سرب و روی آلبلاغ، ثروتی که قربانی می گیرد

به گزارش می متالز،  معدن سرب آلبلاغ که در یکی از زیباترین و خوش آب و هواترین مناطق خراسان شمالی یعنی منطقه حفاظت شده ساریگل در شهرستان اسفراین واقع شده است، چند وقتی است که حوادث ناگواری را تجربه می کند به طوریکه از ابتدای سال جاری در آلبلاغ، هفت حادثه اتفاق افتاده که شش نفر جان خود را از دست داده اند. افرادی که برای امرار معاش به دل کوه می زنند تا چند کیلو سرب با خود بدارند و با فروش آن نان سفره خانواده شان را تامین کنند.

معدن آلبلاغ اسفراین در در 60 کیلومتری جنوب شرقی اسفراین و در ارتفاعات سخت گذر به همین نام و در محدوده پارک ملی ساریگل واقع در شمال شرق این شهرستان قرار دارد.

برداشت غیرمجاز از این معدن سرب و روی، که در منطقه ای با همین نام واقع است، از ابتدای امسال با هجوم سودجویان به این منطقه همراه شد که با ورود شورای تامین خراسان شمالی در اواخر اردیبهشت ماه، این ناحیه از حضور سودجویان پاکسازی شد اما،  اینک پس از گذشت چند ماه با حضور مجدد برخی افراد محلی و غیرمحلی، برداشت غیرمجاز از این معدن مجددا افزایش یافته است.

واقع شدن این معدن در منطقه حفاظت شده زیست محیطی ساریگل، موجب شده تا سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی تاکنون در ثبت آن ناکام بماند ولی به ‌تازگی وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوز مطالعات و اکتشافات اولیه بر روی این منطقه معدنی را برای ایمیدرو صادر کرده اما، هنور به علت سردی هوا  کار مطالعه و اکتشاف اولیه از سوی ایمیدرو در این منطقه آغاز نشده است.

با این اوصاف و با اتفاقاتی که برای ساکنان رخ داده و طی یک هفته اخیر 3 کشته بر روی دست آلبلاغی ها مانده است، واکنش ها به افزایش شمار کشته شدگان در معدن آلبلاغ  با انتقاد تند امام جمعه اسفراین به حل نشدن این مشکل از سوی مسوولان و مهلت یک ماهه رییس دادگستری خراسان شمالی به مسوولان ادارات صمت و محیط زیست برای رفع  نقاط حادثه خیز این معدن و تخریب تونل ها، ادامه داد.

کم کاری های وزارت صمت و صدمه به ساکنین منطقه

اواخر آذر ماه سال جاری بود که نماینده مردم اسفراین در مجلس شورای اسلامی گفت: "وزیر صنعت، معدن و تجارت دستور آغاز عملیات اکتشاف در معدن آلبلاغ این شهرستان را صادر کرده است تا کارها در این معدن شتاب گیرد."

هادی قوامی  با اشاره به اینکه ادامه برداشت های غیرمجاز از معدن سرب و روی آلبلاغ اسفراین و حوادث ناشی از آن تاکنون موجب جان باختن پنج نفر شده است،  ادامه داد: "در نشست با وزیر صمت، رضا رحمانی دستور فوری آغاز عملیات اکتشاف در معدن را صادر و بر حفاظت از این منطقه تاکید کرد. ضمن اینکه پس از پایان عملیات اکتشاف اولیه، این معدن به مردم منطقه واگذار می شود تا برداشت رسمی از آن آغاز شود."

اما وزارت خانه هم دست روی دست گذاشته و بی تفاوت نسبت به اتفاقات این منطقه گویی برایش مهم نیست چه بر سر مردم می آید.

هفت کشته در 9 ماه

حالا کار منابع کارگری در استان خراسان شمالی این شده که از مرگ معدنچی ها در معدن سرب و روی آلبلاغ اسفراین خبر بدهند. مرگ هایی که بر اثر ریزش کوه و یا سُر خوردن آنها از دامنه کوه به پایین رخ می دهد.

