تبیین تفاوت خودکفایی و بومی‌سازی لازمه توسعه است

به گزارش می متالز، گفتنی است این جشنواره دارای پنل‌های تخصصی و اهدای جوایز ملی فولاد به تامین‌کنندگان برتر و همچنین بیش از ۴۰ کارگاه آموزشی و تخصصی خواهد بود.

در نمایشگاه بومی‌سازی تولیدکنندگان فعال کشور در کنار تأمین‌کنندگان و شرکت‌های دانش‌بنیان حضور خواهند داشت؛ ازجمله شرکت معدنی و صنعتی چادرملو که قرار است مانند سال گذشته حضور فعالی در این جشنواره ملی داشته باشد. محمود نوریان، مدیرعامل شرکت معدنی و صنعتی چادرملو به بهانه برگزاری دومین جشنواره و نمایشگاه ملی فولاد، درباره خودکفایی در صنعت فولاد و اینکه چه تاثیری در کاهش ارزبری در این صنعت خواهد داشت گفت‌وگویی انجام داده که در ادامه می‌خوانید.

امسال هم بومی‌سازی محور جشنواره ملی فولاد شده، شرکت معدنی و صنعتی چادرملو تا چه حد به این موضوع توجه دارد؟

موضوع خودکفایی دغدغه‌ای است که سال‌هاست در کشور ما مطرح و هر از گاهی تبلیغات آن گسترده‌تر می‌شود. به اعتقاد من خودکفایی این نیست که ما از صفر تا صد یک محصول را خودمان تولید کنیم. هیچ کشور پیشرفته‌ای هم با ابن تفکر رشد نکرده که همه چیز را خود تولید کند، بلکه مسئله مهم این است که چگونه از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بالقوه خودمان به بهترین وجه استفاده کنیم؛ این ظرفیت‌ها و توانمندی‌ها فقط مواد اولیه و فناوری نیست بلکه مسئله مهم‌تر مدیریت توسعه بخشی و ارزش‌آفرینی در حوزه‌های گوناگون اقتصادی با نگاه واقع‌بینانه به قابلیت‌ها است.

موضوع مزیت‌های نسبی است؟

بله؛ هر منطقه از جهان دارای ویژگی‌های اقلیمی، منابع طبیعی و ظرفیت‌های علمی و فرهنگی و قابلیت‌های اجتماعی و انسانی خاصی است که متناسب با آن روی تولیدات مورد نیاز جامعه متمرکز می‌شوند. اینکه انتظار داشته باشیم همه چیز را خودمان تولید کنیم، امری غیرواقعی و اصولا نشدنی است مهم این است که بتوانیم درباره برخی «کالاهای استراتژیک»، از جمله فولاد وابستگی خود را کاهش یا قطع کنیم. این مهم تا حدودی در کشور رخ داده و ظرفیت تولید فولاد کشور تا حد نیاز تکمیل شده است؛ البته برخی محصولات خاص فولادی را قادر به تولید نیستیم، حتی اگر توان تولید هم داشتیم باشیم شاید در شرایط فعلی صرفه اقتصادی نداشته باشد که سرمایه سنگینی برای راه‌اندازی خطوط تولید آن هزینه کنیم در حالی‌که مصرف انبوه در کشور نداریم.

در خودکفایی به چه موضوع‌هایی باید توجه کرد؟

از مهم‌ترین نکاتی که دباره خودکفایی باید بدان توجه کرد، فناوری و منابع مالی است. درباره فناوری باید گفت که کشوری که می‌خواهد سیاست خودکفایی را دنبال کند، باید از صنایع مادر و بالادستی قوی برخوردار باشد تا بتواند کالاهای سرمایه‌‌ای و استراتژیک را تولید کند و از سویی در کنار دانش فنی از تفکر و اندیشه مدیریت توسعه برخوردار باشد، در غیر این صورت امکان رقابت را از دست می‌دهد. کشور‌های توسعه یافته اقتصادی بیش از هر چیز بر نیازسنجی جامعه تمرکز دارند و به‌دنبال تولیدی می‌روند که مصرف‌کننده را اقناع کنند و الزاما خود تامین‌کننده مواد اولیه نیستند، بلکه با ایجاد ارزش جدید در محصولات وارداتی علاوه بر تامین نیاز مصرف‌کننده کالاهای سرمایه‌ای تولید می‌کنند. مدیران اقتصادی کشورهای توسعه‌یافته در کنار مهارت‌های فنی و تخصصی از هنر بکارگیری مطلوب شاخص‌های رشد و توسعه از جمله، سرمایه‌های مالی و انسانی، خلاقیت و نوآوری و جسارت و ریسک‌پذیری نیز برخوردار هستند. ممکن است دانشگاه‌های ما افراد متخصص و ماهر را تربیت و سالانه مقاله‌های علمی و پژوهش‌های کاربردی بسیاری تولید کنند اما این شرط کافی برای توسعه نیست، بلکه باید مدیران و هدایت‌گرانی تربیت شوند که بتوانند از این ظرفیت‌ها به نحو شایسته استفاده کنند.

ایران دارای منابع غنی معدنی است و باید از این سرمایه بزرگ بهترین بهره‌برداری را داشته باشد. در بسیاری موارد این مواد همچون سنگ آهن در چرخه تولید داخل کشور فرآوری و به محصولات نهایی تبدیل می‌شوند. اما چنانچه مازاد تولید مواد اولیه داشته باشیم (سنگ آهن) با عیار پایین که برای واحدهای فرآوری به صرفه یا قابل استفاده نباشند باید از ظرفیت صادرات آن استفاده کنیم تا حداقل برای کشور ارزآوری داشته باشد.

