ماجرایی که از ۴۰ سال پیش شروع شد

به گزارش می متالز، صندوق بازنشستگی فولاد در چند سال گذشته با مشکلات مالی بسیاری روبه‌رو بوده و بیش از یک سال است مستمری‌بگیران این صندوق مقرری خود را با تاخیر دریافت می‌کنند. در تارنمای صندوق بازنشستگی کشوری آمده است که به استناد اساسنامه صندوق بازنشستگی کشوری، این سازمان، موسسه‌ای بیمه‌ای، دارای شخصیت حقوقی مستقل و وابسته به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است که مسئولیت اداره امور صندوق بازنشستگی مستخدمان مشمول مقررات بازنشستگی کشوری را با رعایت مقررات استخدامی مربوط عهده‌دار است اما به‌طور مستقل قادر به پرداخت مقرری بازنشستگان نیست و نمایندگان مردم در خانه ملت درصدد هستند صندوق بازنشستگی فولاد را در صندوق بازنشستگی کشور ادغام کنند.

پیشینه‌ای از صندوق بازنشستگی فولاد

بررسی‌ها نشان می‌دهد تاسیس صندوق بازنشستگی فولاد به اواخر دهه ۶۰ برمی‌گردد و این صندوق از سوی فعالان معدنی در راستای حمایت از کارگرانی که در صنعت فولاد مشغول هستند، (شامل کارگران معدن و کارگران کارخانه‌های فولاد و زیرمجموعه آن) راه‌اندازی شد. این صندوق با آیین‌نامه‌ای خاص تاسیس شد تا حمایت‌های ویژه‌ای از کارگران این صنعت داشته باشد اما چون آیین‌نامه تعریف خاصی نداشت، موجب شد تا بسیاری از کارگران مشغول در زیرمجموعه فولاد را زیر پوشش خود قرار دهد که سابقه فعالیتی از ۱۲تا ۱۸ سال داشتند اما حقوق و مزایای ۳۰ روز کار کامل را دریافت می‌کردند.این موضوع به سخت و زیان‌آور بودن کار در معادن سنگ‌آهن و کارخانه‌های فولاد ارتباط دارد و قرارداد نانوشته‌ای میان کارگران و مسئولان صندوق تلقی می‌شد. از همین‌رو، اعتراضی به میزان کارکرد و زمان بازنشستگی و تفاوت بین ۱۲ یا ۱۸ سال شنیده نشد.برخی معتقدند راه‌اندازی این صندوق به دلیل اینکه با تکیه بر تجربه موفق صندوق بازنشستگی نفت در دوران سازندگی بوده، فعالان بخش صنعت را به تاسیس این صندوق خوشبین کرد و باعث شد آینده خود را در دوران بازنشستگی روشن تصور کنند، در صورتی که در این سال‌ها به دلیل آنچه برخی برداشت‌های بی‌حساب و کتاب از این صندوق عنوان می‌کنند، صندوق بارها با مشکل مالی روبه‌رو شده و برای پرداخت حقوق بازنشستگان فولاد دست به دامن کارخانه‌های بزرگی مانند فولاد مبارکه، ذوب‌آهن اصفهان، فولاد خوزستان و سایر مجموعه‌های وابسته به این شرکت‌ها شده است.صندوق بازنشستگی فولاد براساس تصمیم مسئولان دولت نهم و دهم از زیرمجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت خارج و به سازمان تامین اجتماعی واگذار شد. این در حالی است که سازمان تامین اجتماعی به عنوان اصلی‌ترین سازمان تصمیم‌گیرنده درباره هلدینگ‌های زیرمجموعه شستا(شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی) مدت‌ها از پذیرش صندوق بازنشستگی فولاد خودداری می‌کرد زیرا معتقد بود این شرکت، ورشکسته و وضعیت منابع مالی آن نامشخص است.برخی نیز معتقدند در سال‌های گذشته دولت قبل هر موقع با کسری روبه‌رو می‌شد از صندوق بازنشستگی فولاد برداشت می‌کرد و سهمی که در صندوق به عنوان منابع جمع‌آوری می‌شد، مربوط به واحدهای مختلف بود. برای مثال، سهم ۶ میلیارد تومانی فولاد مبارکه، سهم۲۰ میلیارد تومانی ذوب‌آهن اصفهان و سهم ۱۲میلیارد تومانی فولاد خوزستان تا سهم‌گیری‌های مختلف که مربوط به زیرمجموعه‌ها یعنی معادن سنگ‌آهن بافق و... می‌شد در این صندوق به عنوان حق مشارکت جمع‌آوری می‌شد تا جایی که منابعی که این کارخانه‌ها به صندوق تزریق می‌کردند تا چند سال گذشته موجب شد صندوق بازنشستگی فولاد همچنان پاسخگوی بازنشستگان خود باشد. تا زمانی که این کارخانه‌ها خصوصی نشده بودند، مشکلی نبود اما به محض اینکه در زمان دولت نهم و دهم از دولتی به خصوصی پیوستند، صندوق بازنشستگی هم از پرداخت حقوق به بازنشستگان بخش خود عاجز شد.در نهایت با به هم خوردن تناسب ورودی و خروجی نتیجه این شد که ۸۶ هزار نفر بازنشسته با مشکل دریافت نکردن یا تاخیر در دریافت حقوق روبه‌رو شوند.

