آیا رشد کنونی بورس تهران حباب است؟

به گزارش می متالز، مهدی رباطی مدیر عامل کارگزاری بورس بیمه ایران در نود اقتصادی نوشت: برخی از تصمیم‌های اتخاذ شده مانند تغییر قوانین بازار پایه که ثبات مستقر در بازار را دچار خلل می‌کند، چندان قابل دفاع نیست و فضای کسب و کار در بازار سرمایه را دچار نااطمینانی می‌کند. البته اصلاحات ساختاری باید زمانی در بازار اعمال شود که بازار در رکود به سر می‌برد، نه زمانی که بازار در دوران رونق و هیجان است و سرمایه حقیقی‌ها وارد بازار می‌شود.

همچنین پیرامون سخن برخی از کارشناسان مبنی بر اینکه شاخص بورس دارای حباب است باید گفت: صحبت از وجود حباب شاخص بورس کارشناسی شده نیست، افرادی که از وجود حباب در کلیت رشد بازار سخن گفته اند، از دانش و اطلاعات کافی نسبت به این بازار برخوردار نیستند.

حباب در دانش مالی دارای تعاریفی خاص است و زمانی دارایی دچار حباب می‌شود که قیمت تعیین شده از ارزش ذاتی سهم، فاصله قابل توجهی داشته باشد. زمانی که روند معاملات در بازار سرمایه را مورد بررسی قرار می‌دهیم، مشاهده می‌شود که ارزش دلاری بازار در اغلب سهام بازار، بسیار کمتر از سال های٨٣ و ٩٢ است.

اگرچه نسبت به ۱۰ سال گذشته ورود شرکت‌های متعدد در بازار سرمایه را مشاهده می‌کنیم، اما ارزش کلی بازار ۵۰ درصد کمتر از ارزش سال ۹۲ است، بنابراین صحبت از وجود حباب در کلیت بازار بحث درستی به نظر نمی‌رسد. البته در برخی از سهام خاص ممکن است شاهد رشد غیرعادی و ارزش‌ گذاری سهم بیش از ارزش واقعی آن در بازار باشیم، اما در کلیت بازار و در سهم‌های بزرگ به هیچ عنوان حباب وجود ندارد.

حاشیه رفتن بازدهی بازار طلا، ارز و سپرده بانکی

بازار سهام در چند وقت گذشته رشد بسیار خوبی را در پارمتر‌های مختلف از جمله شاخص، معاملات، بازدهی و ... تجربه کرد و اغلب سهامداران از سود برخوردارشدند؛ بنابراین طبیعی است که سرمایه‌ گذاران بخواهند سودی را که در این مدت کسب کردند ذخیره کنند و بازار در یک اعدادی بر روی برخی از سهم‌ها دچار فشار فروش شود. رشد بازار تا زمانی که قیمت سهام به لحاظ ارزش دلاری با ازرش واقعی خود تطابق پیدا کند، ادامه دار خواهد بود. همچنین به نظر می‌رسد که بازار سرمایه تا پایان دولت فعلی بازدهی بالاتری نسبت بازار طلا، ارز و سپرده بانکی داشته باشد.

انجام اصلاحات ساختاری در دوران رکود

باید در نظرداشت که برخی از تصمیمات اتخاذ شده مانند تغییر قوانین بازار پایه که ثبات مستقر در بازار را دچار خلل می‌کند، چندان قابل دفاع نیست و فضای کسب و کار در بازار سرمایه را دچار نااطمینانی می‌کند.

اگرچه تغییر قوانین بازار پایه که چند ماه گذشته بر بازار اعمال شد، اقدام درستی بود، اما شکل اجرایی آن مشکل داشت و تعداد زیادی از سهامداران حقیقی سرمایه خود را در یک سال گذشته وارد بازار پایه کرده بودند، ضرر‌های بسیار سنگینی را با این تصمیم متحمل شدند.

به عنوان نمونه، سال ۹۶ روز‌هایی را در بورس داشتیم که ارزش معاملات کمتر از ۱۰۰ میلیارد تومان بود در حالی که اکنون ارزش روزانه معاملات حداقل به ۱۰۰ میلیارد تومان رسیده است.

بهتر است تا زمانی که بازار روند آرامی را در پیش گرفته تغییرات مربوط به بازار سرمایه اعمال شود در حالی که چنانچه قرار باشد در اوج فعالیت بازار و ورود سرمایه حقیقی‌ها تغییرات مربوط به بازار سرمایه اعمال شود به شدت روند بازار تحت شعاع قرار می‌گیرد و منجر به افت شاخص بورس می‌شود.