یعنی باید در جایی اجازه صادرات سنگ آهن داده شود؟

چادرملو چندسالی است روی تکمیل زنجیره تولید متمرکز شده و با ساخت و بهره‌برداری از واحدهای فرآوری و تولید محصولات فولادی، سنگ آهن صادر نمی‌کند چون معتقدیم باید در محصولات اولیه ایجاد ارزش کنیم اما اینکه مدام گفته می‌شود، خام‌فروشی نکنیم، من هم موافقم اما باید تعریف تخصصی و فنی از واژه خام‌فروشی داشته باشیم، چراکه از یک‌سو سنگ‌آهن دانه‌بندی خام نیست و یک مرحله فرآیند تولید را سپری کرده و ازسوی دیگر، برخی سنگ‌های صادراتی که ازسوی بسیاری از معادن کوچک تولید می‌شوند به‌دلیل پایین بودن عیار قابل استفاده در داخل کشور نیستند و طبیعی است که باید صادر شوند و نباید با وضع عوارض سنگین جلو درآمدزایی این معادن را بگیریم.

ظرفیت تولید فولاد کشور چگونه است؟ آیا صادرات به بازار داخلی و نیازهای آن آسیب نمی‌زند؟

درحال‌حاضر، بیش از نیاز داخلی تولید فولاد داریم که بخشی از آن صادر می‌شود. در این زمینه معتقدم رشد صنایع فولادی متوازن نبوده و کمتر سرمایه‌گذاری در زمینه استخراج و تولید سنگ آهن شده است و تمایل سرمایه‌گذاران بیشتر در زمینه تولید محصولات نهایی بوده که از سود بیشتری برخوردار است. متاسفانه برخی تولید‌کنندگان فولاد انتظار دارند شرکت‌های معدنی فقط سنگ آهن تولید کنند و وارد مرحله فولاد‌سازی نشوند. در حالی که این حق هر سرمایه‌گذاری است که برای توسعه فعالیت‌های اقتصادی خود واحدهای پایین‌دستی را نیز ایجاد کند که کاملا با سیاست‌های کلی نظام منطبق است، فولادسازان هم می‌توانند برای تضمین تامین مواد اولیه خود در معادن سرمایه‌گذاری کنند. این نه‌تنها منافاتی با توسعه‌یافتگی ندارد، بلکه جلوی انحصار را می‌گیرد.

نظر شما درباره برگزاری جشنواره بومی‌سازی چیست و حضور در جشنواره ملی فولاد که سال گذشته برگزار شد، چه دستاوردهای برای مجموعه شما به‌همراه داشته‌ است؟

شرکت معدنی و صنعتی چادرملو در این جشنواره حضوری فعال دارد و فهرست نیازمندی‌های فناورانه و تجهیزاتی را که تاکنون و از طریق ساخت داخل تامین نشده را نیز برای مهندسی معکوس و بومی‌سازی تهیه کرده و در اختیار شرکت‌های سازنده قرار می‌دهد تا در صورت امکان ساخت، به این شرکت مراجعه و نسبت به ساخت آنها اقدام کنند.

این‌گونه جشنواره‌ها در صورت برنامه‌ریزی درست و هدفمند می‌تواند محمل مناسبی برای تبادل توانمندی‌های تولید‌کنندگان محصول و قطعات صنعتی، شرکت‌های دانش‌بنیان و صاحبان ایده و نوآوران با نیازهای صنعت کشور باشد. چنانچه شرکت چادرملو با اعتقاد راسخ به محقق کردن اهداف و آرمان توسعه یافتگی با بکارگیری توان متخصصان داخل کشور گام‌های بلندی برای کاهش هزینه‌های ناشی از واردات قطعات و قطع وابستگی برداشته است.

شرکت معدنی و صنعتی چادرملو با اتخاذ تدابیر مناسب و با تلاش شبانه‌روزی متخصصان داخلی، برای رفع مشکلات تحریم‌های اقتصادی و کمبود قطعات، تاکنون بیش از ۱۲ هزار قطعه صنعتی مورد نیاز خود را با بهره‌گیری از توان و تخصص تولید‌کنندگان داخلی، بومی‌سازی کرده است. این شرکت با برقراری ارتباط تنگاتنگ با مراکز پژوهشی، دانشگاه‌ها و استادان و مخترعان کشور، به‌دنبال حمایت از ایده‌ها و نوآوری‌ها با اتکا به شرکت‌های دانش‌بنیان و توجه به ظرفیت‌های داخلی برای افزایش و بهبود فرآیند تولید و ارتقای بهره‌وری خطوط تولید، به اهداف بسیار مهمی در مجتمع‌های معدنی و صنعتی نایل شده است. به نحوی که تاکنون بیش از ۵۱ پروژه پژوهشی در مجتمع معدنی چادرملو اجرا شده و به پایان رسیده و ۴ پروژه در دست اقدام است و در عین حال این شرکت با تکمیل و نوسازی ناوگان معدن و هوشمندسازی عملیات معدنی موفق شد کل عملیات معدنی شامل باطله‌برداری و استخراج سنگ آهن را از ۱۹میلیون تن در سال ۱۳۸۳ به بیش از ۹۰ میلیون تن درحال‌حاضر افزایش دهد.