پیش‌بینی ردیف پرداخت حقوق بازنشستگان فولاد در بودجه ۹۷

چندی‌پیش، مدیرعامل صندوق بازنشستگی فولاد کشور اظهار کرد: با پیگیری علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در بودجه سال ۱۳۹۷ردیف خاصی برای پرداخت حقوق بازنشستگان فولاد پیش‌بینی و در دولت تصویب شد. اکبر نوروزی گفت: به دلیل اینکه خللی در مطالبات بحق بازنشستگان پیش نیاید، مقرر شد با مطالعه مناسب بازار و در بهترین موقعیت برای تامین منابع به منظور پرداخت حقوق در ماه‌های آینده از محل فروش سهام‌های دراختیار صندوق اقدام شود.وی ادامه داد: در همین پیوند سهام‌ها به نحو مطلوب برای فروش آماده و به بازار سرمایه عرضه شده است که اکنون در حال انجام تشریفات معامله هستیم و بلافاصله پس از دریافت منابع آن در نخستین فرصت حقوق‌ها پرداخت و به‌روز می‌شود.نوروزی اضافه کرد: با پیگیری پیوسته و هماهنگی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و همکاری مناسب نمایندگان مجلس شورای اسلامی در زمان تصویب برنامه ششم توسعه کشور، وضعیت صندوق بنا بر بند پ ماده ۱۲ تعیین شد.مدیرعامل صندوق فولاد تصریح کرد: این مجموعه محاسبات بیمه‌ای صندوق را تهیه کرده و به تایید سازمان حسابرسی رسانیده است که اکنون در سازمان مدیریت در حال برنامه‌ریزی اجرایی برای آن هستند.
نوروزی تصریح کرد: با حمایت مناسب دولت در اجرای بند پ ماده ۱۲ برنامه ششم توسعه کشور همه مشکلات فعلی و قبلی بازنشستگان و همچنین معوقات آنها قابل تامین و پرداخت است.

یک ادغام پرحاشیه

طرح ادغام صندوق بازنشستگی فولاد در صندوق بازنشستگی کشوری در هفته‌های گذشته با قید ۲فوریت و با ۲۷ امضا به هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی تقدیم شد. حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نماینده شاهین‌شهر در مجلس شورای اسلامی در این‌باره گفت: با توجه به اینکه کارکنان صنعت فولاد از نیروهای دولتی به‌شمار می‌روند، در طرحی که به این شرح است، پیشنهاد ادغام صندوق بازنشستگی فولاد در صندوق بازنشستگی کشوری مطرح شده است. براساس ماده واحده این طرح، دولت مکلف است تا پایان سال ۱۳۹۶ موسسه صندوق حمایت یا بازنشستگی کارکنان شرکت فولاد را با تمامی اختیارات، وظایف، دارایی‌ها، سهام، امتیازات، موجودی، اسناد، اوراق بهادار، امکانات، تجهیزات، نیروی‌انسانی، تعهدات، بدهی‌ها، تعهدات آیین‌نامه‌ای مرتبط با مشارکان و مطالبات ناشی از اجرای آکچوئری، موضوع بند «پ» ماده ۱۲ قانون برنامه ششم توسعه را در صندوق بازنشستگی کشوری ادغام کند. براساس تبصره یک طرح ادغام بار مالی و هزینه انتقال از حمل سهام قابل‌واگذاری دولتی در بنگاه‌های اقتصادی، ازسوی دولت تامین و پرداخت می‌شود. در تبصره ۲ این طرح نیز آمد ه است؛ برقراری حقوق بازنشستگی و وظیفه مشمولان صندوق یادشده براساس قانون مدیریت خدمات کشوری و مقررات صندوق بازنشستگی کشوری است و معادل‌سازی حقوق به نحوی که میزان دریافتی آنها کمتر از قبل نباشد، انجام شود.

