نقش شرکت های دانش‌بنیان‌ در تحقق جهش تولید چیست؟

به گزارش می متالز، یکی از محورهای اساسی توسعه تولیدات در صنایع کشورهای پیشرفته دنیا که اقتصاد مقاومی در برابر فشارهای مالی و تحریم دیگر کشورها دارند، دانش محور بودن فعالیت های صنعتی، تصمیم‌گیری‌ها و سیاستگذاری های اقتصادی است، بنابراین بسیاری از کشورها در زمان وقوع بحران های مختلف اجتماعی، اقتصادی یا حتی سیاسی با استفاده از ظرفیت علمی-مالی شرکت های دانش بنیان به راحتی قادر به مدیریت بحران و عواقب اقتصادی ناشی از آن خواهند بود.

همچنین تجربه کشورهای موفق در این حوزه نشان می‌دهد شرکت های دانش بنیان به عنوان گروه های دارای فعالیت اقتصادی بر اساس معیارهای علمی و تکنولوژی روز دنیا می‌توانند نقش بخش خصوصی فعال در هر نظام اقتصادی را به شدت برجسته و گسترده کنند و از این رو ریسک سرمایه گذاری در اقتصادهای مقاوم دانش بنیان به شدت پایین است.

بر این اساس حضور و مشارکت فعال و هدفمند هرچه بیشتر و برجسته تر دانش بنیان ها در سال ۹۹ نظام اقتصادی بیمار ایران که سال‌هاست به خام فروشی و رکود صنعت عادت کرده، نوعی تضمین برای جهش تولید در این سال محسوب می‌شود و با حضور استارتاپ ها در کنار دولت، مدیریت بحران اقتصادی ناشی از شیوع گسترده ویروس کرونا در کشور نیز برای دستگاه های مختلف تا حد زیادی تسهیل خواهد شد.

در همین راستا گفتگویی با مسعود گلشیرازی، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان داشتیم که در ادامه می‌خوانید:

نقش شرکت های دانش‌بنیان در تحقق اقتصاد مقاومتی را چطور ارزیابی می‌کنید؟

شرکت‌های دانش بنیان نقش محوری در پارادایم‌های نوین اقتصادی بازی می‌کنند و در کنار واحدهای فناور مستقر در دانشگاه‌ها و مراکز صنعتی، عملا موتور محرک این بخش از اقتصاد در اختیار شرکت‌های دانش بنیان است. اقتصاد دانش بنیان در گام نخست دو حوزه خدمات و صنعت را شامل می‌شود. در بخش خدمات دانش بنیان های مبتنی بر بسترهای موجود ICT، توانسته‌اند نقش موثری ایفا کنند و با توجه به بازار حدود ۸۵ میلیون نفری کشور به لحاظ مالی به مرحله بلوغ خودشان نزدیک شوند. در حوزه دانش بنیان‌های صنعتی نیز خود این مجموعه‌ها توان خوبی را به عرصه آورده و اقدامات قابل توجهی انجام داده‌اند، اما برای توفیق بیش از پیش و نقش آفرینی پررنگ‌تر نیازمند حمایت جدی دیگر بخش‌های تاثیرگذار کشور هستند.

دولت و بخش خصوصی چگونه می توانند بهترین حمایت را از شرکت‌های دانش بنیان داشته باشند؟

نکته‌ای که در این خصوص بسیار اهمیت دارد این است که هر جا بحث از حمایت شرکت های دانش بنیان می‌شود در قدم اول اذهان عمومی به حمایت‌های مالی و تسهیلاتی و از این قبیل موارد سوق داده می‌شود، این در حالی است که بر اساس پژوهش ها، دانش بنیان‌های صنعتی برای رشد و رسیدن به مرحله بلوغ بیش از حمایت مالی نیاز به دیده شدن دارند و در حقیقت ایجاد اعتماد به نفس پایدار در بطن مدیریت این صنایع دانش محور، یکی از مهم ترین مقوله های توسعه شرکت های دانش بنیان است.

