بورس فقط خرید و فروش سهام نیست!

به گزارش می متالز، بورس در ایران شرایطی خاص دارد؛ چه آن زمان که به وجود آمد و چه حالا که شاه بیت هر حرف و محفلی است. ۵۳ سال است که در ایران بازار سرمایه به وجود آمده تا مالکیت شرکت‌های سهامی عام، طبق قانون تجارت در این بازار دست به دست شود. این روزها بورس پرطمطراق‌تر از قبل شده، از حاشیه بیرون آمده و وارد متن شده، دیگر فانتزی نیست، یک دورهمی کوچک که عده‌ای سهام چند شرکت را می‌‍‌خریدند و می‌فروختند، نیست. معاملات روزانه چند هزار نفری حالا به نزدیک ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار نفری رسیده است. سهامداران فعال هم به ۴ میلیون نفر بالغ شده‌اند. سهامداران بورس ایران از ۱۳ میلیون نفر عبور کرده و رکورد جالب ۱۶ درصد ضریب نفوذ بورس در ایران را به جای گذاشته‌اند.

همه اینها شرایط جدیدی را رقم زده است. مردم به بورس روی آورده‌اند و سرمایه‌گذاری در بورس را به عنوان یک گزینه پذیرفته‌اند. در کنارش نیم نگاهی هم به دلار و طلا دارند و بازار ملک و مسکن را می‌پایند. اقتصاد در ایران هم به سمتی حرکت کرده که سرمایه‌گذاری در بازارهایی مثل ارز و طلا را پر نوسان، با ریسک بالا و غیرقابل اعتماد معرفی کرده است. اینگونه شده که مردم به جای بازارهای ملک و خودرو که حال رکودی بدی دارند، به مسیر بازار سرمایه آمده‌اند؛ مسیری که از قضا آرزوی دیرینه فعالانش هم همین بوده تا سیل نقدینگی و سرمایه‌گذاران خرد را جذب بازار شیشه‌ای کنند.

بازار شیشه‌ای هم خوب لوندی کرده در یکی دو سال گذشته، سال ۹۷ و پارسال بازدهی در بورس به طرز بی‌سابقه‌ای بالا رفته و گوی سبقت را از همه بازارهای رقیب با اختلاف زیاد ربوده است. شنیدن بازدهی تا ۲۰۰ درصد در بورس کافی بود تا بسیاری را برای عقب نماندن از این رالی کسب ثروت به بورس بیاورد. حالا دیگر کشاورز و کارمند و کارگر و مغازه‌دار یک چیز می‌گویند. بورس خوب است و سود می‌دهد. جماعتی که خیلی از آنها روز خوب بورس را دیده‌اند و حتی الفبای ابتدایی این بازار پیچیده و علمی را ندانسته به سودای بورس خریدن!! به این در و آن در می‌زنند. ورود نقدینگی بزرگ به بازار سرمایه هم اتفاق جدید و درخور توجهی است. نقدینگی که توانسته با فشار سیل‌گونه، قیمت‌ها را جابجا کند و این بازدهی خیره‌کننده را تبلیغی برای ورود پول‌های جدید کند. بیزینسی خوب و شیک! حالا هر کسی که شغل ندارد با یک لپ‌تاپ یا تبلت می‌تواند با سرمایه اندک وارد بورس شود و خرید و فروش کند. خرید و فروشی که بایسته‌هایی دارد و راه و روشی معین. بسیاری از تازه‌واردان به بورس نمی‌دانند که در حال خریداری چه مطاعی هستند. سهام چیست و اصولاً برای چه خریداری می‌شود؟ شرکت‌های حاضر در بورس چه کار می‌کنند و سرمایه‌گذاران برای این شرکت‌ها چه فایده‌ای دارند. همین باعث شده تا افراد غیرمطلع در بورس ضررهای زیادی را بچشند و افراد مطلع سودش را ببرند. در طول زمان‌های مختلف هرچند سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان نهاد نظارتی بازار سرمایه اقداماتی در جهت رشد فرهنگ سرمایه‌گذاری مردم انجام داده اما همچنان با نقطه مطلوب فاصله دارد. بنابراین سرمایه‌گذاران کم اطلاع به سمت خریدی سوق پیدا کرده‌اند که درباره‌اش چیزی نمی‌دانند یا از کسی شنیده‌اند یا به این روزها به لطف تلگرام و اینستاگرام در دام دلالان و سیگنال‌فروشان گرفتار می‌شوند. از صف‌نشینی و تقلید گرفته تا تک سهم شدن که خیلی‌ها را در سال‌های گذشته از بورس گریزان کرده است.

بورس این روزها، اما با قدیم فرق دارد. سلایق مختلف را راضی می‌کند. بورس دیگر فقط خرید و فروش سهام نیست. از این عبور کرده و راه‌هایی را پیش روی مردم قرار می‌دهد. حالا دیگر قرار نیست همه سهامداری کنند. شیوه‌هایی به وجود آمده که افراد می‌توانند با خیال راحت سرمایه‌گذاری کنند و استرس خرید و فروش سهام را هم نچشند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک یکی از آنهاست. صندوق‌هایی که افراد حرفه‌ای و متبحر آن را اداره می‌کنند و سهام شرکت‌های با پتانسیل بالا را می‌خرند، افراد و سرمایه‌گذاران تازه وارد برگه‌های مالکیت یا یونیت‌های این صندوق‌ها را می‌خرند و علاوه بر کسب سود مناسب دغدغه‌های سرمایه‌گذاری مستقیم را هم نخواهند داشت.

سرمایه‌گذاری غیرمستقیم این روزها شیوه‌ی منطقی‌تری برای افراد تازه‌وارد است. افرادی که خیلی شرایط بنگاه‌ها را نمی‌دانند و حتی سرهم درنمی‌آورند. این شکل از سرمایه‌گذاری در ایران هنوز جا نیافتاده است. موضوعی که اگر نهادهای مالی و صاحبان صندوق‌های سرمایه‌گذاری هم در تبلیغ و معرفی آن بکوشند، می‌تواند به عمق پیدا کردن بازار سرمایه بیشتر کمک کند. سرمایه‌گذاران باید قدر دارایی خود را بدانند و بی‌گدار به آب نزنند. بورس خوب است اما با دانش و تحلیل. شنا بدون یادگیری فنون آن به غرق شدن فرد می‌انجامد. بورس برای تازه واردان و افراد کم دانش می‌تواند تجربه‌ای تلخ باشد؛ سرمایه‌گذاری غیرمستقیم از جمله صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا سبدگردانان دارای مجوز اما می‌توانند خاطره‌ای خوش و یک سرمایه‌گذاری معقول را برای مردم رقم بزنند.

لیلا مهرابی پور، سردبیر پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)