خط‌آهن شلمچه - بصره معطل تعیین خط مرزی/‌ لزوم همکاری وزارت خارجه عراق‌ برای تحویل اراضی

به گزارش می متالز، سعید مؤذنی: در شبکه سراسری راه‌آهن ایران، اتصال راه‌آهن خرمشهر به شلمچه‌ که 17 کیلومتر طول دارد، در سال 1390 انجام شد در این راستا ضرورت داشت در اتصال راه‌اهن ایران به عراق در مرز شلمچه، ا‌دامه این خط ریلی از شلمچه تا ‌بصره عراق به طول حدود ۳۲ کیلومتر در خاک عراق ساخته شود.

در ادامه این مسیر ریلی در کشور عراق، خط ریلی از بصره تا کربلا هم فعال است و با تکمیل این 32 کیلومتر حلقه مفقوده، زائران ایرانی می‌‌توانند از طریق قطار به شلمچه و سپس بصره و کربلا بروند.

‌با تکمیل این 32 کیلومتر خط‌‌آهن ‌بین شلمچه تا بصره و ساخت یک پل بازشونده بر روی اروندرود ( پل ریلی بازشو به طول 800 متر‌)، اتصال ریلی کشور ایران از طریق خرمشهر به عراق و کشورهای شرق مدیترانه بدون انقطاع برقرار می‌شود و تحولی بزرگ در زمینه ترانزیت و تبادل کالا و مسافر رخ خواهد داد.

* خرداد 98/ ورود بنیاد مستضعفان به سرمایه‌گذاری و ساخت خط‌آهن شلمچه - بصره

بنابراین گزارش یکم خردادماه 98 بود که ‌هیات وزیران به پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی تصویب کرد که شرکت ساخت و توسعه زیربنا‌های حمل و نقل کشور به نمایندگی از وزارت راه و شهرسازی مجاز است به منظور تأمین مالی پروژه راه‌آهن شلمچه- بصره به طول تقریبی (۳۵) کیلومتر و پل بزرگ در مسیر آن با برآورد تقریبی ۶ هزار میلیارد ریال تا مرحله بهره‌برداری نسبت به انعقاد قرارداد به صورت (BLT) شامل طراحی و احداث پل و مسیر راه‌آهن (شامل زیرسازی و روسازی) و راه‌اندازی تا تحویل آن با شرکت پروژه احداث راه‌آهن و پل شلمچه – بصره به سهامداری بنیاد مستضعفان با رعایت قوانین و مقررات مربوط اقدام کند.

همچنین براساس این تصویب نامه،  تأمین ۶۰ درصد منابع مالی مورد نیاز برای ایجاد پروژه و تأسیسات جانبی مربوط تا تحویل دایم، راه‌اندازی و تسویه حساب کامل هزینه‌ها برعهده شرکت طرف قرارداد و تأمین ۴۰ درصد دیگر منابع مالی موردنیاز از محل ردیف اعتباری برعهده شرکت (شرکت ساخت) است که به تناسب پیشرفت پروژه و براساس قرارداد به شرکت طرف قرارداد پرداخت می‌شود.

همچنین طرف عراقی متعهد به تأمین و آزادسازی اراضی مورد نیاز شامل اراضی مسیر و حریم ایستگاه‌ها و کارگاه‌ها و تأمین آب و برق کارگاه‌ها و همچنین تأمین ریل، تراورس و دوراهه (سوزن) مورد نیاز برای روسازی و تجهیزات علایم و ارتباطات این خط ریلی شده است.

دوره واگذاری معادل ۱۲۰ ماه مشتمل بر ۲۴ ماه دوره احداث و تکمیل تا مرحله تحویل برای بهره‌برداری و ۹۶ ماه دوره واگذاری منافع بهره‌برداری – دوره پرداخت اقساط اجاره (شامل اصل سرمایه و سود مصوب) به ‌شرکت طرف قرارداد‌ خواهد بود.

