"کشف پریمیوم" ابزاری مناسب برای پوشش ریسک

به گزارش می متالز، مصطفی امیدقائمی مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری اهداف (متعلق به صندوق بازنشستگی پس انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت) با بیان مطلب فوق و در خصوص کاربرد ابزارهای مالی برای پوشش ریسک ناشی از نوسان شدید قیمت ها گفت: در روزهایی که شاهد تغییرات سریع قیمتی در بازار کالاها هستیم، قرارداد کشف پریمیوم بورس کالا می تواند برای فروشنده و خریدار یک کالا در تصمیم گیری و برنامه ریزی تولید محصول و تامین مواد اولیه مصرفی، امنیت و اطمینان خاطر لازم را ایجاد کند و آنها را در مقابل نوسانات احتمالی در آینده بیمه کند.

امیدقائمی افزود: بسیاری از شرکت های خریدار و فروشنده کالاها عمدتا دولتی و یا نیمه دولتی هستند و وقتی کالایی را پیش فروش یا پیش خرید می کنند ممکن است در زمان تحویل به دلیل نوسان شدید قیمت ها با زیان مواجه شوند. این در حالی است که به کمک ابزارهای مالی از جمله قراردادهای بلندمدت و معاملات کشف پریمیوم می توان مانع از این زیان ها شد.

این کارشناس ارشد بازار سرمایه، بر لزوم فرهنگ سازی و آموزش نسبت به این ابزارهای مالی تاکید کرد و گفت: کنش گران بازارهای کالایی چندان با ابزارهای مالی آشنایی کافی را ندارند؛ این در حالی است که ابزارهایی همچون معاملات کشف پریمیوم دارای کاربردهای مناسبی است که فروشنده می تواند حداقل بخشی از محصول خود را به کمک آن برای بازه های زمانی مختلف در آینده بفروشد و ریسک خود را در مقابل نوسان قیمت ها پوشش دهد. در مقابل، خریدار نیز می تواند به منظور تامین مواد اولیه مصرفی و بیمه خود در مقابل نوسانات احتمالی، بخشی از مواد اولیه موردنیاز خود را در قالب قراردادهای بلندمدت و ابزار کشف پریمیوم خریداری کند.

تلنگر کرونا به شرکت ها

به گفته وی، تاکنون شاهد استقبال زیاد صنایع از این قراردادهای جدید بازار سرمایه نبوده ایم که شاید تجربه پرنوسان کرونا به تغییر رویکرد صنایع و حرکت آنها به سمت فاصله گرفتن از روش های روتین و همیشگی منجر شود. 

امیدقائمی با اشاره به نوسانات اخیر قیمت ها در بازارهای جهانی طی هفته های گذشته به دلیل شیوع ویروس کرونا در کشورهای مختلف گفت: در هفته های اخیر به دلیل بروز بحران کرونا در جهان برخی محصولات از جمله متانول با نوسانات شدید بین ۴۰۰ تا ۱۷۰ دلار مواجه شد و محصولات فولادی نیز از این نوسانات در امان نبود که این تغییرات قیمتی می توانست برای تولیدکننده و مصرف کننده کالاهای مختلف به کمک ابزارهای مالی پوشش داده شود.

سرمایه گذار ثبات و امنیت می خواهد

او معتقد است، بسیاری از سرمایه داران بالقوه در صنایع آماده سرمایه گذاری هستند و اگر نسبت به فروش کالای مدنظر خود برای تولید و یا تامین مواد اولیه مصرفی برای تولید آن کالا در آینده و برای بازه زمانی بلندمدت اطمینان لازم را داشته باشند، می توانند نسبت به سرمایه گذاری جهت احداث خطوط تولید جدید و یا تغییر ظرفیت تولید خود برنامه ریزی کرده و اقدامات لازم را انجام دهند که راهکار این اطمینان بخشی، بازار سرمایه و ابزاری همچون کشف پریمیوم بورس کالاست.