مهم‌ترین نقش برای بالندگی و گسترش شرکت‌های دانش بنیان در حوزه حاکمیت تعریف می‌شود. عرصه میدان‌داری این حوزه با حمایت‌های مقام معظم رهبری در قالب اقتصاد مقاومتی آغاز شده و در سیاست های اقتصاد مقاومتی نیز بلافاصله بعد از توسعه کارآفرینی، به پیشتازی اقتصاد دانش بنیان و اهمیت نظام نوآوری اشاره شده است. تاکیدات مقام معظم رهبری بر چرخش نسلی مدیران و حضور جوانان در عرصه‌های تاثیرگذار در قالب این شرکت‌ها کاملا نمایان و اساسا بنیان این شرکت‌ها بر سرمایه انسانی جوان و نخبه استوار است. اما این اتفاق هنوز در دیگر بازیگران اصلی نظام اقتصادی ایران که مهم‌ترین‌شان دولت است، رخ نداده و همین امر موجب شده دانش بنیان های صنعتی، به جایگاه اصلی خود در اقتصاد ایران نرسند؛ البته امیدواریم با مطالبه‌گری بخش عظیمی از جوانان نخبه در این حوزه شاهد جهش قابل توجهی در مسیر شرکت‌های دانش بنیان باشیم و این امر هر چه زودتر محقق شود.

اتاق بازرگانی اصفهان چه اقداماتی برای برجسته‌تر کردن نقش استارت‌آپ‌ها در نظام اقتصادی و تقویت توانمندی های سرمایه های انسانی جوان در این حوزه، انجام داده است و چه برنامه هایی برای رسیدن به این امر دارد؟

اصلی‌ترین وظیفه مجموعه‌هایی همچون اتاق بازرگانی ایجاد بستر رشد و تجربه در جهت ارتقای حوزه کسب و کار به ویژه مشاغل نوین و سیاستگذاری در این راستا است، بر این اساس کسب و کارهای نوپا به ویژه نوکارآفرین‌ها همچون استارتاپ‌ها با توجه به خصوصیات خود ازجمله چابکی، علاقه‌مندی و آمادگی، نقش به سزایی در تکمیل زنجیره‌ای از ایده، فکر، علم و  فناوری، تولید و بازار دارند و می‌توانند در مدیریت چرخه علم و فناوری فعالیت های اقتصادی بسیار موثر باشند.

برگزاری رویدادهای دانش آموزی "کارآفرینان نسل فردا"، رویداد انتقال تجربه بین شهری "سفرآپ"؛ رویدادهای انگیزشی، انتقال تجربه "مدیرآپ"، برگزاری نشست‌های شبکه‌سازی و سرمایه‌گذاری ویژه کسب و کارهای نوپا، ایجاد فرهنگ توسعه‌پذیری بین‌المللی کسب و کار نوپا (استارونت) و ایجاد چرخه‌های نوپا در مجموعه اعضا، از مهم‌ترین برنامه‌های اتاق بازرگانی اصفهان در دوره نهم بوده است.

با شیوع گسترده ویروس کرونا و تبدیل این بیماری به یک اپیدمی در ماه‌های اخیر بسیاری از کارشناسان، خبر از فرارسیدن یک بحران اقتصادی می‌دهند؛ اتاق اصفهان چه اقداماتی برای حفظ و بهبود شرایط اقتصادی انجام داده است؟

اکنون با توجه به اینکه اقتصاد جهان و به طبع آن نظام اقتصادی ایران، دوران سختی را می‌گذراند و بسیاری از پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که با وقوع اپیدمی کرونا، احتمال وقوع بزرگ‌ترین بحران بشری پس از جنگ جهانی دوم پیش روی ما قرار خواهد داشت که در این صورت نقش اتاق بازرگانی در مدیریت شرایط اقتصادی دو چندان می‌شود. به همین دلیل اتاق در راستای مسئولیت‌های اجتماعی و اقتصادی همزمان با شیوع ویروس کرونا در ایران سه اقدام کلیدی را در پیش‌گرفته است: اولین اقدام پارلمان بخش خصوصی اصفهان اجرای کمپین "خشت به خشت تا بهشت" در راستای مسئولیت اجتماعی اتاق و اعضا و جلب کمک‌های مردمی در جهت حمایت معیشتی، بهداشتی و درمانی گروه‌های هدف است و دومین قدم اتاق مربوط به پایش، بررسی، تحلیل و انتشار اطلاعات و آمار از وضعیت اقتصادی ایران و اصفهان در اثر بحران کرونا و ارائه بسته پیشنهادی مرتبط با آن به مجموعه‌های ذی مدخل در قوای سه‌گانه و مجموعه اجرایی استان است.

