کشمکش تعرفه‌ای

به گزارش می متالز، درباره این موضوع برخی فعالان فولادی واکنش نشان داده و نظر موافق یا مخالف خود را ابراز کرده‌اند.
نخستین واکنش در این زمینه ازسوی رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران بود. محمود اسلامیان در واکنش به کاهش تعرفه واردات فولاد که از سوی هیات دولت ابلاغ شد، اظهار کرد: میانگین تعرفه فولاد سال گذشته حدود۲۰ درصد بوده که در مقایسه با میانگین تعرفه ۴۵ درصدی صنعت خودرو و بیشتر صنایع تکمیلی فولادی که از تعرفه‌های بالای ۴۰ درصد استفاده می‌کنند، این تعرفه ۲۰ درصد برای فولاد معقول و کارشناسی شده بود، زیرا تعرفه‌ها باید در رشته‌های مختلف بخش صنعت، پلکانی باشد.

فولاد مبارکه با کاهش تعرفه واردات ورق گرم موافقت کرد

براساس مصوبه هیات دولت و در راستای حمایت از صنایع داخلی تعرفه واردات ورق فولادی به‌طور پلکانی کاهش یافت. پله نخست ورق‌ها، ۱۰درصد برای ورق گرم زیر ۳ میلی‌متر، پله دوم ورق‌ها، ۱۵درصد برای ورق گرم بالای ۳ میلی‌متر، پله سوم با ۲۰ درصد برای ورق سرد و پله چهارم ۲۶درصد برای ورق‌های پوشش‌دار است.
پیش از این در بهمن سال گذشته انجمن تولیدکنندگان فولاد در نامه‌ای به وزیر صنعت، معدن و تجارت وقت و همچنین معاون اول رییس‌جمهور رعایت قاعده پلکانی در تعرفه واردات انواع ورق را خواستار شده بودند.
فولاد مبارکه اصفهان بزرگترین تولیدکننده ورق گرم کشور در نامه‌ای در دی ۱۳۹۵به وزیر صنعت، معدن و تجارت موافقت خود را با کاهش تعرفه واردات ورق گرم در راستای تامین نیاز داخل از صنایع تکمیلی، اعلام کرده بود. اتحادیه لوله و پروفیل نیز در مکاتبات و جلسه‌های متعدد خواستار کاهش تعرفه واردات ورق گرم ۳ میلی‌متر شده بود. درباره تصمیم وزارت صنعت، معدن و تجارت در زمینه کاهش تعرفه ورق فولادی، مدیرکل دفتر صنایع معدنی فلزی این وزارتخانه در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: درباره ۲ محصول تصمیم به کاهش تعرفه گرفته شده که یکی شمش و دیگری ورق است.
در زمینه شمش بیشتر واحدهای فولادی ترجیح می‌دهند برنامه‌های صادراتی را در پیش بگیرند. این در حالی است که در بازار داخلی نیز نیازمند تنظیم بازار هستیم. از این‌رو در این زمینه هم برنامه صادرات را در پیش‌رو داریم و هم تامین نیاز داخل مدنظر است.