این کارشناس ارشد بازار سرمایه با اشاره به اینکه کشف پریمیوم ابزاری مبتنی بر قیمت های جهانی است، اظهار کرد: بورس کالا می تواند به کمک این ابزارهای مالی به صنایع مختلف پایین دستی در تامین مواد اولیه مصرفی و صنایع بالادستی در فروش محصولات و در کل جلوگیری از زیان های ناشی از نوسان قیمت ها کمک کند و تجربه نوسانات قیمت ها تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا نشان داد که زمان استفاده از این ابزارهای مالی نوین فرارسیده است و صنایع باید برای بیمه کردن خود در مقابل این نوسان قیمت ها و ریسک هاش ناشی از آن به سمت استفاده هر چه بیشتر از این ابزارها حرکت کنند.

کشف پریمیوم چیست؟

کشف پریمیوم قراردادی است که در بازار فیزیکی بورس کالای ایران معامله می‌شود و به موجب آن، طرفین متعهد می‌شوند که در زمان مشخصی در آینده (تحویل، حمل یا بارگیری) کالا را براساس قیمت نهایی (قیمت مبنا به علاوه مابه التفاوت توافق شده) معامله نمایند. 

خریدار بخشی از ثمن معامله را در زمان توافق، به فروشنده پرداخت و تسویه مابقی وجه متعاقباً و براساس شرایطی انجام می‌شود که در زمان عقد قرارداد مشخص می‌گردد.

مکانیسم این قرارداد بگونه‌ای است که در ابتدای انجام توافق، طرفین باید قسمتی از ارزش حدودی معامله را نزد اتاق پایاپای به عنوان وجه الضمان تودیع کنند. در این قرارداد، ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﻣﺒﻠﻎ ﻳﺎ درﺻﺪی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺎسبه ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺒﻨﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻳﺎ از ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺒﻨﺎ ﻛﺴﺮ می‌ﺷﻮد و قیمت مبنا ﻗﻴﻤﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻋﺮﺿﻪ، ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺑﻮرس اﻋﻼم می‌شود.

به این ترتیب، ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻧﻬﺎﻳﻲ زمانی بین طرفین منعقد می‌شود ﻛﻪ در ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن ﻃﺒﻖ ﺿﻮاﺑﻂ بورس شده‌اند. اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ در زﻣﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳی، ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮرس ﻣﻴﺎن ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺮارداد ﻧﻘﺪ، نسیه ﻳﺎ ﺳﻠﻒ ﻣﻨﻌﻘﺪ می‌گردد. ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ در این قراردادها از فرمول توافق شده بین طرفین و پریمیوم کشف شده در تالار قابل محاسبه است.

مزیت اصلی این گونه قراردادها نسبت به سایر قراردادها در آن است که در قرارداد کشف پریمیوم خریدار از رسیدن کالا و تامین به موقع اطمینان خاطر دارد. حال آنکه در قراردادی مثل سلف خریدار باید از وضعیت مالی خوبی برخوردار باشد تا جنس موردنظر را پیش‌خرید کند و در قرارداد فوروارد نیز به دلیل مشخص شدن قیمت نهایی در زمان انعقاد قرارداد، امکان تضمین قیمت وجود دارد. حال آنکه ممکن است برخی خریداران، سرمایه مورد نیاز را برای تامین مواد اولیه مصرفی خود در اختیار ندارند، اما برای حفظ تولید آتی خود نیازمند تضمین هستند که این ضمانت به کمک قرارداد کشف پریمیوم امکان پذیر است. ضمن اینکه فروشنده نیز این اطمینان را پیدا می‌کند که کالای تولیدی خود را در تاریخ سررسید می‌فروشد.

با معاملات کشف پریمیوم در بورس کالای ایران، هم تولیدکننده و هم خریدار اطمینان پیدا می کنند که در هر فصل، در زمینه تولید محصول و خرید مواد اولیه موردنیاز خود در بازار مشکلی نخواهند داشت و این اتفاق به طور مستقیم تولید کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد.