راه‌اندازی واحد احیای مستقیم فولاد نی‌ریز در ماه آینده

به گزارش می متالز، مدیر واحد معاونت برنامه‌ریزی شرکت مهندسی بین‌المللی فولاد تکنیک معتقد است: با دستیابی به میزان ظرفیت هدف‌گذاری شده نرخ استفاده از ظرفیت در ایران بالاتر از میانگین جهانی می‌شود. در حال حاضر طرح جامع فولاد توسط شرکت فولاد تکنیک به صورت سالیانه مورد پایش قرار می‌گیرد تا مغایرت‌ها و عدم انطباق‌ها با اهداف اولیه شناسایی شود.

مهران محجوب‌نژاد مدیر واحد معاونت برنامه‌ریزی شرکت مهندسی بین‌المللی فولاد تکنیک گفت‌وگویی انجام داده که به شرح زیر است:

پروژه‌های مهم فولاد تکنیک در چه وضعیتی قرار دارند؟

شرکت فولاد تکنیک در حال حاضر هم در زمینه پروژه‌های طرح و ساخت و هم در بحث مشاوره طرح‌های فولادی به ویژه مشاوره مهندسی و هم در بخش مطالعات و تهیه طرح‌های توجیهی فعالیت گسترده دارد. یکی از شاخص‌ترین اقداماتی که در حال حاضر دنبال می‌کند، بحث طرح جامع فولاد در کشور است که در سال چهارم خود قرار دارد و با ایمیدرو و وزارت صنعت، معدن و تجارت و شرکت ملی فولاد آن‌را پیش می‌بریم. سالیانه این طرح پایش می‌شود. تمام مولفه‌هایی که در طرح جامع از ابتدا تعریف شده و الزاماتی که برای تولید 55 میلیون تن فولاد مدنظر قرار گرفت، هر ساله در برخی برنامه‌ها و گزارش‌های مدونی پایش و کنترل شده و با اهداف اولیه مقایسه شده و مغایرت‌ها و عدم انطباق‌هایی که در بخش‌های مختلف مانند بخش پیشرفت‌ طرح‌ها، رسیدن به اهداف صادراتی، توازن در زنجیره فولاد، صنایع معدنی و ... وجود دارد، پایش و گزارش‌های آنها منتشر می‌شود.

در حال حاضر در بخش پروژه‌های طرح و ساخت، طرح استانی احیای مستقیم نی‌ریز با تکنولوژی پرد در مرحله راه‌اندازی قرار دارد و در ماه‌ آینده به بهره‌برداری می‌رسد. این پروژه سومین طرح پرد است. فولادسازی نی‌ریز هم آغاز و تقریبا اقدامات تامین منابع مالی آن رو به اتمام بوده و عملیات اجرایی آن در حال شروع شدن است. این طرح نیز کار بزرگی است که فولاد تکنیک کل بحث طراحی و ساخت آن را بر عهده دارد. این کار بحث مشارکت MCC بوده و موضوعی است که در خط اعتباری چین قرار دارد و اعتبار آن از این محل تامین می‌شود. تکنولوژی این طرح به‌روز بوده و تولید ذوب از آهن اسفنجی به روش کوره قوس انجام می‌شود. اقدامات اجرایی این طرح شروع شده است. پیش‌بینی بر آن است که این پروژه در سال 1398 با ظرفیت 800 هزار تن به بهره‌برداری برسد. در این پروژه 800 هزار تن ذوب و 800 هزار تن آهن اسفنجی تولید می‌شود.

در سایر بخش‌ها نیز در حال حاضر در مجموعه چادرملو با سرمد ابرکوه فعالیم و در بخش فولادسازی مشغول هستیم. البته بخش نورد را تکمیل کرده‌ایم. این پروژه 600 هزار تن ذوب است که تقریبا 25 تا 30 درصد پیشرفت فیزیکی دارد. تجهیزات این پروژه رسیده است. بخش عملیات ساخت و نصب در مرحله بعدی قراردارد. این پروژه نیز براساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته در 2 سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد. به این علت پروژه 30 درصد پیشرفت داشته است که از نظر اجرایی کار زیادی صورت نگرفته، اما بخشی از تجهیزات آن از شرکت STG ایتالیا وارد شده است.

در آخرین بازنگری انجام شده در طرح جامع فولاد چه اتفاقاتی رخ داده‌است؟ شما برای ایجاد کنسرسیوم 10 میلیون تنی در منطقه خلیج فارس سناریو ارائه کرده‌اید. کمی در این باره توضیح دهید.

یکی از اهداف طرح جامع فولاد کشور این بود که بتوانیم بسته‌هایی با ارزش افزوده بالا و ظرفیت بهینه اقتصادی که هم‌تراز با واحدهای مشابه دنیا بوده و قابل رقابت با آنها باشد را ارائه دهیم. در این باره به این نتیجه دست یافتیم که ظرفیت‌های کمتر از 1 میلیون تن در آینده توجیه اقتصادی ندارند. در نتیجه ایران باید حداقل ظرفیت‌های 5 تا 10 میلیون تنی داشته باشد. حال با توجه به موضوع یادشده، اولین منطقه‌ای که می‌توان این طرح را در آن اجرا کرد، منطقه ویژه خلیج فارس است. تقریبا نزدیک به 5 میلیون تن ظرفیت‌سازی ایجاد شده و 5 میلیون تن دیگر نیاز است تا به بسته 10 میلیون تن دست پیدا کنیم. این موضوع از اهداف طرح جامع بود که 2 سال است این طرح توسط ما و با همکاری شرکت ملی فولاد و ایمیدرو شروع شده است. آخرین جلسه این موضوع یک ماه گذشته برگزار شد که تمام مجریان طرح حاضر در منطقه را دعوت کردیم. طرح مطالعات فنی-اقتصادی از وضعیت این پروژه 10 میلیون تنی را آماده و در آخرین جلسه ارائه شد. خوشبختانه بطور تقریبی روی این موضوع اتفاق نظر وجود دارد که به نفع تمام اعضای مجموعه است. البته باید بحث‌های حقوقی آن پیگیری شود که ایمیدرو متولی این موضوع شد. در صورتی که این کار به نتیجه برسد در چابهار نیز چنین برنامه‌ای اجرا می‌شود. یعنی دو بسته 10 میلیون تنی در منطقه ویژه خلیج فارس و مکران چابهار خواهیم داشت که جزو اهداف طرح جامع است. در حال حاضر در مکران کاری انجام نشده و در گام‌های اولیه قرار دارد. این اقدامات کارهایی نیست که به راحتی انجام شود. بحث کنسرسیوم و ادغام‌ها از نظر سازوکار حقوقی هنوز در ایران به بلوغ لازم نرسیده است. در صورت اجرایی شدن الگوی خلیج فارس، چابهار نیز آسان‌تر خواهد بود زیرا در این منطقه سرمایه‌گذاران زیادی اعلام آمادگی کرده‌اند. به عنوان مثال کره‌جنوبی به حضور در این منطقه علاقه‌مند است. در این منطقه یک طرح فاینکس پوسکو در حال انجام است.

آیا طرح فاینکس اقتصادی است؟

نمی‌توان قاطعانه گفت این طرح اقتصادی است. این طرح هنوز به بهره‌برداری تجاری نرسیده است. اما ویژگی‌هایی دارد که با شرایط ایران سازگار است. به عنوان مثال در این طرح از زغال حرارتی استفاده می‌شود و مرحله کک‌سازی حذف شده و نوع سنگ آن کم عیار است. این موارد دو مزیت این طرح محسوب می‌شود. اینکه از نظر اقتصادی بازدهی طرح قابل قبول باشد، جای کار دارد. اما به عنوان یک تکنولوژی، پوسکو مشتاق به سرمایه‌گذاری است.

دستاوردهای طرح جامع فولاد چه بوده است؟

موارد یادشده دستاوردهای طرح جامع فولاد است. به‌هرحال شروع توسعه اکتشافات از طرح جامع آغاز شد. ما اعلام کردیم با توجه به ذخایر معادن، سیاست تولید 55 میلیون تن فولاد در 1404 قطعا با مشکل مواجه می‌شود. در نتیجه وزارت صنعت، معدن و تجارت موضوع اکتشافات را جدی گرفت. همچنین در بحث سرمایه‌گذاری که یکی از چالش‌های طرح جامع فولاد بود، در چند سال اخیر در زمینه توافق‌نامه‌ با شرکت‌های خارجی و جذب سرمایه در زنجیره کارهای بسیار خوبی انجام گرفت.

آیا اعداد طرح جامع فولاد مانند رقم 55 میلیون تن تغییر نکرده‌اند؟

55 میلیون تن، میزان ظرفیت‌سازی است که قطعی خواهد بود و تا به امروز 31 میلیون تن از این ظرفیت محقق شده است. تولید واقعی نیز در سال گذشته حدود 18 میلیون تن بود اما در سال جاری باید این عدد به 20 میلیون تن دست پیدا کند.

آیا فاصله میان ظرفیت و تولید واقعی زیاد است؟

در دنیا وضعیت به چه صورت است؟نرخ استفاده از ظرفیت در ایران حدود 61 درصد است اما میانگین این رقم در دنیا حدود 74 درصد است. در ترکیه نیز این رقم 70 درصد است.

از این نظر رتبه ایران در دنیا مشخص است؟

رتبه ما تقریبا از میانگین (74 درصد) پایین‌تر است. این رقم نشان‌دهنده بهره‌وری است. به عنوان مثال این رقم در کشوری مانند آلمان بیش از 80 درصد است. این در حالی است که تولید در آلمان کم است اما سعی کرده از تکنولوژی‌های روز و هایتک استفاده ‌کند. در حال حاضر در چین نیز این عدد حدود 75 درصد است اما با کاهش ظرفیت به بالای 80 درصد می‌رسد. در طرح جامع فولاد اگر بتوانیم به ظرفیت موردنظر دست پیدا کنیم، پیش‌بینی می‌شود نرخ استفاده از ظرفیت در ایران نیز بالاتر از میانگین جهانی باشد. یعنی پیش‌بینی می‌شود حداقل 80 درصد تولید داشته که بخشی از آن مصرف داخلی و بخشی دیگر مربوط به صادرات خواهد بود.

گفت‌وگو از محمدجواد به‌آبادی