توانمندسازی اعضا و فعالان اقتصادی اصفهان بمنظور ایجاد آمادگی برای مقابله با بحران اقتصادی ناشی از شیوع کرونا در ۹ تا ۱۵ ماه آینده نیز در دستور کار اتاق بازرگانی اصفهان قرار گرفته و در همین راستا مرکز جوانان کارآفرین و کسب و کارهای نوپای اتاق بازرگانی اصفهان نیز بر مواجهه با "کرونای صنعتی" متمرکز شده و به دنبال تحقق این اهداف و توانمندسازی ستاد مرکزی بحران بنگاه‌ها با مشارکت دانشگاه‌های استان است.

تحقق جهش تولید تا چه میزان وابسته به دانش محور شدن فعالیت‌های مالی در نظام اقتصادی است و به نظر شما راهکار پیروزی در جنگ اقتصادی چیست؟

اقتصاددانان همواره بر درون‌زایی و برون‌نگری در اقتصاد تاکید دارند. مقام معظم رهبری نیز به صورت جدی بر قدرت درون‌زای داخلی تاکید می‌کنند و بارها گفته اند که ما چاره‌ای جز قوی شدن نداریم. مولفه اصلی این قدرت هم توانمندی اقتصادی است زیرا آنچه که امروز غرب و به‌ویژه ایالات متحده در قبال ایران اعمال کرده یک مدل کامل از جنگ تمام عیار اقتصادی محسوب می‌شود و در این نوع از جنگ باید از سلاح مناسب برای مقابله با دشمن استفاده کرد. معتقدم یکی از کلیدی‌ترین ابزارهای موفقیت در این نبرد که تاثیر آن کوتاه مدت هم نخواهد بود، خلق ارزش افزوده در زنجیره تولید است. البته ابزارهای پولی، مالی و سرمایه‌ای هم باید در جای خود مورد استفاده قرار بگیرند، اما تولید، با ارزش افزوده بالا، همراه با صادرات با نسبت‌های قابل توجه و ارزآوری خالص، مهمترین سلاح در این بخش از جنگ اقتصادی است و ایران را در برابر تحریم های اقتصادی شکست ناپذیر می‌کند.

استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان تا چه میزان می‌توانند ابزارهایی برای مبارزه با استکبار جهانی در این جنگ اقتصادی باشند؟

 در حقیقت شکست ناپذیر شدن ایران در برابر تحریم های اقتصادی فقط با کمک و به خدمت گرفتن دانش و علوم روز در تمام عناصر زنجیره تولید میسر است. به همین دلیل جهش تولید را می‌شود به نحوی جهش نرخ ایجاد ارزش افزوده در تولید دانست و اینجاست که نقش دانش بنیان‌ها کاملا به چشم می‌آید. برای ایجاد ارزش افزوده باید خام فروشی به‌ویژه در حوزه معادن را به سمت تولید و فروش فرآورده‌ها سوق دهیم. ارتقا کیفیت تولید از عوامل موثر حضور، تقویت و پایداری در بازارهای هدف و پرسود برای فعالان اقتصادی است و کاهش هزینه‌ها و افزایش نرخ بهره‌وری تولید از دیگر لوازم خلق ارزش افزوده در صنایع کشور است.

در حقیقت همه راهکار های مذکور تنها با مساعدت دانش میسر و ممکن می‌شود و به عنوان یک فعال اقتصادی معتقدم از آنجایی که هسته بنیادی استارتاپ ها دانش محور بوده و تکنولوژی‌های نوین پتانسیل رشد فوق العاده‌ای به آنها داده، چنانچه بر مدیریت صحیح و منطقی استوار شوند و در حوزه حاکمیتی و برنامه‌ریزی مورد توجه و باور پذیری قرار بگیرند می‌توانند نقش موثری در حرکت پرشتاب و گردش بخش‌های مختلف اقتصاد ایران به سمت یک نگرش دانش محورانه مفید داشته باشند، بر این اساس در یک بازه زمانی کوتاه شاهد تغییرات بزرگ در نظام اقتصادی کشور خواهیم بود.

بخش کوچکی از این تحول را می‌توان در افزایش تنوع شغلی، بهبود سبک زندگی ارتقای نگرش به محیط زیست، اهتمام به دانش‌افزایی، ارزان‌تر شدن محصولات و خدمات، افزایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری، توسعه مهارت‌های فردی و گروهی و حمایت از اقتصادهای بومی و محلی مشاهده کرد و در حقیقت استارتاپ‌ها می‌توانند موتور رشد در آینده نظام اقتصادی ایران باشند.