میکائیل عظیمی در ادامه تصریح کرد: به منظور تامین مواد اولیه واحدهای نوردی در تامین شمش مدتی است دچار مشکل شده‌اند و با درخواست‌هایی از سوی نوردکاران برای تامین مواد اولیه روبه‌رو بودیم، بنابراین وزارتخانه تصمیم به کاهش تعرفه‌ای گرفت که سال‌های گذشته به‌ دلیل حمایت از واحدهایی که شمش تولید می‌کردند، افزایش پیدا کرده بود تا از رکود خارج شوند. در حال حاضر با توجه به اینکه این واحدها تا حدودی از رکود خارج و قادر به صادرات شده‌اند، درصدد هستیم با کاهش تعرفه از واحدهای نوردی حمایت کنیم که با کاهش قیمت تمام‌شده، این واحدها نیز به سمت صادرات کالای با ارزش‌افزوده پیش بروند، زیرا صادرات محصولات این واحدها به‌دلیل قیمت تمام‌شده، افزایش یافته بود. وی با اشاره به موضوع کاهش تعرفه ورق گرم افزود: در بحث ورق نیز تعرفه را کاهش داده‌ایم. از آنجا که ورق گرم اندازه‌ها و گرید‌های مختلفی دارد و مصرف‌کنندگان محصولات این ورق‌ها به دلیل تامین نبودن نیازشان قیمت تمام‌شده محصولاتشان افزایش یافته بود، این تصمیم برای کاهش تعرفه گرفته شده است.
مدیرکل دفتر صنایع معدنی فلزی وزارت صنعت، معدن و تجارت در ادامه اظهار کرد: قرار است تعرفه به‌طور پلکانی افزایش یابد؛ یعنی هر اندازه به سمت کالای با ارزش‌افزوده بیشتر برویم، تعرفه واردات آن نیز به همان اندازه افزایش ‌یابد. عظیمی در ادامه یادآور شد: تصمیم گرفته‌ایم در سال ۹۷ به مدت ۴ سال تثبیت تعرفه را داشته باشیم، بنابراین قصد داریم با واحدهای ذوبی و نوردی جلسه‌هایی را برگزار کنیم تا میزان تعرفه را برای سال دیگر تثبیت کنیم. البته خاطرنشان می‌کنم با بررسی این موضوع، این میزان تعرفه می‌تواند قابل تغییر باشد. وی ادامه داد: نظرم این است که در زمینه واردات شمش، اتفاقی نخواهد افتاد و واحدهای ذوبی نیز تمایل بیشتری پیدا خواهند کرد که شمش داخلی را تامین کنند و با واردات رقابت کنند، بنابراین باید فضای رقابتی ایجاد کنیم که این واحدها بتوانند بازار داخلی را نیز تامین کنند. مدیرکل دفتر صنایع فلزی وزارت صنعت، معدن و تجارت در واکنش به این موضوع که واحدهای ذوبی معترض هستند که در جلسه‌ای که برای کاهش تعرفه گرفته شده حضور نداشتند، عنوان کرد: براساس مصوبه کمیسیون ماده «۱» قانون مقررات صادرات و واردات و اعضای این کمیسیون این موضوع مورد بحث و بررسی و براساس آن تصمیم‌گیری شده است. براساس قانون صادرات و واردات اعضای کمیسیون ماده «۱» مشخص شده است. کاهش یا افزایش تعرفه تنها براساس مصوبه کمیسیون ماده «۱» امکان‌پذیر خواهد بود.
ما پیش از این جلسه‌های مختلفی با انجمن فولاد و اعضای آنها داشته‌ایم و با نظر اعضای کمیسیون ماده «۱» تصمیم‌گیری شده است اما این تصمیم کاهش تعرفه مورد بازنگری قرار گرفته است. اگر واردات بی‌رویه شود می‌توان جلسه برگزاری کنیم و این موضوع را مورد بازنگری قرار دهیم.