نشستی برای رفع مشکلات بازنشستگان فولاد

با هدف رفع مشکلات پرداخت حقوق بازنشستگان فولاد کشور در چند ماه گذشته و لزوم پیش‌بینی‌های لازم برای رفع این مشکلات، نشست مشترک رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیسیون برنامه و بودجه، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و همچنین رئیس صندوق بازنشستگی فولاد کشور در محل کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی برگزار شد. محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با اشاره به محورهای این نشست، عنوان کرد: موضوع‌های مربوط به حقوق، مزایا و بیمه‌ای بازنشستگان و نیز موضوع‌های مربوط به اتخاذ تصمیم در بودجه سال آینده برای برطرف کردن دائمی مشکل پرداخت‌های آینده صندوق فولاد، در این نشست مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. وی خاطرنشان کرد: با تلاش‌های انجام شده بخشی از تعهدات دولت در بودجه سال آینده دیده شده است اما این میزان، پاسخگو نیست و باید متناسب با نیاز بازنشستگان در حقوق، مزایا و نیز تعهدات بیمه‌ای آنها در بودجه به‌طور کامل لحاظ شود.

بدهی دولت به صندوق پرداخت شود، مشکلی نخواهیم داشت

درباره مشکلات صندوق بازنشستگی فولاد و راهکارهایی برای برطرف کردن آنها، محمد افخمی، قائم‌ مقام صندوق بازنشستگی فولاد اظهار کرد: مشکل اصلی صندوق بازنشستگی فولاد کمبود نقدینگی است که این کمبود نقدینگی هم به‌دلیل بدهی دولت به این صندوق است که این بدهی به‌طور کامل پرداخت نشده و به‌تدریج سبب ایجاد مشکلاتی برای صندوق شده است. افخمی در ادامه توضیح داد: البته میزان بدهی دولت به صندوق(آکچوئری) تصویب شده است. دولت ۳۰ هزار میلیارد تومان به این صندوق بدهی دارد که اگر براساس بند «پ» ماده ۱۲ برنامه ششم توسعه این بدهی را پرداخت کند، بیشتر مشکلات این صندوق برطرف خواهد شد. البته این میزان بدهی در ۴ دهه گذشته برای این صندوق به وجود آمده است. وی در ادامه یادآور شد: اگر از ابتدای برنامه ششم توسعه، یک‌سوم این بدهی را پرداخت کنند و ۳ سال بعد نیز تمامی این بدهی پرداخت شود، صندوق با مشکلی روبه‌رو نخواهد بود، بلکه می‌تواند روی پای خود بایستد و از سویی دیگر نیاز به ادغام با تامین اجتماعی یا هر نهاد دیگری نیز نخواهد داشت. قائم‌مقام صندوق بازنشستگی فولاد ادامه داد: البته این تصمیم دولت و مجلس شورای اسلامی است که صندوق بازنشستگی فولاد با سازمان تامین اجتماعی ادغام شود این در حالی است که اگر طلب این صندوق از دولت وصول شود مشکلی نخواهد داشت اما برای برطرف کردن مشکل این صندوق باید تصمیمی گرفته شود که ردیف بودجه‌ای برای آن تعریف کنند تا بتوانند از این مشکلی که می‌تواند ادامه‌دار باشد آن را نجات دهند. البته ادغام صندوق بازنشستگی فولاد با سازمان تامین‌اجتماعی می‌تواند یکی از راهکارهای کمک به این صندوق باشد. قائم‌مقام صندوق بازنشستگی فولاد در پاسخ به این پرسش که مشکل صندوق از چه زمانی آغاز شد، گفت: مشکل نقدینگی صندوق بازنشستگی فولاد از زمانی که در ایمیدرو بود، به‌تدریج آغاز شد. زمانی که روند خصوصی‌سازی در ایمیدرو آغاز شد، بسیاری از شرکت‌های مهم آن مانند فولاد مبارکه و... واگذار شدند و همین موضوع سبب شد نقدینگی صندوق کاهش پیدا کند.

