«معادن کوچک و متوسط» بهشت ثروت‌آفرینی

به گزارش می متالز، از آنجا که یکی از اصلی‌ترین منابع طبیعی ایران نیز معادن کوچکِ بِکر آن است که در سراسر کشور وجود دارد فعال‌سازی آنها می‌تواند ارزش افزوده‌ چشمگیری را نصیب ایران کند. از این رو در شرایط کنونی کشور و در پی سیاست‌های اقتصاد مقاومتی طرح احیای معادن کوچک و متوسط محلی که توسط بخش خصوصی به دولت ارایه شد مورد استقبال قرار گرفت. اکنون این طرح یکی از اولویت‌های اصلی سازمان توسعه و نوسازی معاون و صنایع معدنی ایران در سال جاری است. بخش خصوصی نیز اجرای این طرح را منوط به عزم راسخ متولیان این حوزه می‌داند و آمادگی خود را برای همراهی با دولت جهت رسیدن به هدف نهایی اعلام کرده است.

روایتی از احیای معادن کوچک و متوسط

بخش خصوصی در پی سیاست‌های اقتصاد مقاومتی طرحی را برای احیای معادن کوچک و متوسط محلی به دولت ارایه کرد که با استقبال مواجه شد. یکی از بارزترین مزایای معادن کوچک و متوسط گستردگی آنها در سطح کشور است و با راه‌اندازی این معادن اشتغالزایی فراوانی در تمام کشور ایجاد خواهد شد. همچنین، این صنعت در بخش خدمات و صنایع جانبی نیز با ضریبی به چندین برابر صنایع دیگر اشتغالزایی می‌کند. نباید از این نکته نیز غافل شد که فعال‌سازی هر معدن می‌تواند، حمل و نقل و دیگر خدمات جانبی آن را نیز فعال کند. از این رو، احیای معادن کوچک و فعال‌سازی آنها یک اقدام ملی به شمار می‌آید و باعث استفاده از ذخایر معدنی روباز خواهد شد، پس این طرح می‌تواند ضامن سیاست‌های توسعه اقتصادی و تحقق بخشیدن اقتصاد مقاومتی باشد. به همین دلیل وزارت صنعت، معدن و تجارت، متولی فعالیت‌های معدنی خود یعنی ایمیدرو را در راس هرم اجرایی طرح مذکور قرار داد. ایمیدرو نیز امسال برنامه‌هایی برای اجرای این طرح در دستور کار خود قرار داد که فعال کردن 150 معدن کوچک از جمله آنها است. در راستای این هدف بررسی‌های اولیه این نوع معادن انجام و مشکلات آنها شناسایی شده است تا در صورت نیاز به آموزش، این سازمان برنامه‌های آموزشی لازم را برگزار کند. در راستای مشکلات زیربنایی نیز این سازمان باید شرایط زیربنایی لازم و مورد نیاز احیای این معادن را ایجاد کند. همچنین، ایمیدرو برای بازاریابی به فعالان این حوزه کمک خواهد کرد تا در صورت نداشتن بازار برای تولیدهای خود با سرمایه‌گذاران و خریداران مواد معدنی نشستی برگزار و قرارداد بلندمدت خرید برای آنها منعقد کند. از سوی دیگر، چنانچه مساله توسعه داشته باشند، با سرمایه‌گذاران جلساتی را برگزار کرده، تا بسته تامین مالی طراحی و ارایه شود.هدف از برنامه‌های یاد شده این است که امسال از 150 معدن مورد بررسی 50 معدن در نقاط مختلف کشور فعال شده تا در راستای آن ۳هزار شغل در حوزه معادن کوچک ایجاد شود.

بخش خصوصی آماده احیای معادن

رییس خانه معدن ایران درباره نقش احیای معادن کوچک در استان‌های محروم می‌گوید: فعال شدن معادن کوچک و متوسط از طریق احیای آنها در شرایطی که کشور نیازمند اشتغال و درآمدزایی است، می‌تواند نقش موثری در اقتصاد کشور ایفا کند.