چند روز به پایان آذرماه مانده بود که یک منبع کارگری با اعلام خبر درگذشت یک کارگر معدن سرب و روی آلبلاغ اسفراین اعلام کرد: "این کارگر حین کار بر اثر ریزش کوه زیر آوار ماند و به دلیل شدت جراحات وارده جان باخت."

از قرار معلوم این کارگر بعد از وقوع حادثه از سوی امدادگران  به پایین کوه منتقل می‌شود که به دلیل شدت جراحات جان خود را از دست می‌دهد.

وقتی به آمار قبلی حوادث در این منطقه مراجعه می شود مشخص می شود که این هفتمین حادثه است که از ابتدای امسال در معدن سرب و روی آلبلاغ اسفراین که به صورت غیر مجاز فعال است، روی می‌دهد که تنها در آذرماه سه بار دچار ریزش شده است. قبل از این حادثه هم ۶ حادثه ریزش معدن در این منطقه موجب جان باختن ۵ تن و مصدوم شدن شماری از برداشت‌کنندگان غیرمجاز ذخایر معدنی سرب و روی شده بودند.

با افزایش حوادث و شمار جانباختگان معدن آلبلاغ  درماه های اخیر شورای تامین شهرستان مصوب کرد تا صنعت و معدن خراسان شمالی تونلهای حفر شده در این منطقه را برای جلوگیری از تکرار حوادث  تخریب کند. اما با اجرایی نشدن این مصوبه  از سوی صنعت و معدن  دادستان  شهرستان اسفرین علیه محیط زیست و صنعت  و معدن اعلام جرم کرد.

بومی ها منتظر تصمیم اشتغالزای دولت

اگر قرار باشد وضعیت روستای آلبلاغ مورد بررسی قرار گیرد باید گفت، سطح وسیعی از اراضی آن به باغ گیلاس تبدیل شده است و مقدار کمی از زمین برای انجام سایر کارهای کشاورزی مانده، آن هم در قطعه های خیلی کوچکی است که انجام کار کشاورزی صرفه اقتصادی ندارد بنابراین بیشتر مردم در زمستان بیکار هستند. با این اوصاف، رفتن به معادن سرب و روی و برداشت از آنها برای تامین هزینه های زندگی کار امروز و دیروز ساکنان این منطقه نیست.

سالهاست که برداشت غیرمجاز از این معادن صورت می گیرد، با این تفاوت که قبلا خیلی کمتر و محدودتر بود. یعنی یک کوله پشتی پر از سرب و روی می شد و به فروش می رسید. اما کم کم کار رونق گرفت و الاغ هایی برای انتقال سرب ها و روی ها خریداری و به منطقه آورده شدند.

اگر چه شورای تامین شهرستان اسفراین از ابتدای امسال سعی کرد تا با پاکسازی این منطقه از دلالان، برخورد با سودجویان و ایجاد ایست و بازرسی مبادی ورودی به این منطقه را کنترل کند اما به گفته مسوولان استانی، گستره زیاد منطقه، حفاظت  کامل از آن را مشکل کرده است. 

در حالی که  انتظار می رفت با شروع فصل سرما و بارش ها تردد در منطقه آلبلاغ کاهش یابد اما هنوز اهالی محلی به این معدن تردد دارند و برداشت های غیر اصولی از این معدن  توسط اهالی این مناطق سبب حوادث ناگواری شده است.

بهر حال همانطور که مردم اسفراین با گلایه از ساماندهی نشدن معدن آلبلاغ معتقدند صدایشان به گوش هیچ مرجعی نمی رسد، می گویند، برخورد با کارگران و برداشت کنندگان کم بضاعت چاره کار نیست زیراکه آنان از روی ناچاری و سختی معیشت به این کار تن می دهند و دولت باید علاوه بر برنامه ریزی برای این منطقه کاری کند تا افراد بومی به صورت رسمی در آن مشغول به فعالیت شوند.