هر واحد وظیفه تخصصی خود را انجام دهد

اگر بیمه‌های تامین اجتماعی، صندوق بازنشستگی فولاد را تامین کنند برای این صندوق بهتر خواهد بود. این موضوع را سیدرضا شهرستانی، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران عنوان کرد و گفت: شرکت ذوب‌آهن اصفهان در چند سال گذشته صندوق بازنشستگی ایجاد کرد اما به‌دلیل مسائلی که این شرکت بعدها با آنها روبه‌رو شد در پرداخت صندوق و مستمری آن دچار مشکلاتی شد. شهرستانی ادامه داد: در دولت نهم و دهم به دلیل رکودی که به‌تدریج شکل گرفت و تحریم‌هایی که ایجاد شد از یک سو و از سوی دیگر تحمیل نیروی انسانی به این شرکت، مشکلات این شرکت قدیمی بیش از پیش افزایش یافت. شهرستانی در ادامه خاطرنشان کرد: در آخرین تصمیم مقرر شد این صندوق بازنشستگی به واحدهای تامین اجتماعی واگذار شود. البته اصول آن همین است که چنین صندوق‌هایی به بیمه‌های اجتماعی واگذار شود و منطقی‌تر آن است که هر شرکت یا واحدی وظیفه تخصصی خود را انجام بدهد، زیرا واحدهای فولادی قادر نیستند کار بیمه را انجام بدهند همان‌گونه که یک بانک نمی‌تواند یک صنعت داشته باشد. وی افزود: اگر صندوق بازنشستگی در سایه حمایت بیمه‌های تامین اجتماعی قرار گیرد، خوب است و این موضوع را باید به فال نیک گرفت، زیرا این امر در حقیقت به سود این صندوق‌ها خواهد بود.

نیازمند مدیریت درست

درباره فلسفه ایجاد صندوق‌های بازنشستگی و نحوه مدیریت آنها آلبرت بغزیان، کارشناس اقتصادی اظهار کرد: فلسفه ایجاد صندوق‌ها از سوی شرکت‌ها این است که وجوهی را از افراد تابع شرکت خود می‌گیرند و به آنها قول می‌دهند خدمات یا وجوهی را با مبلغ بیشتری در سال‌های آینده به‌صورت مستمری بازنشستگی یا یکجا به آنها بازمی‌گردانند. بغزیان در ادامه خاطرنشان کرد: صندوق باید این وجوه را دریافت و سرمایه‌گذاری کند تا به‌گونه‌ای بتواند در آینده و با بازپرداخت مستمری آنها را بازگرداند و با کمبودی روبه‌رو نشود. اما موضوع این است که به‌دلیل مدیریت اشتباه پس از مدتی این صندوق‌ها با مشکل روبه‌رو و دچار کمبود منابع مادی و مالی می‌شوند؛ یعنی هزینه‌های آنها بیشتر و در زمان بازپرداخت مستمری با مشکل روبه‌رو می‌شود. وی با اشاره به مدیریت این صندوق‌ها توضیح داد: برخی از این صندوق‌ها ملک یا سهام و... خریداری می‌کنند؛ بنابراین این صندوق‌ها پرتفوی دارند که اگر نتوانند به تعهدات‌شان عمل کنند، ورشکسته می‌شوند. در ایران برای برطرف کردن این مشکلات، به‌طور معمول آنها را در یک واحد بزرگتر ادغام می‌کنند. وی در پاسخ به این پرسش که آیا ادغام این صندوق‌ها مشکلات آنها را برطرف می‌کند، عنوان کرد: تنها اتفاقی که با ادغام رخ می‌دهد این است که مشکلات صندوق ضعیف‌تر در دل یک صندوق بزرگتر پوشانده می‌شود. در حالی که موضوع این است که از ابتدا باید این صندوق‌ها به شکل درست مدیریت می‌شدند. البته پیگیری خبرنگار صمت برای پاسخگویی از سوی مسئولان سازمان تامین اجتماعی در این زمینه به جایی نرسید.