیدی نسبت به توان صادرات در صنعت پتروشیمی ایجاد شد و شاید یکی از دلایل افت شاخص در پاییز و زمستان ۱۳۹۷ همین نگرانی‌ها بود. اما به مرور زمان و همگام با قرار گرفتن و انتشار گزارش‌های ماهانه روی تارنمای کدال همه به این نتیجه رسیدند که صنعت پتروشیمی با وجود تحریم، توان صادرات خواهد داشت و مقاوم‌تر از انتظارات است. شاید بتوان عنوان کرد که به نوعی تحریم‌ها تاثیر چندانی در این زمینه نخواهد داشت. به این ترتیب عملکرد قدرتمند صنعت پتروشیمی و همچنین صنعت فلزات اساسی اطمینان خاطر بالایی به بازار سهام تزریق کرد که انرژی لازم برای رشد چند ده هزار واحدی شاخص را فراهم آورد؛ نرخ خوراک، نرخ دلار، تحریم و نرخ فروش محصولات متغیرهایی هستند که بر سودآوری شرکت‌های فعال در صنعت پتروشیمی بسیار تاثیرگذار بوده و همگی این عوامل طی یک سال و نیم گذشته فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته‌اند.  

نرخ خوراک: نرخ خوراک محصولات پتروشیمی تحت تاثیر کاهش نرخ گاز در هاب‌های بین‌المللی و همچنین مبنای ریالی نرخ گاز داخلی، از بیش از ۱۰ سنت در سال ۹۷ به کمتر از ۸ سنت در سال ۹۸ رسیده است. این عامل موجب تقویت سودآوری شرکت‌های پتروشیمی با خوراک گاز طبیعی در نیمه اول ۹۸ شده و تا حدی افت قیمت فرآورده‌های پتروشیمی را جبران کرده است. به این ترتیب در نیمه دوم سال ۹۸ و همچنین سال‌های آینده حذف یارانه پنهان می‌تواند در قیمت محصولات پتروشیمی تاثیرگذار باشد؛ چراکه در فرمول تعیین نرخ خوراک، ۵۰ درصد وزن نرخ خوراک را نرخ گاز در مصارف داخلی تعیین می‌کند.  

نرخ دلار: نرخ دلار نیمایی یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر این صنعت است، ولی می‌توان عنوان کرد که این متغیر در حال حاضر به ثبات نسبی رسیده و اگر تعادل بازارها برهم نخورد، تهدید و فرصتی در انتظار صنعت پتروشیمی نخواهد بود. هر چند کارشناسان سطح فعلی را نزدیک به کف قیمت واقعی می‌دانند و از این حیث می‌توان پتانسیل رشد اسمی در سودآوری صنعت را متصور بود.   تحریم‌ها: تحریم‌ها هر چند نتوانسته مقدار فروش در صنعت را چندان تحت تاثیر قرار دهد، اما به شکل غیر مستقیم بر سودآوری تاثیر گذاشته است. به‌طور مثال تحریم‌ها موجب افزایش تخفیف صادرکنندگان ایرانی شده و اکنون قیمت اوره صادراتی ایران نزدیک به ۶۰ دلار کمتر از نرخ فوب خلیج فارس است؛ به‌طوری‌که ۶۰ دلار معادل ۲۴درصد نرخ فروش بوده و به‌طور مستقیم از سودآوری صنعت می‌کاهد. همچنین هزینه‌های حمل صادراتی و هزینه‌های مالی برای عبور از تحریم‌ها از جمله هزینه‌های پنهان تحریم‌ها هستند.  

نرخ فروش: نرخ فروش محصولات پتروشیمی وابستگی بالایی با نرخ نفت و وضعیت اقتصاد جهانی دارد. همزمان با کاهش قیمت نفت از بیش از ۷۰ دلار به نزدیک ۶۰ دلار، محصولات پتروشیمی نیز یک روند نزولی را آغاز کردند. همچنین نگرانی‌ها از کاهش رشد اقتصادی جهان و جنگ تجاری تاثیر زیادی روی قیمت محصولات پتروشیمی داشته است.  با تمام این تفاسیر بررسی وضعیت بنیادی شرکت‌های پتروشیمی بورسی و همچنین هلدینگ‌های تخصصی پتروشیمی نشان می‌دهد شرایط صنعت همچنان صلابت کافی را داشته و نه تنها بحث پیرامون حباب این صنعت چندان جایگاهی ندارد، بلکه بعضا فرصت‌های مناسب سرمایه‌گذاری نیز یافت می‌شود. از سوی دیگر در دو سال آینده طرح‌های متعدد پتروشیمی در کشور به بهره‌برداری می‌رسد که از جمله آنها می‌توان به اوره لردگان، پتروشیمی ایلام، پالایشگاه گازی بید بلند، پتروشیمی بوشهر و چند طرح متانولی و اوره‌ای دیگر اشاره کرد که عموما بر سودآوری شرکت‌های بورسی و فرابورسی فعال در این حوزه تاثیرگذار هستند.