عقب‌ماندگی رشد تسهیلات از نرخ تورم

به گزارش می متالز، در پایان شهریورماه رشد نقطه به نقطه تورم اعلامی در سطح ۳۵ درصد بوده است. در نتیجه این آمارها نشان می‌دهد که رشد واقعی تسهیلات‌دهی در نیم سال نخست منفی بوده است. البته با توجه به روند نزولی نرخ تورم در نیمه دوم سال و روند مثبت تسهیلات‌دهی، به نظر می‌رسد که در نیمه دوم، وام‌دهی روند مثبتی را ثبت خواهد کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مانند سال‌های گذشته عمده تسهیلات اعطا شده در نیمه نخست سال جاری بر سرمایه در گردش بنگاه‌ها تمرکز داشته‌اند.

رشد ۲۶ درصدی تسهیلات

بانک مرکزی آمارهای تسهیلات پرداختی در نیمه نخست سال جاری را منتشر کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در نیمه نخست سال جاری به میزان ۱/ ۳۸۲ هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش‌های اقتصادی پرداخت شده است. میزان تسهیلات پرداختی در ۶ ماه نخست سال قبل به میزان ۳۰۳ هزار میلیارد تومان بوده است. بنابراین آمارها نشان می‌دهد که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد تسهیلات‌دهی به میزان ۲۶ درصد بوده است. در حال حاضر، بانک مرکزی تنها آمار کل تسهیلات‌دهی بانک‌ها را ارائه می‌کند و مشخص نیست که چه سهمی از تسهیلات بانک‌ها، امهال تسهیلات گذشته است و چه میزان تسهیلات جدید در اختیار بنگاه‌های تولیدی قرار گرفته است. این در حالی است که همواره یکی از چالش‌های مهم مطرح شده از سوی فعالان اقتصادی، محدوده دسترسی به تسهیلات بوده است. بانک مرکزی در یک جدول، هدف پرداخت از تسهیلات را به تصویر کشیده و میزان تسهیلات در هر یک از بخش‌های اقتصادی را منتشر کرده است. بیشترین میزان تسهیلات در بخش خدمات بوده است. بر اساس آمارهای منتشر شده در نیمه نخست سال جاری ۱۳۴ هزار میلیارد تومان از تسهیلات پرداختی به بخش خدمات اعطا شده است. این رقم یعنی اینکه ۳۵ درصد از کل تسهیلات در نیم‌سال نخست سال جاری در این بخش اعطا شده است. در بخش خدمات، حدود ۵۱ درصد از کل تسهیلات با هدف تامین سرمایه در گردش بخش‌های خدماتی اعطا شده است. نکته قابل توجه این است که بخش خدمات در تولید ناخالص داخلی حدود نیمی از وزن کل تولید را تشکیل می‌دهد، اما میزان تسهیلات اعطایی در این بخش کمتر از آن در تولید است. در سال‌های گذشته نیز سهم تسهیلات اعطایی به بخش خدمات به حدود ۵۰ درصد می‌رسید، اما به نظر می‌رسد که این رقم در نیم سال نخست سال جاری به سطح ۳۵ درصد کاهش یافته است.

سهم ۳۱ درصدی بخش تسهیلات صنعت

بخش صنعت و معدن، دومین گروهی است که بیشترین تسهیلات را در ۶ ماه نخست سال جاری به خود اختصاص داده است. بر اساس آمارهای بانک مرکزی در نیمه نخست سال جاری ۱۱۸ هزار میلیارد تومان به بخش صنعت و معدن تسهیلات اعطا شده است. این رقم نسبت به کل تسهیلات در سطح ۳۱ درصد قرار دارد.همچنین از رقم کل ۲/ ۸۶ هزار میلیارد تومان در بخش تامین سرمایه در گردش پرداخت شده است که از نگاه بانک مرکزی، بیانگر توجه و اولویت‌دهی به تامین منابع برای این بخش توسط بانک‌ها در سال جاری است. البته این روند تنها محدود به این سال نبوده و در سال‌های قبل نیز وجود داشته است. بر اساس آمارهای بانک مرکزی سهم کل تسهیلات پرداختی به سرمایه در گردش در کل بخش‌های اقتصادی به رقم ۲۱۱ هزار میلیارد تومان رسید که حدود ۵۵ درصد از کل تسهیلات پرداختی را شامل می‌شود. رشد تسهیلات سرمایه در گردش نسبت به مدت مشابه سال قبل نیز ۵/ ۱۳ درصد بوده است. همچنین بر اساس گزارش بانک مرکزی نسبت سرمایه گردش بخش صنعت و معدن نسبت به کل رقم سرمایه گردش بخش‌ها به حدود ۸/ ۴۰ درصد می‌رسد.