* تیرماه 98 / ایران منتظر تحویل اراضی از سوی عراق برای ساخت خط‌آهن شلمچه - بصره است

پس از آن تیرماه امسال بود که خیرالله خادمی، مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور، در اجلاس مشترک روسای راه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آهن‌های سوریه و عراق و مدیرعامل راه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آهن ایران در این‌باره بیان کرد‌: بابت ایجاد خط آهن ۳۲ کیلومتری شلمچه ـ بصره تفاهم‌نامه به امضا رسید، بنابراین مسوولیت‌های دو راه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آهن ایران و عراق برای اجرای این پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ مشخص شده است؛ پس از این سرمایه‌گذار و پیمانکار پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ را در توافقی مشخص کردیم که بنیاد مستضعفان است، این توافق با بنیاد در دولت ایران تصویب شده است

به گفته خادمی‌ مشاور طراحی پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ هم انتخاب شده است و آماده ورود به منطقه برای طراحی مسیر ریلی شلمچه ـ بصره هستیم، همچنین مجری مناسب انتخاب کرده‌ایم، ‌آماده اجرای پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ در خاک عراق هستیم که کشور عراق باید اراضی پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ را به ما تحویل دهد تا تجهیز کارگاه را انجام دهیم؛ با توجه به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ اینکه هزینه ساخت این پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ ریلی را ایران پذیرفته است، کشور عراق باید هرچه سریع‌تر اراضی را برای تجهیز کارگاه پیمانکار در اختیار ما قرار دهد.

* مردادماه 98 / کندی عراقی‌ها در انجام هماهنگی احداث خط‌آهن شلمچه - بصره

مردادماه امسال بود که محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی، در تشریح آخرین وضعیت هماهنگی احداث خط‌آهن شلمچه-بصره و توافقات طرف عراقی با ایران گفت: بعد از تفاهمات کلی که در سال 94 بین ایران و عراق درباره این خط‌آهن صورت گرفته بود، در سفری که رئیس‌جمهور کشورمان اخیراً به عراق داشت‌ و اینجانب نیز با وی همراه بودم، یک تفاهم‌نامه اجرایی‌ مکمل‌ در حضور رؤسای جمهور دو کشور امضا شد و این تفاهم‌نامه مبنای حرکت و پیگیری‌ ما درباره احداث این خط‌آهن قرار گرفت.

به گفته وزیر راه و شهرسازی‌ ما بلافاصله نماینده‌های خود را تعیین و معرفی کردیم و ‌از طرف عراقی هم خواستیم نماینده‌های خود برای پیگیری امور این خط‌آهن را‌ معرفی کند تا مباحث مربوط به سرمایه‌گذاری را دنبال کنند.

اسلامی گفته بود که ‌ما‌ کارهای پیش‌دستانه را آغاز کرده‌ایم، شرکت پیمانکار را معرفی کرده‌ایم تا در بصره زمین و مسیر را به این شرکت تحویل دهند و گام‌های اجرایی را برداشتیم؛ البته طرف عراقی هم پذیرفت که اقلامی را از پروژه، برای ما تأمین کند و تحویل دهد که این در تسریع اجرای کار، مؤثر است‌، برای هماهنگی در احداث این خط‌آهن چند دوره مذاکره با وزیر حمل‌ونقل عراق انجام داده‌ایم، همچنین مدیران راه‌آهن عراق را به ایران دعوت کردیم، جلسات چندجانبه با راه‌آهن ایران و عراق انجام شد، تدارکات لازم دیده شد، طرف عراقی هم آنها مطالعاتی انجام داده‌ است و نقشه‌هایی برای این مسیر دارند‌.

به گفته وزیر راه و شهرسازی فرآیند پیگیری از طرف ما پرسرعت است، ما با شور زیاد احداث این خط‌آهن را دنبال می‌کنیم اما پاسخ‌ها و دریافت‌های‌ طرف عراقی خیلی ضعیف و کند است‌.

‌اسلامی گفته بود که ‌وزارت امور خارجه نیز خیلی جدی دنبال این کار است و درواقع به‌روز پروژه را دنبال می‌کند تا موانع دیپلماتیک و غیرفنی رفع شود و پروژه به مرحله‌ای برسد که کار فیزیکی و روی زمین، آغاز شود.

