محاسبه شاخص سهم هزینه‌های R&D از فروش فولاد مبارکه در آینده نزدیک

به گزارش می متالز، مشروح گفت‌وگو شهرام عباسی مدیر تحقیق و توسعه شرکت فولاد مبارکه در حاشیه کنفرانس و نمایشگاه iMat 2017 که اخیرا برگزار شد را می‌خوانید:

فولاد مبارکه چند درصد از فروش خود را به تحقیق و توسعه اختصاص می‌دهد؟

مطالعاتی روی شرکت‌های مشابه بین‌المللی مطالعاتى انجام شده در میان شرکت‌های مشابه بین‌المللی زیرا رقیب داخلی در حوزه تحقیقات نداریم، در حوزه‌های بین المللی مطالعات ما حاکی از شاخصی به نام هزینه‌های تحقیق و توسعه بود که محاسبه این هزینه براساس برخی استانداردها انجام می‌شود. اینکه تنها پرسنلی که در واحد تحقیق و توسعه مشغول هستند و یا بودجه مستقیمی که تحقیق و توسعه به عنوان یک دپارتمان هزینه می‌کند، مدنظر نیست بلکه سبدی از هزینه‌های مختلف است که آنها را طبق استانداردی محاسبه و این شاخص را اعلام می‌کنند.

ما با الگوبرداری از آن شرکت‌ها و استفاده از این استاندارد، امسال آن را به صورت علمی محاسبه می‌کنیم. زیرا برای مثال حجم زیادی از کارهای تحقیقاتی شرکت در قالب کارگروه‌های داخلی فولاد مبارکه انجام می‌شود. همچنین قسمت دیگری از کارها به صورت مشارکتی بین کارشناسان و متخصصان داخلی با دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان انجام می‌شود. همچنین قسمت دیگر کار به صورت کاملا out source به شرکت‌های دانش بنیان و یا دانشگاه‌ها واگذار می‌شود. اینکه هرکدام از این موارد چه سهمی از هزینه های تحقیق و توسعه به خود اختصاص می‌دهد، برای خود ما نیز جای سوال دارد. درنتیجه هنوز عددی در این باره وجود ندارد. در شرکت‌های فولادی دنیا بین ١ تا ٢.٥ درصد از هزینه صرف تحقیق و توسعه می شود. اما این عدد تا به امروزدر فولاد مبارکه محاسبه نشده است.

البته اگر بخواهیم حساب کنیم برای فولاد مبارکه نزدیک به ١ درصد هزینه‌ها صرف تحقیق و توسعه می شود.

یعنی با میزان جهانی فاصله دارد؟

این موضوع بستگی به آن دارد که واحد تحقیق و توسعه در شرکت‌‌‌های مختلف چه اهدافی را دنبال می‌کنند. برای مثال برخی شرکت‌ها تحقیق و توسعه در حوزه محصول برخی در حوزه فرآیند و حتی برخی در حوزه کسب و کار انجام می‌دهند. بسته به آنکه تحقیق و توسعه در چه حوزه‌ای انجام می‌شود، هزینه‌ها متفاوت است. به عنوان مثال شرکت‌هایی که در حوزه طراحی محصولات پیش‌رو هستند، هزینه‌های زیادی برای تحقیق و توسعه محصول صرف می‌کنند. در حالی که شرکت‌هایی که به دنبال تعالی عملیات‌های و رقابت‌پذیری خودشان هستند ( عمده شرکت‌‌های دنیا) بخش عمده هزینه تحقیق و توسعه آنها در حوزه فرآیند آنها است.

البته در ارزیابی‌هایی که در داخل کشور صورت گرفته است، مانند ارزیابی جایزه سازمان دانشی برتر آسیا فولاد مبارکه جزو برترین شرکت‌های داخلی است و در سطح آسیایی جزو شرکت‌های برتر است. آنها یک زیرمعیاری نوآوری دارند که در آن نوآوری تحقیق و توسعه فولاد مبارکه نیز ارزیابی می‌شود. در این حوزه خوشبختانه در کشور شرایط ما نسبت به متوسط و یا بهترین‌های سازمان‌های دیگر نقطه قوتی بوده است. براساس ارزیابی مک ما توانسته‌ایم اقدامات اصلاحی خوبی تعریف کنیم که بتوانیم شرایط خود را به شرایط استاندارد نزدیک‌تر کنیم.