دود کاهش تعرفه به چشم تولیدکنندگان می‌رود

انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران از مخالفان کاهش تعرفه هستند، زیرا اعضای این انجمن معتقدند کاهش تعرفه به ضرر تولیدکنندگان فولاد خواهد بود. در این باره سید رضا شهرستانی، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران اظهار کرد: با کاهش تعرفه فولاد بیشتر تولیدکنندگان متضرر خواهند شد.
در حال حاضر کشور ما در حال تبدیل شدن به یک صادرکننده در زمینه فولاد است ما سال گذشته توانستیم ۶ میلیون شمش و اسلب صادر کنیم، از این‌رو سیاست‌های وارداتی نمی‌تواند به سود وارد‌کننده داخلی باشد و کاهش تعرفه تنها به سود تاجران خواهد بود. اتفاقی که پیش از این هم روی داد این بود که با کاهش تعرفه کسانی که واردکننده بودند از یوزانس (خرید نسیه) استفاده می‌کردند، چراکه به موازات کاهش تعرفه وارداتی شمش فولادی، برخی دلالان و تاجران بازار با برخورداری از اعتبار اسنادی یوزانس (خرید نسیه) با بهره کم ۴ تا ۶ درصدی و دست‌کم ۲ تا ۶ ماهه خواهند توانست با این ابزار به‌عنوان تامین نقدینگی استفاده کرده و با تزریق حجم عمده‌ای از کالای خارجی بازار را به حد اشباع رسانده و تولید داخلی را تحت‌تاثیر قرار دهند. وی در ادامه تاکید کرد: از این‌رو ما خواستار برگشت تعرفه به ۱۵ درصد و حتی تا ۲۰درصد هستیم؛ یعنی پایه را براساس ۲۰درصد بگذاریم و پس از آن نیز به‌طور پلکانی آن را افزایش دهیم. شهرستانی ادامه داد: در خودروسازی تعرفه‌ها با ۴۵درصد آغاز می‌شود و پلکانی تا ۱۵۰درصد نیز افزایش می‌یابد. چرا ما نباید در ایران از صنعتی که می‌تواند در آینده یک صنعت راهبردی و مهم باشد، حمایت کنیم. این عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با اشاره به کاهش تعرفه ورق اظهار کرد: تعرفه ورق کمتر از ۳ میلی‌متر را به ۱۰درصد رسانده‌اند، این در حالی است که مجموعه سبا – از زیرمجموعه‌های فولاد مبارکه- با تولید ورق‌های ۳میلی‌متر با ظرفیت ۱.۵ میلیون تن به‌زودی وارد مدار تولید می‌شود. علاوه بر این، در این نوع ورق‌ها ۷۰۰ میلیون تن واردات داشته‌ایم که با این حساب سال آینده با مازاد ۷۰۰هزار تنی در زمینه ورق ۳ میلی‌متر روبه‌رو خواهیم شد. وی در ادامه تاکید کرد: ما خواستار جلسه فوری درباره مسئله تعرفه با وزیر صنعت، معدن و تجارت هستیم، زیرا دود کاهش تعرفه مستقیم به چشم تولیدکنندگان می‌رود؛ این وضعیت بسیار نگران‌کننده است. برای چنین تصمیم مهمی باید از انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران دعوت به عمل ‌آورند.
این عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در پاسخ به این پرسش که راه‌حل مناسبی برای برخی تولیدکنندگان پایین‌دست که خواهان کاهش تعرفه هستند نمی‌توان یافت، گفت: این تولیدکنندگان اگر آمار درستی ارائه دهند می‌توان برای آنها به اندازه نیاز تولید داخلی داشت.
نکته دوم این است که اگر نسبت واردات سال جاری به سال قبل را در نظر بگیریم با ۴۰ تا ۵۰ درصد کاهش روبه‌رو بوده‌ایم و سال جاری نیز فولاد سبا با ۱.۵ میلیون تن ورق ۳ میلی‌متری وارد مدار تولید می‌شود که با توجه به این شرایط سال آینده باید به‌دنبال صادرات این نوع ورق باشیم، زیرا علاوه بر این، فولاد گیلان هم قرار است ورق ۳ میلی‌متر تولید کند. شهرستانی با توضیح اینکه کاهش تعرفه مربوط به سال گذشته بوده است، گفت: این درخواست کاهش تعرفه مربوط به ۹ ماه پیش بود که هم‌اکنون آن را اجرایی کرده‌اند، در حالی‌که با سرمایه‌گذاری‌هایی که در این زمینه انجام شده ما باید صادرکننده این نوع ورق‌ها باشیم، نه واردکننده آن. در حال حاضر کاهش تعرفه به هیچ عنوان به صلاح نیست. شهرستانی در ادامه با اشاره به درخواست‌های انجمن فولاد ایران عنوان کرد: از یک‌سو باید جلوی افرادی که بخواهند از طریق یوزانس شمش یا ورق وارد کنند، گرفته شود. درخواست دوم ما این است که هر چه سریع‌تر افزایش پلکانی تعرفه با پایه ۲۰درصد مدنظر قرار گیرد. برنامه‌های ما باید صادرات‌محور باشد، چراکه سال جاری قرار است ۵ میلیون تن به تولید شمش کشور افزوده شود. سال گذشته ۶ میلیون صادرات داشتیم، امسال روی ۸ میلیون تن و سال آینده باید برای ۱۱ میلیون تن صادرات برنامه‌ریزی داشته باشیم. برنامه‌های صادرات‌محور نیازمند افزایش تعرفه‌هاست.