محمدرضا بهرامن ضمن تاکید بر اینکه طرح احیای معادن کوچک و متوسط پیشنهاد بخش خصوصی به دولت بود، عنوان می‌کند: دلیل ارایه این طرح نیز فعال‌سازی معادنی بود که به هر دلیلی راکد یا تعطیل شده اند؛ چراکه اکنون باید از امکانات معادن و محدوده‌های معدنی که در کشور وجود دارد به بهترین نحو بهره برد. او با بیان اینکه احیای معادن کوچک و متوسط از جمله موارد اقتصاد مقاومتی است، می‌افزاید: مدیریت این طرح که از سوی بخش خصوصی ارایه شده به عهده دولت است و اکنون مسوولیت آن به مدیرعامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) داده شده است. این فعال حوزه معدن تصریح می‌کند: خانه معدن ایران یکی از شرکای این طرح است و اکنون به عنوان یکی از ارکان آن با همراهی کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران در راستای احیای معادن کوچک و متوسط فعالیت خود را آغاز کرده است. او معتقد است که عملیاتی شدن این طرح نیازمند عزم جدی متولی بخش معدن کشور است؛ چراکه فعالان این بخش نباید در چارچوب و مقررات خشک معادن کشور گیر کنند تا بتوانند از تمام ظرفیت‌های اقتصادی موجود در کشور به نحو مطلوب استفاده کنند. به گفته بهرامن، با احیای این معادن می‌توانیم بخشی از مشکلات امروز کشور که تامین مواد اولیه بسیاری از کارخانه‌ها است را محقق کنیم. او مهم‌ترین فاکتور این طرح را بازگرداندن بخشی از اشتغال از بین رفته این مناطق به چرخه دانسته و می‌گوید: با این طرح مشکل اشتغال آنها را حل می‌کنیم؛ اما این مهم نیاز به یک عزم و پذیرش ملی دارد. رییس خانه معدن ایران معتقد است که کشوری با بیش از 80 میلیون جمعیت؛ نیازمند اشتغال، درآمدزایی و جریان اقتصادی است و اگر تحلیل‌های بی‌منطق را از سیستم و بخش‌های مختلف فعالیتی خود دور کرده و استانداردها جایگزین آن شوند قطعا این طرح می‌تواند موفق عمل کند.

به گفته بهرامن، اکنون برنامه‌هایی را برای آغاز این طرح داریم و تقریبا هر هفته به یک استان سفر می‌کنیم تا مسائل و مبانی این طرح را در استان مذکور دنبال کنیم. ما به عنوان بخش خصوصی به همراه فعالان حوزه معدن ارتباط موثری با استان‌ها برقرار کرده‌ایم تا از اتفاق مطلوب به بهترین نحو استفاده کنیم. او درباره آمده‌سازی زیرساخت‌های لازم در این خصوص نیز توضیح می‌دهد: زیرساخت‌ها یکی از موارد مورد نظر خانه معدن ایران است که برای آماده شدن آن فرمول‌های لازم را ارایه کرده‌ایم.

رییس خانه معدن ایران با اشاره به اینکه بخشی از زیرساخت‌ها مالی و برخی دیگر حمایتی است، می‌گوید: مقرر شده است که زیرساخت‌های حمایتی توسط سازمان ایمیدرو انجام شود که قاعدتا مسائل مالی نیز درون آن نهفته است؛ اما برای تامین زیرساخت‌های مالی نیز مقرر شده است که توسط صندوق بیمه فعالیت‌های معدن انجام شود. او از پیشنهاد افزایش سرمایه صندوق مذکور توسط خانه معدن ایران خبر می‌دهد و می‌گوید: از آنجا که طرح مذکور نیازمند حمایت مالی است، پیشنهاد شد تا سرمایه این صندوق به 500 میلیارد تومان افزایش پیدا کند و متولی این بخش نیز پذیرفت و دستور اجرای آن را صادر کرد.

رییس خانه معدن ایران توضیح می‌دهد: زمانی که 500 میلیارد تومان به سرمایه صندوق بیمه فعالیت‌های معدن افزوده شود، ظرفیت اعتباری 2 هزار میلیارد تومانی برای بخش معدن ایجاد خواهد شد که می‌تواند کمک‌کننده باشد؛ همچنین همان کمک‌های مالی می‌تواند تجهیزات و ماشین آلات این بخش را تحت تاثیر خود قرار داده و تجهیز کند.

