پایانی بر سهم‌خواهی آمریکا از بازار نفت

به گزارش می متالز، مهم نیست مخالفت روسیه در کوتاه مدت تا چه اندازه ناراحت کننده است اما به نفع منافع بلندمدت عربستان سعودی و اوپک تمام خواهد شد.

استراتژی عربستان سعودی برای کاهش تولید نفت به منظور تقویت قیمت ها موثر واقع نشده و باعث از دست رفتن سهم بازار این کشور و قیمت‌های پایین‌تر شده بود که بدترین اتفاق ممکن بودند. این کشور در یک دهه گذشته موارد متعدد کاهش تولید را با سایر اعضای اوپک هماهنگ کرده بود و در چند سال اخیر دامنه همکاری خود را توسعه بخشیده و با گروهی از تولیدکنندگان غیرعضو اوپک شامل روسیه متحد شده بود.

طی این مدت در حالی که عربستان سعودی و روسیه مدام سهم بازارشان را به تولیدکنندگان غیراوپک به خصوص تولیدکنندگان آمریکایی واگذار می کردند، قیمت های نفت هم پایین تر می رفتند.

شاید بهترین راه برای نشان دادن این که کشورهای مذکور چه اندازه سهم بازارشان را از دست داده اند مقایسه تولید سه تولیدکننده بزرگ جهان در مدت هشت سال اخیر است.

تا سه ماهه چهارم سال ۲۰۱۱ تولید نفت پس از رکورد شدید سال ۲۰۰۹- ۲۰۰۸ به وضعیت عادی برگشت و از این رو می تواند مبنای مناسبی برای مقایسه بلندمدت باشد.

در فاصله اکتبر تا دسامبر ۲۰۱۱ تولید نفت عربستان سعودی ۹.۷ میلیون بشکه در روز و روسیه ۱۰.۴ میلیون بشکه در روز و آمریکا شش میلیون بشکه در روز بود. هشت سال بعد، در سه ماهه چهارم سال ۲۰۱۹ تولید عربستان سعودی کمتر از ۰.۲ میلیون بشکه در روز معادل دو درصد و روسیه بیش از ۰.۲ میلیون بشکه در روز معادل دو درصد رشد کرد اما تولید آمریکا ۶.۸ میلیون بشکه در روز معادل ۱۱۴ درصد افزایش پیدا کرد.

آمریکا از هر دو کشور روسیه و عربستان سعودی به عنوان بزرگترین تولید کننده نفت خام پیش افتاد و اگر تولید میعانات و مایعات گاز طبیعی حساب شود، این شکاف عمیق تر خواهد بود.

قیمت در برابر حجم تولید

در کوتاه مدت عربستان سعودی به عنوان تولید کننده تاثیرگذار بر بازار می تواند تا حدودی بین دفاع از قیمت ها و دفاع از سهم بازار انتخاب کند. اما در میان مدت و بلندمدت رشد عرضه جدید خارج از کنترل اوپک پلاس به معنای آن خواهد بود که این کشور هم مانند سایرین تاثیرگذاری چندانی روی قیمت ها نخواهد داشت.

علی نعیمی، وزیر نفت سابق عربستان سعودی در یک مصاحبه تلویزیونی در سال ۲۰۱۵ اظهار کرده بود: هیچ کس نمی تواند قیمت نفت را تعیین کند و این دست خداست. اما این امر مانع از این نشد که عربستان سعودی و اوپک به منظور تاثیرگذاری روی قیمت ها به دفعات تلاش کنند و شکست بخورند.

محدودیت های تولید توسط عربستان سعودی و متحدانش در اوپک و غیراوپک باعث تقویت تولید کنندگان نفت شیل آمریکا شد و به آنها اجازه داد در شرایط رکود سخت دوام آورده و سپس به رشد بازگردند.

