چگونه به بزرگ‌ترین تولیدکننده بنزین اوپک تبدیل شدیم؟

به گزارش می متالز، صنعت پالایش کشور در طول سال‌های گذشته مسیر پرفراز و نشیبی را طی کرده است؛ اقدام‌های دولت برای افزایش کمّی و کیفی فرآورده‌های تولیدی و به سرانجام رسیدن طرح‌های توسعه پالایشگاهی در کشور در دولت یازدهم و دوازدهم در حالی اجرا شد که کشور با شدیدترین تحریم‌های اقتصادی روبه‌رو بود، اما با وجود همه فشارهای خارجی علیه کشور و کارشکنی‌های داخلی، صنعت پالایش کشور مسیر رو به رشد خود را بی‌هیاهو طی کرد تا جایی که علیرضا صادق‌آبادی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران به‌تازگی اعلام کرد: کشور بزرگ‌ترین تولیدکننده بنزین در منطقه، نخستین تولیدکننده بنزین و دومین تولیدکننده نفت گاز در اوپک است؛ هم‌اکنون امکان ظرفیت تولید روزانه ۱۱۲ میلیون لیتر بنزین در کشور وجود دارد و به‌طور میانگین روزانه ۱۰۷ میلیون لیتر بنزین در کشور تولید می‌شود. این رقم بالاترین رقم تولید فرآورده بنزین در میان کشورهای عضو اوپک است، در حالی که بنا به آمار در سال ۹۱ میزان تولید بنزین کشور به‌طور میانگین روزانه ۵۱ میلیون لیتر بوده و سوخت یورو در کشور تولید نمی‌شده است و افزون بر آن، روزانه حدود ۱۰ میلیون لیتر بنزین به کشور وارد می‌شده است، اما امروز نه‌تنها در تولید و تامین بنزین کشور خودکفا شده‌ایم، بلکه امکان صادرات سوخت در رقمی به مراتب بیش از رقم واردات آن در سال‌های گذشته در کشور وجود دارد.

تولید روزانه ۹۱ میلیون لیتر بنزین با کیفیت و ۷۳ میلیون لیتر نفت گاز یورو در کشور برای نخستین بار در دولت یازدهم و دوازدهم

تولید بنزین و نفت گاز یورو در کشور و افزایش کیفیت فرآورده‌های تولیدی در پالایشگاه‌های کشور برای نخستین بار در دولت یازدهم و دوازدهم اتفاق افتاد؛ رویدادی که به جرأت می‌توان آن را یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دولت در حوزه صنایع پالایشی کشور نام برد. تولید و توزیع سراسری سوخت پاک نه‌تنها به اذعان آمار سازمان حفاظت محیط‌زیست و اداره هواشناسی کل کشور منجر به افزایش تعداد روزهای هوای پاک در کشور شد، بلکه مسئولان سازمان‌های حفاظت محیط‌زیست در اظهارنظرهایی متعدد از نقش وزارت نفت در افزایش کیفیت سوخت تشکر و تاکید کردند وزارت نفت در این میان رسالت و مسئولیت خود را تمام و کمال به سرانجام رسانده است و پس از این خودروسازان و دیگر نهادهای دست‌درکار باید وظایف خود را در این حیطه به انجام رسانند.

توزیع گازوئیل و بنزین پاک برای نخستین بار در سال ۹۱ و ۹۲ در کشور روی داد، اما متوقف نماند و رفته رفته توزیع این فرآورده‌ها با استاندارد یورو ۴ در کلانشهرها و شهرهای کشور پوششی سراسری به خود گرفت. افزایش کیفیت سوخت در کشور در شرایطی اتفاق افتاد که میزان گوگرد نفت‌گاز تولیدی در پالایشگاه‌های کشور تا پیش از آن حدود ۱۰ هزار پی‌پی‌ام بود و به کمترین حد ممکن رسید. نگاهی آماری به اعداد و ارقام تولید فرآورده کشور در سال‌های اخیر نشان می‌دهد در فاصله سال‌های ۹۲ تا ۶ ماه نخست سال ۹۷ تولید روزانه بنزین یورو در کشور با رشد ۷.۵ برابری از ۳.۳ میلیون لیتر به ۲۵ میلیون لیتر در روز رسیده است، همچنین در این مدت میزان تولید نفت‌گاز یورو در کشور از ۵ میلیون لیتر در روز در سال ۹۲ به ۲۵.۱ میلیون لیتر در روز در ۶ ماه ابتدایی سال ۹۷ رسیده است که نشان از رشد ۵ برابری تولید این فرآورده باارزش در پالایشگاه‌های کشور دارد.