تسهیلات‌دهی در سایر گروه‌ها

بخش بازرگانی، دیگر بخش مهمی است که در حدود ۶۹ هزار میلیارد تومان از کل تسهیلات نیم سال نخست سال جاری به این بخش تخصیص یافته است. بر اساس گزارش‌های بانک مرکزی، در بخش بازرگانی حدود ۴۲ درصد از کل تسهیلات صرف خرید کالاهای شخصی شده است. این در حالی است که ۸/ ۴۱ درصد نیز صرف تامین سرمایه در گردش بنگاه‌ها شده است. این موضوع نشان می‌دهد که سهم خرید کالای شخصی در بخش بازرگانی بخش بیشتری از تسهیلات را به خود اختصاص داده است. براساس آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی ۸/ ۳۱ هزار میلیارد تومان از کل تسهیلات ارائه شده در نیم سال نخست به بخش کشاورزی اختصاص داده شده است. از این رقم به میزان ۷/ ۱۹ هزار میلیارد تومان صرف تامین سرمایه در گردش بخش کشاورزی شده است. این رقم ۶۲ درصد از کل تسهیلات بخش کشاورزی محسوب می‌شود. بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی، کل تسهیلات ارائه شده به بخش مسکن و ساختمان در نیمه نخست سال جاری به رقم ۳/ ۲۸ هزار میلیارد تومان می‌رسد. از این رقم، حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان در بخش خرید مسکن اعتبار اعطا داده شده است که ۳۵ درصد کل تسهیلات این بخش را تشکیل می‌دهند. سهم تامین سرمایه در گردش بخش مسکن به حدود ۲۶ درصد می‌رسد.  بانک مرکزی در یک جدول مجزا، تعداد تسهیلات پرداختی بانک‌ها و موسسات اعتباری را مشخص کرده است. براساس این آمارها کل تعداد تسهیلات در نیمه نخست سال جاری به ۴ میلیون و ۴۲۷ هزار فقره رسیده است. از این رقم تعداد ۲۰۸ هزار فقره تسهیلات به بخش صنعت و معدن با میانگین پرداختی هر فقره ۵۷۰ میلیون تومان اعطا شده است. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که در بخش خدمات میزان تسهیلات به یک میلیون و ۷۴۵ فقره رسیده و میانگین پرداخت هر فقره تسهیلات به رقم ۸۰ میلیون تومان رسیده است.

تمرکز بر نرخ تورم

بانک مرکزی در انتهای این گزارش علاوه بر تشریح آمار، بر هدف‌گذاری کنترل تورم تاکید کرده است. این گزارش تاکید می‌کند که باید در تداوم مسیر جاری ملاحظات مربوط به کنترل تورم را نیز در نظر گرفت و همواره مراقب قدرت گرفتن پتانسیل تورمی ناشی از فشار تقاضای کل در اقتصاد نیز بود. بر این اساس ضروری است به افزایش توان مالی بانک‌ها از طریق افزایش سرمایه و بهبود کفایت سرمایه بانک‌ها، کاهش تسهیلات غیرجاری و بازگرداندن آنها به مسیر صحیح اعتباردهی بانک‌ها، افزایش بهره‌وری بانک‌ها در تامین سرمایه در گردش تولیدی، پرهیز از فشارهای مضاعف بر دارایی بانک‌ها و ترغیب بنگاه‌های تولیدی به سمت بازار سرمایه به‌عنوان یک ابزار مهم درتامین مالی طرح‌های اقتصادی (ایجادی) توجه ویژه‌ای کرد.