حمایت از قیمت ها

در طول دهه گذشته عربستان سعودی دفاع از قیمت نفت در کوتاه مدت را به پیامدهای بلند مدت قابل پیش بینی از نظر راکد ماندن تولید و تقویت فعالیت شیل آمریکا اولویت داده است.

تنها استثنای بزرگ دوره بین اواسط سال ۲۰۱۴ تا اواخر سال ۲۰۱۶ بود که عربستان سعودی تصمیم گرفت از سهم بازار خود دفاع کرده و اجازه دهد قیمت ها ریزش کنند.

افت قیمت نفت در سال ۲۰۱۵-۲۰۱۴ نشانه این بود که استراتژی متمرکز بر حجم تولید موفق نبوده و این موضوع به قیمت شغل نعیمی در سال ۲۰۱۶ تمام شد. اما افت قیمت در سال ۲۰۱۵-۲۰۱۴ واکنش غیرقابل اجتناب بازار به قیمت های بالا بود که بازار را تا اواسط سال ۲۰۱۴ با اشباع عرضه مواجه ساخت.

رکود متعاقب آن، عامل رکود طولانی مدت تولید نفت شیل آمریکا در یک دهه گذشته و تنها باری بود که عربستان سعودی جلوی از دست دادن سهم بازار به آمریکا را گرفت. اگر اجازه داده نمی شد قیمتها کاهش پیدا کنند، عربستان سعودی ناچار به کاهش تولید می شد و شاید بازار در دوره ۲۰۱۶-۲۰۱۵ مازاد عرضه عظیمی را تجربه می کرد.

حمایت از تولید رقیب

برای درک این که چرا استراتژی عربستان سعودی موثر واقع نشده است، کافی است رشد تولید نفت آمریکا با رشد مصرف جهانی از سال ۲۰۱۱ مقایسه شود.

تولیدکنندگان نفت آمریکایی همه رشد تصاعدی مصرف جهانی در سال ۲۰۱۴، ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ و تقریبا همه مصرف تصاعدی در سال ۲۰۱۲ و حدود دو سوم از مصرف تصاعدی در سال ۲۰۱۳ را تصرف کردند.

تنها سال هایی که تولیدکنندگان آمریکایی کمتر از نیمی از مصرف تصاعدی را تصرف کردند در سال های ۲۰۱۵، ۲.۱۶ و ۲۰۱۷ بود که پس از ریزش قیمت ها، رشد تولید نفت آمریکا کندتر شد یا کاهش پیدا کرد. تولیدکنندگان آمریکایی سود برنده اصلی استراتژی عربستان بوده اند در حالی که سهم بازار خود این کشور و قیمت های نفت کاهش پیدا کرده اند.

توازن دوباره بازار

اگر بازار پس از اپیدمی ویروس کرونا که تاثیر شدیدی روی تقاضا در کوتاه مدت خواهد داشت، دوباره بخواهد متوازن شود باید رشد تولید آهسته تر و رشد مصرف سریعتر شود. قیمت های پایین تر موثرترین راه برای اجرای تغییرات لازم از طریق پایین بردن تولید شیل آمریکا و همزمان تشویق به رشد مصرف در سراسر جهان است.

کاهش تولید اوپک پلاس برای جلوگیری از انباشت ذخایر نفت و کاهش قیمت ها، سیگنال قیمت ضروری را ضعیف کرده و باعث می شود روند تغییرات ضروری در بازار طولانی تر شود.

کاهش بیشتر تولید نفت اوپک پلاس از تولیدکنندگان شیل آمریکا حمایت خواهد کرد و محرک ها برای رشد سریع تر مصرف نفت را ضعیف می کند. مخالفت روسیه با کاهش بیشتر تولید تصمیمی است تا به جای اوپک پلاس به خود قیمت ها اجازه داده شود بازار را متوازن کنند. این اقدام در بلندمدت تصمیم درستی برای عربستان سعودی، اوپک و همچنین روسیه خواهد بود.