تازه‌ترین اظهارنظرهای معاون وزیر نفت در امور پالایشی مبنی بر این است که با افزایش سطح تولید نفت‌گاز یورو در پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به روزانه ۱۵ میلیون لیتر (حدود ۴ پی‌پی‌ام) و در پالایشگاه اصفهان به روزانه ۲۰ میلیون لیتر، میزان نفت گاز تولیدی یورو کشور (گوگرد کمتر از ۱۰ پی‌پی‌ام) تا پایان سال ۹۸ به روزانه ۷۳ میلیون لیتر خواهد رسید. پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند با روزانه ۱۱ میلیون لیتر، تهران با روزانه ۷ میلیون لیتر و لاوان با ۲.۵ میلیون لیتر نیز در تولید نفت‌گاز یورو کشور نقش مهمی دارند.

صادق‌آبادی همچنین در مهرماه امسال درباره میزان تولید بنزین در کشور گفته بود: در مجموع به‌طور میانگین روزانه ۹۱ میلیون لیتر بنزین باکیفیت استاندارد یورو در کشور تولید می‌شود که به لحاظ آلایندگی‌ها (الفین، آروماتیک، بنزن و گوگرد) در کیفیت کاملا استاندارد قرار دارد که از این میان روزانه ۴۵ میلیون لیتر سهم پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، ۱۷ میلیون لیتر سهم پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند، ۱۲ میلیون لیتر سهم پالایشگاه اصفهان، ۱۲ میلیون لیتر سهم پالایشگاه بندرعباس، ۳ میلیون لیتر سهم پالایشگاه تبریز و نزدیک به ۳ میلیون لیتر سهم پالایشگاه لاوان است.

پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس و نقش آن در افزایش تولید فرآورده‌های باکیفیت

پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس به‌عنوان بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی دنیا که می‌توان آن را به لحاظ استفاده از توانمندی متخصصان داخلی در اجرا و استفاده از تجهیزات تولید داخل، ایرانی‌ترین پالایشگاه کشور دانست، روزانه با پالایش ۴۵۰ هزار بشکه میعانات گازی باارزش میدان مشترک پارس جنوبی و تبدیل آن به فرآورده‌های سبک و باکیفیت، کشور را در مسیر خودکفایی در تامین بنزین قرار داده است.

ساخت پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس با ظرفیت دریافت روزانه ۳۶۰ هزار بشکه خوراک از میدان مشترک پارس جنوبی در قالب ۳ فاز ۱۲۰ هزار بشکه‌ای از سال ۱۳۸۵، با هدف حفظ و استمرار عملیات برداشت گاز از میدان مشترک پارس جنوبی، کاهش آلایندگی‌های محیط‌زیستی و کمک به خودکفایی کشور در تامین فرآورده‌های راهبردی انرژی آغاز شد. فاز سوم این پالایشگاه در دی‌ماه سال ۹۷ به بهره‌برداری رسید و با تولید روزانه ۴۵ میلیون لیتر بنزین و ۱۵ میلیون لیتر گازوئیل باکیفیت در این پالایشگاه، سقف تولید بنزین کشور به روزانه ۱۰۵ میلیون لیتر رسید و کشور در شرایط باثباتی به لحاظ تولید فرآورده‌های باکیفیت قرار گرفت و از واردات بنزین بی‌نیاز شد. هم‌اکنون به‌طور میانگین روزانه ۴۷ میلیون لیتر بنزین با کیفیت یورو ۵ در این پالایشگاه عظیم ملی تولید می‌شود.

تولید روزانه ۱۷ میلیون لیتر بنزین باکیفیت در پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند

پس از پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند با تولید روزانه ۱۷ میلیون لیتر بنزین و روزانه ۱۱ میلیون لیتر گازوئیل باکیفیت بیشترین فرآورده باکیفیت کشور را تولید می‌کند. افزایش ظرفیت اسمی از حدود ۱۶۹ به ۲۵۰ هزار بشکه در روز، افزایش ظرفیت تولید بنزین از ۴.۶ به ۱۷ میلیون لیتر در روز، کاهش تولید نفت کوره، گوگردزدایی از محصولات و تولید فرآورده بر اساس استاندارد یورو ۵ از جمله اهداف طرح توسعه پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند اراک بوده که راه‌اندازی شده و تثبیت کامل آن در انتهای سال ۹۲ انجام شد.

