فولاد ایران در شرایط اضطرار

به گزارش می متالز، در چنین شرایطی بسیاری از دولت‌ها به‌دنبال آن هستند که با ارائه انواع تسهیلات، مسیر تولید را در این بخش، هموارتر از گذشته کنند. همچنین با ارائه مشوق‌های صادراتی و انواع معافیت‌های مالیاتی، به کمک این صنعتگران می‌شتابند. تلاش برای رشد تقاضا در بازار فولاد با تحریک اقتصاد، از دیگر مواردی است که مورد توجه دولتمردان قرار گرفته است.

باید خاطرنشان کرد صنعت فولاد در ایران نیز جایگاه ویژه و ممتازی دارد. این صنعت پس از همه‌گیری جهانی ویروس کرونا با تهدید کاهش تقاضا در بازار داخلی و بین‌المللی روبه‌رو شده، اما باوجود اهمیت و اثرگذاری این صنعت در رشد و توسعه اقتصادی کشور، هنوز هیچ راهکاری برای حمایت از آن، ارائه نشده است.

چراغ سبز دولت‌ها در حمایت از صنعت فولاد

در روزهای گذشته مدیریت بحران کرونا از جنبه‌های مختلفی مورد توجه قرار گرفته است. حمایت از صنایع از طریق تدوین برنامه‌های محرک اقتصادی پیگیری می‌شود. صنعت فولاد نیز به‌واسطه اثرگذاری که در توسعه اقتصادی کشورها دارد، در فهرست حمایت‌های دولتی قرار گرفته است.

سایت خبری-تحلیلی تریبون فولاد، در گزارشی به بررسی اقدامات حمایتی دولت‌های مختلف از صنعت فولاد در سطح بین‌المللی، پرداخته است. در بررسی مهم‌ترین اقدامات انجام شده ازسوی کشورهای مختلف، می‌توان به تدوین برنامه‌ای ازسوی هند برای حمایت از تولیدکنندگان فولاد این کشور اشاره کرد.

در همین راستا گروه مشاوره بوستون که یکی از مشاوران وزارت فولاد هند است، بسته‌ای به وزارت فولاد هند، ارائه داده که پیشنهادهایی چون کاهش مالیات شرکت‌های فولادی، استمهال بدهی‌های آنان و رشد پروژه‌های زیرساختی دولت مانند «خط لوله ملی» را دربر می‌گیرد. این گروه همچنین پیشنهاد کرده مالیات ارزش‌افزوده بخش‌هایی که مصرف فولاد بالایی دارند، کاهش یابد. دریافت وام اولویت‌دار از دیگر مواردی است که ازسوی این گروه پیشنهاد شده است.

چین نیز در مقام بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده فولاد دنیا، اقدامات متعددی را برای حمایت از صنعت فولاد خود ترتیب داده است. ارائه مشوق‌های صادراتی به تولیدکنندگان و افزایش نرخ عودت مالیات (Export Tax Rebate) در صادرات فولاد و محصولات فولادی به ۱۳ درصد، از مهم‌ترین اقدامات انجام شده ازسوی دولت چین هستند.

براساس برنامه یادشده، مالیات ارزش‌افزوده‌ای که در تولید، گردش و فروش فولاد صادراتی پرداخت شده، بنا به این نرخ، بازگشت داده می‌شود تا صادرات فولاد چین از مزیت رقابتی بیشتری برخوردار شود. این کشور روند ارائه تسهیلات به بخش مسکن و زیرساخت‌های خود را شدت بخشیده است؛ تاجایی که باید گفت بانک‌های چینی تنها در ماه مارس (اسفند-فروردین) مبلغی معادل ۴۰۵ میلیارد دلار وام پرداخت کرده‌اند.

چینی‌ها انتظار دارند اقدامات انجام شده زمینه تحریک تقاضا برای محصولات فولادی و نجات تولیدکنندگان فولاد این کشور از بحران کرونا را فراهم کند. دولت ایالات متحده نیز برنامه اقتصادی با هزینه ۲.۳ تریلیون دلار برای حمایت از مردم و کسب‌وکارهای داخلی در این کشور تدارک دیده است. این بسته که ۱۱ درصد تولید ناخالص داخلی امریکا است، بزرگ‌ترین بسته محرک اقتصادی در تاریخ این کشور است.

در همین حال دولت ایالات متحده از بسته‌ای جدید برای بازسازی زیرساخت‌ها در امریکا صحبت می‌کند که ارزش آن حدود ۲ تریلیون دلار برآورد می‌شود. اجرای بسته‌های حمایتی یادشده، تقاضاهای جدید فولادی پس از فروکش کردن بحران کرونا ایجاد می‌کند.