ترجیح ما مصرف داخلی است

برخی تولیدکنندگان به‌ویژه در صنایع پایین‌دست فولاد و همچنین کارشناسان نسبت به تصمیم وزارت صنعت، معدن و تجارت واکنش مثبت نشان داده‌اند. در این‌باره محمد اصفهانی، کارشناس بازار فولاد عنوان کرد: به‌طور کلی عمده اختلاف نظر بین صنایع بالادستی و پایین‌دستی در حوزه فولاد است که این اختلاف‌نظر به تامین شمش فولادی و ورق کلاف گرم نازک بازمی‌گردد. اصفهانی در ادامه توضیح داد: درباره واردات شمش فولادی یا بیلت ایران، آخرین گزارشی که از برخی رسانه‌های معتبر بین‌المللی در این باره منتشر شده، مربوط به دسامبر سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶میلادی) یعنی درست یک سال پیش است. واقعیتی که درباره این کالا وجود دارد آن است که در یک سال گذشته، مجموع تولیدات فولادسازان شبه‌دولتی و خصوصی بر تقاضای کل داخلی، مازاد قابل‌توجهی پیدا کرده است، به‌طوری‌که مدتی است کشور ما به یک صادرکننده مطرح در منطقه آسیایی تبدیل شده است. وی در ادامه تاکید کرد: موضوع اختلاف بین صنایع بالادستی و پایین‌دستی در فولاد به قیمت‌های داخلی و صادراتی در این نوع محصولات بازمی‌گردد. این در حالی است که اگر مکانیزم کنترلی موثری درباره حجم عرضه منظم و قیمت‌های منصفانه در بازار داخلی وجود داشت به‌طوری‌که از یک‌سو تامین نیاز داخلی در اولویت عرضه فولادسازان کشور‌ قرار می‌گرفت و از سوی دیگر این مکانیزم مورد پذیرش تمامی بازیگران زنجیره تامین واقع می‌شد این اختلافات چندان وسیع نمی‌شد، چراکه بدیهی است حتی با فرض تعرفه صفر وارداتی هم ترجیح تامین نیاز صنایع پایین‌دستی، شمش تولید داخل خواهد بود. این کارشناس بازار فولاد تصریح کرد: استدلال برخی نمایندگان صنایع پایین‌دستی درباره موافقت با کاهش تعرفه این‌گونه مطرح می‌شود که همزمان با اوج گرفتن فعالیت‌های گسترده برخی فولادسازان بزرگ در بازارهای جهانی در نیمه نخست امسال، منجر به غفلت از بازار داخلی و تامین نشدن شمش مناسب و به‌موقع مورد نیاز صنایع پایین‌دستی شد که این خود موجب پیدایش و تولید محصولات غیراستاندارد در زنجیره تامین فولاد شده است؛ اصفهانی با برشمردن مزیت‌های کاهش تعرفه ادامه داد: همچنین عنوان می‌شود که کمترین مزیت کاهش تعرفه وارداتی شمش فولاد، به تفکر واداشتن برخی واحدهای ذوب القایی با کیفیت پایین و گاهی بدون فاکتور می‌شود که در راستای بهینه‌سازی و ارتقای کیفیت شمش تلاش و جدیت بیشتری از خود نشان دهند. همچنین از دیگر مزیت‌های کاهش تعرفه وارداتی شمش، خرید اعتباری، ورود سرمایه خارجی و تزریق آن به بخش فولاد داخلی و ساختمان کشور و صادرات محصولات نهایی به‌جای خام‌فروشی خواهد بود. وی با اشاره به این موضوع که وضعیت تامین ورق کلاف گرم نازک در بازار داخلی با بحث شمش متفاوت است، گفت: حجم کلی عرضه این کالا در بازار داخلی چند سالی است به‌طور کافی و کامل نتوانسته جوابگوی نیاز داخلی باشد و بنا بر آمار و ارقا می‌که درباره واردات این کالا منتشر می‌شود، وابستگی وارداتی ما به این کالا تا امروز اجتناب‌ناپذیر بوده است، بنابر گزارش‌های منتشر شده، حجم عمده واردات ایران درباره این کالا از مرزهای شمالی کشور و از طریق کشورهای روسیه و قزاقستان بوده است. این کارشناس بازار فولاد با اشاره به بحث یوزانس و استفاده از آن و ایجاد دلال‌گری در این بازار عنوان کرد: البته موافقان کاهش تعرفه اعتقادی به تاثیر یوزانس در بازار داخلی نداشته و عنوان می‌کنند بازار داخلی شمش در حال حاضر در حد اشباع قرار داشته و با قیمت‌های جذاب در دسترس است که با در نظر گرفتن نوسان‌های نرخ ارزی این روزهای دلار با فرض خرید شمش خارجی به‌وسیله یوزانس به منظور نقد کردن حجم زیادی از این کالا در بازار داخلی، کاری سخت و طاقت‌فرسا خواهد بود.

واردات به اندازه نیاز باشد

رضا زائرحیدری کارشناس و تحلیلگر فولاد نیز درباره کاهش تعرفه فولاد اظهار کرد: در زمینه کاهش تعرفه ورق فولادی باید عنوان کرد که در هر صورت این تصمیم برای برخی خوشایند و برای برخی دیگر ناخوشایند است. اما در کل باید به پیامدهای این تصمیم نیز توجه کرد، چراکه در شرایط امروز جهان و صنایع فولاد در کشورهای مختلف این تصمیم تا حدودی برخلاف جریان حرکت کردن است. زائرحیدری در ادامه خاطرنشان کرد: همان‌گونه که می‌دانید صنعت فولاد به شدت حمایتی شده است و امریکا، اروپا و دیگر کشورها برای حمایت از محصولات داخلی عوارض را افزایش می‌دهند. البته این تصمیم به ظاهر در دولت قبل گرفته شده بود، اما تاکنون ابلاغ نشده بود. وی تاکید کرد: نظر شخصی من این است که میزان عوارض هر اندازه باشد باید هنگام ثبت سفارش میزان نیاز کشور در نظر گرفته شود و به اندازه‌ای واردات انجام شود که دچار مازاد عرضه نشویم.