بهره‌برداری از طرح افزایش ظرفیت و بهبود کیفیت پالایشگاه بندرعباس در دی‌ماه ۹۷

پالایشگاه بندرعباس با تولید روزانه ۱۵ میلیون لیتر نفت‌گاز و ۱۲ میلیون لیتر بنزین باکیفیت از دیگر پالایشگاه‌های تاثیرگذار در افزایش کمیت و کیفیت فرآورده‌های تولیدی در کشور است که با تکمیل و نهایی شدن آن سرانجام واحد تصفیه گازوئیل آن در زمستان ۹۷ با حضور رئیس‌جمهور به بهره‌برداری رسید. هدف اصلی پروژه بهینه‌سازی و بهبود کیفیت محصولات پالایشگاه بندرعباس، بهبود کیفیت محصولات همسو با اهداف زیست‌محیطی و کاهش میزان گوگرد در محصول گازوئیل پالایشگاه مطابق با استاندارد یورو ۵ است که این مهم با نصب واحدهای ایزومریزاسیون و تصفیه دیزل محقق شده است. مدیریت انرژی، کاهش سوخت و ضایعات و همچنین در نظرگیری نفت خام سنگین این پالایشگاه (خوراک پالایشگاه)‌ از نکات مهمی بوده که هنگام اجرای این پروژه لحاظ شده است.

افزایش تولید بنزین حدود ۵ میلیون لیتر در روز علاوه بر ظرفیت موجود پالایشگاه و همچنین بهبود کیفیت نفت‌گاز مطابق با استاندارد یورو ۵ با احداث واحدهای جدید از جمله اهداف این طرح بوده است که به‌طور کامل راه‌اندازی شده و به بهره‌برداری رسید.

تولید روزانه ۲۰ میلیون لیتر گازوئیل با کیفیت یورو در اصفهان

طرح توسعه فرآیند، افزایش کیفی محصولات و بهینه‌سازی پالایشگاه اصفهان با هدف افزایش تولید بنزین از ۴۱ هزار بشکه در روز به حدود ۱۲۰ هزار بشکه و ارتقای سطح کیفی محصولات تولیدی مطابق با استانداردهای اروپا به تصویب رسد و در همین راستا افزایش کمّی و کیفی بنزین به میزان ۳ میلیون لیتر مطابق با استاندارد یورو ۵، حذف مواد افزایش‌دهندة اکتان، امکان تولید بنزین سوپر و نیز تولید محصول دیزل با استاندارد یورو ۵ محقق شد، هم‌اکنون واحدهای بنزی‌سازی و واحدهای مرتبط با این طرح به اتمام رسیده و دیگر طرح‌ها نیز در حال تکمیل است. با راه‌اندازی پروژه تصفیه هیدروژنی گازوئیل این پالایشگاه که هم‌اکنون بیش از ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، میزان روزانه تولید گازوئیل یوروی این پالایشگاه به ۲۰ میلیون لیتر می‌رسد؛ پالایشگاه اصفهان هم‌اکنون با تولید روزانه ۱۲ میلیون لیتر بنزین با کیفیت نقش مهمی در تولید و تامین سوخت با کیفیت موردنیاز کشور دارد.

تولید سوخت با کیفیت در شمال غرب کشور

مردادماه ۹۸ نوبت به بهره‌برداری از طرح توسعه پالایشگاه تبریز رسید؛ با بهره‌برداری از واحد بنزین‌سازی پالایشگاه تبریز با حضور رئیس‌جمهور در سال جاری، روزانه ۳ میلیون لیتر بنزین با کیفیت در پالایشگاه‌ تبریز تولید و در مناطق شمالی و شمال غرب کشور توزیع می‌شود. واحد گوگردزدایی نفت‎گاز شرکت پالایش نفت تبریز نیز به‌صورت آزمایشی در شهریور ۹۷ به بهره‌برداری رسید. با تکمیل فرآیند بهره‎برداری از این طرح ۶ میلیون لیتر به ظرفیت تولید روزانه گازوئیل یورو ۵ در کشور افزوده می‎شود. طرح پروژه بهینه‌سازی و افزایش کیفی محصولات پالایشگاه تبریز شامل طراحی و نصب واحد نفتا ریفورمینگ از نوع ‌سی‌سی‌آر و نصب واحد تصفیه گازوئیل به‌منظور کاهش گوگرد محصول گازوئیل تولیدی پالایشگاه مطابق با استاندارد یورو ۵ است؛ افزایش کمّی و کیفی تولید بنزین موتور و امکان تولید بنزین موتور با اکتان بالا (سوپر)‌ مطابق با استاندارد یورو ۵ و حذف mtbe از بنزین تولیدی و تامین روزانه ۷۵۰ بشکه بنزین موردنیاز پتروشیمی تبریز و نیز تولید دیزل با استاندارد یورو ۵ از جمله اهداف این طرح است.

