بازار اوراق تامین مالی و انتظار افزایش آرام نرخ بازده

به گزارش می متالز، سررسید شدن سه مرحله اسناد خزانه اسلامی مربوط به قانون بودجه سال‌های ۹۶ و ۹۷ در کنار ورود دو مرحله اسناد خزانه اسلامی مربوط به قانون بودجه ۹۸ و یک ورقه تامین مالی شرکتی، مهمترین تغییرا ت بازار اوراق تامین مالی در آبان‌ بوده است. هرچند در ماه های باقیمانده از سال بیش از ۵۵ هزار میلیارد ریال دیگر از اوراق موجود در بازار (غالبا اسناد خزانه) سررسید خواهند شد اما با توجه به ورود تدریجی سایر اوراق تامین مالی مربوط به قانون بودجه سال ۱۳۹۸، انتظار می‌رود که ارزش بازار در پایان سال در محدوده ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ هزار میلیارد ریال قرار گیرد.

یکی از تغییرات مهم بازار اوراق تامین مالی در آبان‌، انتشار ۳ هزار میلیارد ریال اوراق اجاره شرکت سرمایه‌گذاری و توسعه کیش (جهت ساخت ترمینال دوم فرودگاه بین‌المللی کیش) بوده که نخستین تامین مالی بخش گردشگری از بازار سرمایه محسوب می‌شود. با توجه به آنکه خالص انتشار اوراق شرکتی (اوراق جدید منهای اوراق سررسیدشده) در هشت‌ماهه ابتدای سال کمتر از ۱۰ هزار میلیارد ریال بوده است، به نظر می‌رسد که توسعه ابزارهای تامین مالی توسط بخش‌های جدید نظیر گردشگری می‌تواند نقش مهمی در رشد بازار اوراق تامین مالی شرکتی داشته باشد. شایان ذکر است که در حال حاضر صنایعی نظیر خودرو و مالی (شامل لیزینگ‌ها و شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی) بیشترین منتشرکننده اوراق شرکتی هستند و در مقابل سهم بخش‌هایی نظیر فلزات اساسی صفر است.

با توجه به آنکه بنا به دلایلی نظیر جهش ارزی اخیر و افزایش محسوس نرخ تورم، نیاز مالی بنگاه‌ها به منابع جدید به صورت اسمی افزایش یافته است و حتی برای حفظ تولید در سطوح جاری (و نه سرمایه‌گذاری‌های جدید) بنگاه‌ها نیاز به افزایش منابع مالی برای تامین سرمایه در گردش دارند و با عنایت به این مساله که مشکلات شبکه بانکی امکان افزایش محسوس تسهیلات را نمی‌دهد به نظر می‌رسد که ورود بنگاه‌ها به بازار اوراق تامین مالی از ضروریات رونق اقتصادی است. شایان ذکر است که محاسبه سهم مانده تسهیلات به مجموع بهای تمام شده محصولات برای برخی شرکت‌های گروه فولاد در دوره شش‌ماهه ۱۳۹۸ نسبت به سال قبل، بیانگر شرایط نامساعد تامین مالی این گروه است. برای سایر صنایع و بنگاه‌ها نیز می‌توان شرایط مشابهی را متصور بود.

در کنار کاهش مانده تسهیلات باید توجه داشت که به دلیل شرایط تورمی، تمایل بنگاه‌ها برای اعطای اعتبار تجاری به یکدیگر (خرید و فروش غیرنقد) نیز کاهش یافته به شکلی که نسبت دریافتنی‌های تجاری به فروش نیز افت محسوسی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد. با در نظر گرفتن این شرایط، به نظر می‌رسد که نهایی شدن اوراق دستورالعمل گواهی اعتبار مولد (گام) توسط بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار، می‌تواند نقش مهمی در تسهیل تامین مالی سرمایه در گردش شرکت‌ها ایفا کند. هرچند که هنوز جزئیات این طرح مشخص نیست اما به نظر می‌رسد که توسعه این ابزار به سطح بنگاه‌های کوچک و متوسط قابلیت مهمی است که می‌تواند کاربرد آن را مضاعف ساخته و تامین مالی خرد را نیز تسهیل کند.

ارزش معاملات بازار اوراق تامین مالی نیز با وجود کاهش نسبت به ماه قبل، بالاتر از میانگین دو سال اخیر بوده است. ورود تدریجی اسناد خزانه اسلامی از یکسو و کاهش موقت جذابیت و معاملات بازار سهام از سوی دیگر، دو عامل موثر بر سطح معاملات اوراق تامین مالی درآبان‌ بوده است. میانگین ارزش روزانه معاملات بازار اوراق تامین مالی در آبان‌ معادل ۴۵۰ میلیارد تومان بوده و انتظار می‌رود که در ماه‌های آتی نیز رشد تدریجی میزان معاملات مشاهده شود.

نرخ بازده در بازار اوراق تامین مالی نیز که در هفته‌های اخیر دارای روند نزولی بوده، از میانه‌های آبان به تدریج علائم پایان نزول را نشان داده است. به نظر می‌رسد که نرخ در آبان‌ به یک محدوده کف رسیده و به تدریج در ماه‌های آتی افزایش خواهد یافت. افزایش تدریجی سمت عرضه تا پایان سال، محرک افزایش نرخ خواهد بود البته در شرایط فعلی، عبور نرخ از محدوده‌ میانگین‌های بلندمدت (۲۲ تا ۲۳ درصد) چندان محتمل به نظر نمی‌رسد.

با توجه به ثبات نسبی نرخ بازده اوراق تامین مالی در آبان‌ و کاهش نرخ تورم نقطه به نقطه، نرخ بازده حقیقی اوراق تامین مالی در آبان‌ نیز افزایش یافته است و به مثبت شدن نزدیک شده است. با این وجود با توجه به چشم‌انداز نرخ تورم تا پایان سال، انتظار نمی‌رود که در سال ۱۳۹۸ نرخ بازده حقیقی بتواند مقادیر مثبت را تجربه کند.

تهیه کننده: شرکت سرمایه گذاری سامان مجد