کشورهای اروپایی نیز درحال‌حاضر با کاهش قابل‌توجه تقاضای فولاد روبه‌رو شده‌اند. این افت تقاضا درنتیجه رکود حاکم بر صنعت ساخت‌وساز و خودروسازی، ایجاد شده است. در چنین شرایطی انجمن فولاد اتحادیه اروپا (یوروفر) خواستار افزایش محدودیت‌های واردات فولاد ازسوی اتحادیه اروپا شده است.

در همین راستا یوروفر از اتحادیه اروپا درخواست کرده سهمیه واردات فولاد در این اتحادیه برای یک دوره ۶ ماهه به میزان ۷۵ درصد کاهش یابد! وارداتی که بیش از این سهمیه انجام شود مشمول عوارض سنگین گمرکی (۲۵ درصدی) خواهد شد. بدون تردید اجرای چنین اقداماتی تاثیر بسزایی در رقابت‌پذیری بیشتر صنایع فولاد این کشور دارد.

درخواست انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران

صنعت فولاد ایران در طول سال‌های گذشته با چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده است. تحریم‌های ظالمانه امریکا علیه ایران از همان ابتدا صنعت فولاد کشور را نشانه گرفت و در یک‌سال و نیم اخیر، چند مرتبه تمدید شد. علاوه بر این، صنعت ساخت‌وساز که به‌عنوان بزرگ‌ترین صنعت مصرف‌کننده فولاد در کشور ما شناخته می‌شود، ظرف چند سال اخیر با رکود روبه‌رو شده است.

شیوع ویروس کرونا در ایران و تعطیلی بسیاری از کسب‌وکارها، عمق این رکود را بیش از پیش افزایش داده و میزان تقاضای جهانی برای فولاد نیز در مسیر کاهشی قرار گرفته است؛ بنابراین می‌توان اذعان کرد که این صنعت در شرایط اضطراری قرار دارد.

در چنین شرایطی انتظار می‌رود هرچه سریع‌تر اقدامات حمایتی از صنعت فولاد کشور در برابر تلاطمات بازار جهانی، آغاز شود. در همین راستا، انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در نامه‌ای خطاب به معاون اول رئیس‌جمهوری در تشریح چالش‌هایی که شیوع کرونا برای صنعت فولاد ایران ایجاد کرده، نوشته است: «دریافت ارز حاصل از صادرات و بازگشت آن به کشور مطابق مقررات بانک مرکزی با مشکلاتی مواجه و واردات قطعات و لوازم یدکی و مصرفی نیز به دلایل فوق، سخت شده است».

این انجمن در ادامه این نامه با اشاره به برنامه‌های سایر کشورها برای کاهش تبعات اقتصادی کرونا، درخواست تمدید سه‌ماهه مهلت رفع تعهد ارزی صادرکنندگان فولاد را مطرح کرده و نوشته است: «در شرایط استثنایی فعلی دنیا که همه کشورها در جهت کاهش تاثیرات منفی بحران کرونا تسهیلات ویژه‌ای برای فعالان اقتصادی به‌ویژه بنگاه‌های صادرات‌محور در نظر گرفته‌اند، تقاضا دارد با تمدید سه‌ماهه رفع تعهد صادراتی صادرکنندگان فولاد کشور که عموما بنگاه‌های بزرگ اقتصادی و بورسی هستند، زمینه را برای کاهش دغدغه فعالان جبهه اقتصادی در شرایط تحریم مهیا فرمایید تا انشاالله پس ازگذار از این بحران موقت جهانی، بتوان شرایط باثباتی را برای اوضاع صادراتی و ارزی فولاد کشور محقق ساخت». صمت با هدف بررسی همین موضوع با فعالان صنعت فولاد کشور گفت‌وگو کرده و نظر آنها را در این زمینه جویا شده است.

تبعات کرونا برای صنعت فولاد

حمیدرضا عظیمیان، مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه اصفهان گفت: افت تقاضای فولاد در ایران و سایر کشورهای دنیا پس از شیوع ویروس کرونا در سطح بین‌المللی، بزرگ‌ترین چالشی است که این روزها، فولادسازان را درگیر کرده است.

صنایع ساخت‌وساز و خودروسازی را باید از بزرگ‌ترین صنایع مصرف‌کننده فولاد دانست. این صنایع در پی اعمال محدودیت‌های مختلف، با رکود روبه‌رو شده‌اند و بدون تردید کاهش تولید در این صنایع تاثیر بالایی در عملکرد فولادسازان خواهد داشت.