تولید روزانه ۱۲ میلیون لیتر گازوئیل با کیفیت در پالایشگاه تهران

آغاز رسمی تولید بنزین و گازوئیل با کیفیت بالا در پالایشگاه تهران در مردادماه ۹۱ آغاز شد و طرح‌های بنزین سازی و بهینه‌سازی این پالایشگاه به بهره‌برداری رسید؛ هم‌اکنون این پالایشگاه روزانه ۷ میلیون لیتر بنزین و ۱۲ میلیون لیتر گازوئیل یورو در پایتخت کشور تولید می‌کند. هدف اصلی از اجرای پروژه بهینه‌سازی و بهبود کیفیت محصولات پالایشگاه تهران، بهبود کیفیت محصولات همسو با اهداف زیست‌محیطی و کاهش میزان گوگرد در محصول گازوئیل و نفت سفید پالایشگاه مطابق با استاندارد یورو ۵ است. بهبود کیفیت بنزین تولیدی به‌واسطه افزایش عدد اکتان برش نفتای سبک جهت اختلاط در بنزین پالایشگاه و حرکت برای دستیابی به استاندارد یورو ۵ برای فرآورده بنزین و نیز تولید دیزل و نفت سفید مطابق با استاندارد یورو ۵ از دیگر اهداف طرح توسعه پالایشگاه تهران است؛ این طرح نیز هم‌اکنون به اتمام رسیده و راه‌اندازی شده است.

تولید روزانه ۳ میلیون لیتر بنزین یورو در جزیره لاوان

نخستین محموله بنزین یورو ۵ پالایشگاه لاوان نیز مهرماه امسال با حجم ۸ هزار لیتر بارگیری و به‌منظور استفاده در داخل کشور به بندرعباس ارسال شد تا این پالایشگاه نیز نقش خود را در افزایش تولید فرآورده‌های با کیفیت در کشور ایفا کرده باشد. فاز نخست طرح بهبود فرآیند و بهینه‌سازی این پالایشگاه با هدف افزایش ظرفیت از روزانه ۳۰ هزار بشکه به ۵۵ هزار بشکه در اردیبهشت‌ماه ۹۰ و واحد تصفیه هیدروژنی و ایزومریزاسیون نفتای سبک این پالایشگاه نیز در تیرماه ۱۳۹۲ به بهره‌برداری رسید. واحد پالایش هیدروژنی فرآورده‌های میان تقطیر نفت سفید و نفت گاز این پالایشگاه فروردین ۱۳۹۴ و در سال ۱۳۹۶ نیز واحد تولید گوگرد و واحد گوگردزدایی از نفت‌گاز و نفت سفید، به‌منظور تولید فرآورده‌های مطابق با استاندارد یورو ۴ و یورو ۵ به بهره‌برداری رسید.

طرح افزایش ظرفیت و بهبود فرآیند پالایشگاه لاوان به‌منظور توسعه و افزایش ظرفیت، کاهش آلاینده‌ها، ارتقای کیفیت محصولات مطابق با مشخصات استاندارد یورو ۵، افزایش تولید فرآورده‌های سبک و با ارزش (عمدتا بنزین)، کاهش تولید فرآورده‌های نامرغوب و سنگین (نفت کوره) و کاهش مصرف انرژی در این پالایشگاه اجرایی شد. هدف از اجرای این طرح افزایش ظرفیت پالایشی تا ۵۰ هزار بشکه در روز، افزایش تولید بنزین مطابق با استاندارد یورو، گوگردزدایی از محصولات و تولید فرآورده بر اساس استاندارد یورو ۵ بود.

طرح توسعه پالایشگاه آبادان

هدف اصلی از اجرای این طرح احداث مجتمع جدید کت کراکر، حداکثرسازی بنزین تولیدی با مشخصات یورو ۵ با توجه به امکان تامین خوراک این واحد در داخل پالایشگاه، کاهش نفت‌کوره تولیدی و همچنین ایجاد ارزش افزوده در پالایشگاه بود. هم‌اکنون واحدهای بنزین‌سازی و واحدهای مرتبط این پالایشگاه به اتمام رسیده و پیش‌بینی‌ها حاکی از دستیابی فاز دوم این طرح به پیشرفت ۶۵ درصدی تا پایان سال است. با نهایی شدن طرح توسعه پالایشگاه آبادان، یک پالایشگاه جدید از دل قدیمی‌ترین پالایشگاه کشور سر برمی‌آورد و روزانه ۱۵ میلیون لیتر بنزین با کیفیت در این پالایشگاه تولید خواهد شد.

آرزو عطایی