‌به گفته‌ وزیر راه و شهرسازی خط‌آهن شلمچه-بصره امسال از سوی دولت تأمین مالی دارد و مشکلی از این بابت نداریم.

* مقام ارشد وزارت راه و شهرسازی: خط‌آهن شلمچه - بصره معطل تعیین خط مرزی

بنابراین گزارش در راستای اطلاع از آخرین وضعیت احداث خط‌آهن شلمچه-بصره به سراغ یکی از مدیران ارشد وزارت راه و شهرسازی رفتیم و از وی در این‌باره جویا شدیم.

وی در این‌باره گفت: هنوز ‌ طرف عراقی اراضی را به ما تحویل نداده است.

وی با بیان اینکه در ساخت خط‌آهن شلمچه-بصره، مسؤولان عراقی دو نظر متفاو‌ت دارند و در این حوزه عراقی‌ها دو دسته هستند، توضیح داد: ‌وزارت حمل و نقل عراق با اتصال راه‌آهن و ساختخط ریلی شلمچه - بصره موافق است و به نفع آنها هم هست، اما‌ وزارت خارجه عراق در این حوزه مخالفت‌هایی دارد و مشکلات این خط‌اهن و کندی کار به این دلیل است که ‌مشکل داخلی طرف عراقی محسوب می‌شود.

‌وی افزود: از سوی دیگر وزارت حمل و نقل عراق اعلام می‌کند تا وزارت خارجه عراق اجازه ندهد امکان واگذاری زمین برای ساخت این خط‌آهن، از سوی آنها وجود ندارد.

وی ادامه داد: توجیه وزارت خارجه عراق این است که ابتدا باید خطوط مرزی بین ایران و عراق در آن منطقه مشخص شود؛ پس از جنگ تحمیلی هنوز خطوط‌ مرزی بین ایران و عراق خصوصاً در اروند دقیقاً مشخص نشده است و در حوزه خطوط مرزی اختلافاتی بین دو طرف وجود دارد‌ به هر حال دو طرف روی خطوط مرزی حساس هستند.

وی ادامه داد: در مورد این خط‌آهن (شلمچه - بصره) مشکل کماکان همان آبراه اروند و خط مرزی است، وزارت خارجه عراق می‌گوید تا همه مرز مشخص نشود، ما حاضر نیستیم منطقه را برای ساخت خط‌آهن به شما تحویل دهیم.

رونق سفرهای زیارتی و عتبات همچنین رشد و توسعه گردشگری از مزایای تکمیل‌ خط‌آهن شلمچه - بصره است، کاهش قابل‌توجه مصرف سوخت نسبت به مدل جاده‌ای، از دیگر مزایای اجرای این خط‌آهن است.

‌بنابر محاسبات کارشناسی سازمان بهینه­‌سازی مصرف سوخت، به ازای حمل هر تن­‌کیلومتر بار، صرفه­‌جویی 35 سی‌سی و در حوزه مسافری نیز به ازای هر نفرکیلومتر، 20 سی‌سی صرفه‌جویی در مصرف سوخت گازوئیل حاصل می‌شود، بر همین اساس با فرض انتقال 30 درصد از حجم بار و مسافر حمل­ شده به عراق بر روی ریل، می‌توان سالانه حدود 225 میلیون لیتر گازوئیل صرفه جویی کرد.

از سوی دیگر احداث راه‌آهن ایران-‌کربلا به دلیل‌ قرابت‌‌های فرهنگی و دینی دو کشور دوست و برادر‌ ایران و‌ عراق، بسیار ضروری است؛ سالانه تعدادی زیادی از ایرانیان مشتاق زیارت ابا عبدالله (ع) به کربلا سفر می‌کنند، همچنین شیعیان عراق نیز برای زیارت حرم امام رضا (ع) شوق فراوانی دارند، در این راستا در کنار مسیرهای جاده‌ای، تکمیل خطوط ریلی بین ایران و عراق نیازمند اهتمام ویژه دولت‌های دو کشور است.

در این بین خط‌آهن شلمچه - بصره یکی از حلقه‌های مفقوده مسیر ریلی ایران به عراق محسوب محسوب می‌شود که باید تکمیل شود.