شاخص‌های مهم آینده معدنکاری دنیا

به گزارش می متالز، این یک اصل غیرقابل انکار است که همواره دنیا به مواد معدنی احتیاج دارد. امروزه نیز معدن سهمی حدود ۱۲درصد از جی‌دی‌پی جهانی را به خود اختصاص داده است. در سال‌های اخیر معدنکاری دنیا با چالش‌های زیادی مواجه شده که در گذشته چندان مطرح نبوده است. جمعیت جهانی و تقاضا برای مواد معدنی همواره رو به رشد بوده و استخراج و فرآوری مواد معدنی همواره مشکل‌تر شده و علاوه بر آن استخراج و مصرف مواد معدنی تاثیرات زیادی بر روی محیط‌زیست گذاشته و به این دلیل اعتراضات اجتماعی رو به رشدی را همواره در کنارخود داشته و دارد. از این رو با توجه به اینکه همانند سایر صنایع، معدنکاری نیز از این موارد مستثنا نیست، برای به حداقل رساندن این چالش‌ها باید تغییرات زیادی در روش‌‌های قدیمی معدنکاری رخ دهد؛ این روش‌ها را باید منسوخ و آنها را به‌روز کرد که درحال‌حاضر در بسیاری از معادن پیشرفته دنیا این باز‌سازی از مدتها قبل آغاز شده است. ما با توجه به شرایط پیش رو ۴راهکار کلیدی را برای آینده معدنکاری و تداوم آن می توان پیشنهاد کرد.

توجه به تبدیل معادن به معدنی هوشمند با سیستم‌های دیجیتالی

بسیاری از معدنکاران با این تغییر زیاد موافق نیستند و تصور می‌کنند هوشمند‌سازی شرایط دشوارتری را فراهم می‌کند در صورتی که کاملا در اشتباهند و باید با تغییر فاحش در شرایط فعلی، به‌طرف یک معدن دیجیتالی حرکت کنند. بر اساس پیش‌بینی‌ها در سال ۲۰۲۸ سیستم‌های اتوماسیون ماشین‌آلات معدنی و کامیون‌های هوشمند معدنی رقمی در حدود ۲۸ میلیارد دلار را به خود اختصاص خواهند داد. ورود این سیستم‌ها به معادن موجب کاهش مصرف سوخت و آلودگی زیست‌محیطی کمتر، کارآیی بیشتر، استفاده کمتر از نیروی انسانی و ایمنی بیشتر خواهد شد. تبدیل کامیون‌های حمل مواد معدنی به سیستم‌های هوشمند و برقی تا حدود ۳۰درصد هزینه‌های حمل‌ونقل را کاهش و بکارگیری ماشین‌آلات استخراجی برقی نیز هزینه‌های تهویه را۲۰ تا ۲۵ درصد کاهش می‌دهد. شرکت‌های ریوتینتو و بی‌اچ‌پی درحال‌حاضر از دامپتراک‌های بدون راننده با هدایت ماهواره‌ای و مته‌های حفاری استخراجی اتوماتیک هوشمند استفاده می‌کنند که از نظر بهره‌وری و کم کردن هزینه‌ها و تقلیل نیروی انسانی، نتایج مطلوبی را برای بهره‌برداران داشته و حرکت به این سمت را تشویق می‌کند. همچنین در بسیاری از معادن از شاول‌های بدون راننده و نوار نقاله‌های هوشمند استفاده می‌شود. سیستم‌های هیدرومتالوژی و فناوری‌های نانو نیز در معدنکاری به کار گرفته شده و نتایج قابل قبولی را از نظر مصرف کمتر انرژی و پایین آوردن هزینه‌های تولید نتیجه داده است.

استفاده از فناوری‌های جدید برای فرآوری و استفاده از پهپادها

هوشمند‌سازی دستگاه‌های تغلیظ نیز یکی از مواردی است که بالا بردن راندمان و بازیابی حداکثری مواد استخراج شده را به دنبال دارد و با به حداقل رساندن ورود ماده معدنی به داخل باطله‌ها راندمان تولید را بالا می‌برد.
استفاده از پهپاد‌ها نیز در معادن روباز هوشمند کاربرد‌ زیادی داشته و در باطله‌برداری‌ها، نسبت اختلاط ماده معدنی با باطله، کنترل شیب و پیش‌بینی مناطق ریزشی را می‌توان از طریق پهپاد‌ها پیگیری کرد.

استفاده از ذخایرمعدنی کف اقیانوس‌ها و نهایتا کرات دیگر

ژول ورن داستانی تخیلی بنام ۲۰هزار فرسنگ زیر دریا‌ها را در سال  ۱۸۷۰میلادی منتشر کرد که روی آوردن کارشناسان به استفاده از منابع کف دریا‌ها را می‌توان به این داستان تخیلی تشبیه کرد که درحال‌حاضر تا حدی عملی شده و رو به گسترش است. تاکنون فلزات با ارزشی در کف دریا‌ها، از جمله نیکل، کبالت، مس، منیزیوم، سولفید‌های پلی متالیک وانادیوم، مولیبدن، پلاتینیوم وتلوریوم..... کشف شده که نتیجه فوران گدازه‌های گرم و اختلاط آنها با آب سرد کف دریا‌ها هستند. استفاده از مواد معدنی کرات دیگر نیز از برنامه‌های بلندپروازانه و رویایی معدنی آینده است.

حفظ محیط‌زیست و توسعه پایدار

با توجه به توافقنامه‌های زیست محیطی به‌ویژه پیمان آب و هوایی پاریس و با توجه به بیداری ملت‌ها درباره خطر‌های گرمایش تدریجی زمین و فشار‌های زیادی که به معدنکاران در این خصوص وارد می‌آید یکی از چالش‌های بزرگ پیش روی معدنکاران افزایش گرمایش زمین به‌ویژه در اثر مصرف سوخت‌های فسیلی به‌ویژه زغال‌سنگ و آلودگی‌هایی است که معدنکاری از خود در محیط معدن به‌جای می‌گذارد و در بیشتر نقاط دنیا اعتراضات گسترده‌ای را به دنبال داشته است و یکی از معضلات اساسی توسعه معدنکاری درحال‌حاضر و آینده به‌شمار می‌آید که باید راهکاری منطقی و نتیجه‌بخشی را برای آن جست‌وجو کرد.

بهرام فرزاد - کارشناس معدن