باید اقدامی انجام شود تا شرایط ورود شرکت‌ها به بازار اصلی بورس تسهیل شود. اکنون تعداد زیادی از شرکت‌ها در بازار پایه قرار دارند که بسیاری از آن‌ها دارای شرایط برای ورود به بازار اصلی بورس و فرابورس هستند تا معاملات آن‌ها راحت‌ تر و شفاف‌ تر صورت گیرد؛ بنابراین بهتر است تا سازمان بورس هر چه زودتر این موضوع را مدنظر قرار دهد.

ظرفیت‌های مطلوب برای جذب سرمایه

زمانی که سرمایه گذار وارد سرمایه گذاری در بازار سهام می‌شود دلایل متفاوتی مانند پویایی بازار، نقدشوندگی بالای بازار و جذابیتی که در زمینه تحلیل این بازار وجود دارد سبب شده تا پول خود را از بازار خارج نکنند. همچنین دوره‌هایی وجود دارد که زمانی بازار وارد رکود می‌شود سرمایه از بازار خارج نمی‌شود بلکه ممکن است سرمایه گذاران تا زمان ورود رونق به بازار، سرمایه‌های خود را وارد صندوق‌های سرمایه گذاری و اوراق خزانه کنند، البته هر زمانی که سهامداران احساس کنند قیمت سهام جذاب شده دوباره اقدام به خرید سهام خواهند کرد.

افزایش عمق بازار و جهش سرمایه گذاری

از آنجا که بازار سرمایه آینده اقتصاد ایران برای سرمایه گذاری است، هر چه به سمت جلو پیش می‌رویم با ورود نسل جوان، افراد با دانش و معرفی و آشنا شدن بیشتر مردم با بازار سرمایه شاهد افزایش عمق این بازار خواهیم بود و به تدریج در اقتصاد ایران مشارکت کنندگان بیشتری جذب بازار سرمایه ایران خواهد شد.

البته بازار سرمایه ایران از پتانسیل‌های آزاد نشده زیادی برخوردار است، بر این اساس اگر شرایط سیاسی رو به بهبود برود و امکان ورود سرمایه‌ گذاران خارجی ایجاد شود شاهد جهش شدید در بازار سرمایه خواهیم بود. حتی در شرایط فعلی هم عمق بازار سرمایه و نقدینگی که وارد این بازار می‌شود شیب تندی را در پیش گرفته است.

صیانت از سرمایه سهامداران در الویت ویژه

با توجه به مواردی که مطرح شد، سازمان بورس باید همه تمرکز خود را صیانت از سرمایه‌ گذاری سهامداران در بازار سرمایه بگذارد. این سازمان باید به مردم ثابت کند که فضای بازار سرمایه فضای امنی برای سرمایه‌ گذاری است و دولت از سرمایه گذاری مردم در این بازار حمایت می‌کند، سیاست کلی دولت مبنی بر این است که نقدینگی مردم برای سرمایه گذاری به سمت این بازار برود.

سازمان بورس نباید تصمیمات خلق الساعه بگیرد بلکه باید یک فضای امن برای سرمایه‌ گذاران از طریق شفاف کردن ناشرین، ثبات قوانین و نظارت بر جلوگیری از انواع تخلفات را ایجاد کند.

این فضا باید برای همه ترسیم شود که بازار سرمایه بازار شفاف و امنی است که می‌توان در آن سرمایه گذاری کرد.

ضرورت‌های افزایش سرمایه از محل تجدید بر ارزیابی دارایی

افزایش سرمایه شرکت‌ها از محل تجدید بر ارزیابی دارایی شرکت‌ها، نکته قابل تاملی به شمار می‌آید. در ۴۰ سال گذشته به طور دائم شاهد کاهش ارزش پول ملی و تورم دو رقمی بودیم. بسیاری از شرکت‌ها دارای دارایی با ارزش هستند در حالی که تراز نامه شرکت‌ها با قیمت دلار سه هزار تومان ثبت شده و در طی گذر زمان و کاهش ارزش پول ملی که داشتیم این دارایی‌ها ارزششان به روز نشده است.

افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی بر دارایی شرکت‌ها باعث می‌شود تا بسیاری از شرکت‌های ورشکسته بعد از افزایش سرمایه، زیان انباشته را به صفر برسانند و وضعیت ساختار مالی آن‌ها بهبود پیدا کند.

اگر افزایش سرمایه شرکت‌ها صورت گیرد شاهد رشد قابل ملاحظه ارزش روز اغلب شرکت‌های بورسی خواهیم بود، همچنین عمده گروه‌هایی مشمول قانون مذکور می‌شوند که دارایی ارزشمندی داشته باشند و هنوز به روز رسانی نشده باشد.

بر این اساس، گروه خودرو، بانک، سیمان و برخی از شرکت‌های ساختمانی از دارایی‌های بسیار قابل توجهی برخوردارند، این دارایی‌ها و افزایش سرمایه سبب می‌شود تا شاهد رشد ارزش بازار و این گروه‌ها باشیم که این موضوع پتانسیل بسیار جدی برای بازار محسوب می‌شود.