اصلی به نام مشارکت محلی

همچنین دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان ایران در پاسخ به خبرنگار ما درباره نقش احیای معادن کوچک در استان‌های محروم می‌گوید: برخلاف بنگاه‌های اقتصادی نظیر مال‌ها و هایپر مارکت‌ها توان بخش تولید بر عهده SMEها و صنایع کوچک محلی است.

شهرام شریعتی با تاکید بر اینکه این اصل را نمی‌توان نادیده گرفت که چرخ تولید از اجزایی تشکیل شده که عدم تحرک هر کدام از آنها می‌تواند حرکت صنعت را کور و حتی متوقف کند، اظهار می‌کند: راهکارهای مختلفی برای خروج از رکود صنایع کوچک به ویژه صنایع کوچک معدنی و معادن کوچک مناطق محروم تحت عنوان سناریوهای بخش معدن معرفی و حتی اجرایی شده است؛ اما می‌توان پیشنهادهایی را مطرح کرد که شاید با کمک آن به سمت اجرایی شدن واقعی احیای معادن امیدوار بود.

او با بیان اینکه احیای معادن ارتباط مستقیمی با احیای توان مالی معدنکاران جزو دارد، می‌افزاید: دولت باید توان مالی این بخش را با طرح‌هایی نظیر طرح «کارا»؛ از طریق مکانیسم‌های جدید و سیاست‌های معدنی باز کرده و شرایط را بهبود بخشد. به گفته شریعتی، طرح کارا؛ طرحی به نسبت موفق برای افزایش توان اشتغالزایی روستایی بوده و با وجود تمامی ضعف‌هایی که برای آن متصور هستیم توانسته است، بنگاه‌های کوچک محلی را تا حدی رونق بخشد. ایجاد طرح‌هایی مشابه طرح کارا با دخالت استانداردهای راه‌اندازی SMEها می‌تواند در رونق این بخش موثر باشد.

او ادامه می‌دهد: از طرف دیگر وجود بنگاه‌های تضمینی خرید مواد معدنی با استانداردهای بین‌المللی می‌تواند، تضمینی برای معدنکار جزء که ادبیات صادرات و فروش ماده معدنی را به نحو شایسته‌ای فرانگرفته موثر و نسبت به افزایش توان آن تاثیرگذار باشد. این فعال حوزه معدن معتقد است که معدنکاران محلی باید توجه بیشتری نسبت به مصادیق بازرگانی و اقتصادی داشته باشند و برنامه‌های دولتی که همگی به صورت عقیم متمرکز بر سازمان‌های نظام مهندسی معدن و اتاق‌های بازرگانی شده‌اند به آموزش عملیاتی افراد محلی گمارده شوند. او تشریح می‌کند: احیای بخش معدن سال‌ها است که در چارچوب آموزشی سازمان ملل متحد مصادیقی نظیر PRA یا آموزش و مشارکت مردم محلی توانسته است، نیازهای محلی جامعه روستایی را تامین و به اقتصاد کشورهای ذی‌نفع کمک کند؛ اما در ایران این آموزش اندکی سخیف یا حتی لوکس انگاشته شده است.

شریعتی می‌گوید: سرمایه‌گذاری‌های کوچک برای شرکت‌های بزرگ منطق اقتصادی ندارد؛ بنابراین ورود شرکت‌های بزرگ به معادن کوچک توجیه مالی ندارد، پس باید نسبت به توانمندسازی جامعه محلی اقدام کرد. به گفته او، جوامع محلی مصرفی با نیروی کار ارزان بازده‌های بالایی را ایجاد می‌کنند و خرید تضمینی مواد معدنی حتی توسط شرکت‌های بزرگ که به صورت هاب مستقر می‌شوند به شرط اعطای سهام - جامعه محلی و روستایی نیز می‌تواند در توانمندسازی معادن کوچک مفید و موثر باشد. دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان ایران می‌افزاید: توان بخش معدن مانند ظرفیت‌های کشاورزی، دامداری و باغداری محلی می‌تواند نیروی محرک اقتصاد بخش معدن باشد به شرط اینکه سرمایه لازم برای توانمندسازی و لوازم تحقق آن تامین شود. اصول مشارکت مردم محلی سال‌هاست که در دنیا بازوی مشارکتی دولت‌ها است و ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشورهای معدنی دنیا باید از این پتانسیل به صورت بهینه بهره جوید.