همچنین در ارزیابی دیگری که هر ساله در فولاد مبارکه برگزار می‌شود و امسال در حوزه اروپایی آن (جایزه تعالی سازمانی اروپایی) شرکت کردیم. سالانه ما در این حوزه ارزیابی شده و براساس آن می‌توانیم اقدامات ابتکاری تعریف کنیم.

آیا اولین بار است که فولاد مبارکه به EFQM می‌رود؟

امسال برای اولین بار از طریق EFQM اروپا ارزیابی شدیم. در این ارزیابی ما با شرکت‌های اروپایی مقایسه می‌شویم.

نتیجه آن چه زمان منتشر می‌شود؟

باید آن را از دفتر تضمین کیفیت فولاد مبارکه سوال کنید. اما هدف اصلی ارزیابی بحث جایزه نیست بلکه این است که بازخوردهای خوبی از ارزیاب‌های بین‌المللی دریافت کنیم و بتوانیم در مقیاس بین‌المللی خود را محک زده و براساس آن اقدامات ابتکاری تعریف کنیم.

فولاد مبارکه چند نیرو در واحد تحقیق و توسعه خود دارد؟

مستقیم 20 نفر در این بخش مشغول بکار هستند. نسل ‌های گذشته تحقیق و توسعه به نیروهای امانی خود متکی بودند، اما نسل برتر تحقیق و توسعه نسل نوآوری باز است. یعنی از تمام توان انسان‌ها استفاده و در آن تحقیق و توسعه انجام شود. در این متد دیگر نیاز نیست مستقیم نیروی امانی در اختیار داشت. در واقع شبکه سازی صورت گرفته است.

در بین شرکت‌ها بزرگترین واحد تحقیق و توسعه برای مبارکه است؟

در حال حاضر حتی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز متوجه شده است شرکت‌های دانش بنیان که مقیاس کوچک دارند را نمی‌توان با شرکت‌های بزرگ تجاری مقایسه کرد. در حوزه های مقایسه و ارزیابی نیز شرکت‌های دانش بنیان از شرکت‌های بزرگ جدا شده است. در صنایع مختلف نیز بسته به آنکه تکنولوژی و بازار تا چه اندازه در حال تغییر است، تحقیق و توسعه‌های متفاوتی دارند. اما جایزه مک و یا EFQM جایی است با سازمان‌های غیر مشابه خود نیز مقایسه شویم.

آیا در حوزه استارتاپ‌ها وارد شده اید؟

در بحث نوآوری باز، یکی از مفاهیمی که باید مورد توجه قرار گیرد بحث تولید، حمایت از ایده و تجاری سازی ایده است که زنجیره‌ای از خلق ایده تا تجاری سازی است. خوشبختانه فولاد مبارکه در زیست بومی که قرار دارد و با ایفای نقش اصلی توانسته شهرک تحقیقاتی اصفهان را حمایت کرده که ساختار کاملی برای گذراندن مراحل این زنجیره است. در گذشته ما از طریق ساختارهای موجود در شهرک تحقیقاتی اصفهان توانسته‌ایم برخی مسائل را پیگیری کنیم. به عنوان مثال فولاد مبارکه جزو موسسان مرکز رشد فولاد این شهرک تحقیقاتی بوده است. در زمینه استارتاپ‌ها زیاد بوده‌اند به طوری که حدود 950 پروژه تحقیقاتی فولاد مبارکه طی سال‌های گذشته با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های دانش بنیان داشته است. درحال حاضر نیز بیش از 100 پروژه تحقیقاتی در دست اجرا و شاید بیش از 2 برابر آن در دست مطالعه است، بنابراین فولاد مبارکه هیچگاه محدودیتی برای همکاری با دانشگاه‌ها و همکاری با مراکز تحقیقاتی نداشته است. ما از ایده‌‌های بسیاری حمایت کرده‌ای که شاید نتوان همه آنها را مثال زد. به عنوان مثال یکی از پروژه‌هایی که فولاد مبارکه از آن از دوره دانشجویی حمایت کرد پروژه انتقال حرارت بود و در حال حاضر مدل‌هایی که در این زمینه می‌نویسند از صنعت فولاد فراتر رفته و تحلیل انتقال حرارت در مغز انسان را انجام داده‌اند. این شرکت رایان تحلیل سپاهان است که این کار را انجام داده است.

گفت‌وگو از محمدجواد به‌آبادی