صنعت فولاد در ایران نیز از دو جبهه داخلی و بین‌المللی زیر فشار قرار گرفته است. عظیمیان تاکید کرد: در همین حال، واردات مواد اولیه موردنیاز این صنعت، دشوارتر از گذشته شده است.
مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه افزود: در چنین شرایطی، از دولت‌ها انتظار می‌رود با اجرای اقدامات مختلف زمینه رشد تقاضا برای صنعت فولاد را فراهم کنند. ارائه تسهیلات به صنایع مصرف‌کننده فولاد و انواع مشوق‌ها برای رونق ساخت‌وساز می‌تواند تقاضا برای این فلز استراتژیک را افزایش دهد.

در همین حال باید با در نظر گرفتن نقش صادرات در توسعه این صنعت و لحاظ کاهش تقاضا در سطح بین‌المللی و محدودیت‌هایی که در این عرصه برای فولادسازان پدید می‌آید، استراتژی‌های ویژه‌ای را در این زمینه تدوین کنند.

تسهیل صادرات و ارائه مشوق‌های صادراتی، باید در رأس اقدامات تصمیم‌گیران قرار گیرد. در ادامه نیز از مسئولان و تصمیم‌گیران انتظار می‌رود در تدوین بخشنامه‌ها و قوانین نهایت دقت‌نظر را به کار ببندند و وضع عوارض به‌گونه‌ای نباشد که محدودیت‌هایی برای صادرات ایجاد شود.

مازاد تولید فولاد، نگران‌کننده است

بهادر احرامیان، مدیرعامل شرکت فولاد یزد و نایب رئیس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران ویروس کرونا را چالش بسیار جدی برای صنعت فولاد دنیا دانست و اظهار کرد: پس از شیوع این ویروس در چین، بسیاری از فعالیت‌های تولیدی در این کشور متوقف شد اما تولید فولاد همچنان ادامه یافت؛ تا جایی که بررسی آمار تولید فولاد در ۲ ماه نخست سال ۲۰۲۰، حکایت از رشد ۳.۱ درصدی تولید فولاد این کشور دارد؛ بنابراین در چنین شرایطی موجودی انبارهای تولیدکنندگان محصولات فولادی، افزایش یافته است.

عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد گفت: افزایش موجودی انبار تولیدکنندگان فولاد به‌دلیل رکود در صنایع مختلف و کاهش تقاضا برای مصرف فولاد، در سایر کشورها نیز دیده شده است؛ تا جایی که انتظار می‌رود حتی پس از رفع این بحران، مصرف فولاد رسوب شده در انبارها، به یک بازه زمانی قابل‌توجهی، نیاز داشته باشد.

احرامیان افزود: در چنین موقعیتی، کشورهای مختلف به دنبال آن هستند که با اجرای اقدامات حمایتی مناسب از این صنعت حمایت کنند. در همین راستا نیز در چند روز گذشته شاهد مطرح شدن موضوعاتی همچون محدودیت‌های واردات فولاد ازسوی اتحادیه اروپا بوده‌ایم. سایر کشورها همچون چین و هند که در رده بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد دنیا هستند نیز به‌دنبال آن هستند تا با ارائه مشوق‌های مالیاتی و تقویت صنایع پایین‌دستی، از این صنعت حمایت کنند.

مدیرعامل شرکت فولاد یزد درباره وضعیت صنعت فولاد ایران خاطرنشان کرد: مصرف فولاد در ایران، تنها نیمی از تولید این صنعت در داخل کشور را پوشش می‌دهد؛ بنابراین مازاد تولید این صنعت باید صادر شود. درواقع تمام اتکای فولادسازان در طول سال‌های گذشته برای ماندگاری، به صادرات بوده و حال در شرایط کنونی، صادرات نیز با مشکلات متعددی روبه‌رو شده است.

متاسفانه باید اذعان کرد که اگر این چالش‌ها برطرف نشوند، بازاری برای فروش فولاد باقی نخواهد ماند. احرامیان در پایان تاکید کرد: اعمال تحریم علیه صنعت فولاد ایران، این صنعت را در طول یک سال اخیر آسیب‌پذیر کرده است؛ بنابراین از مسئولان و تصمیم‌گیران کشور انتظار می‌رود با درک اهمیت و اثرگذاری این صنعت در اقتصاد کشور و با در نظر گرفتن چالش‌های حاکم بر آن، بسته‌های حمایتی را باتوجه به تجربه سایر کشورها تدوین و اجرایی کنند.