تمرکز معدنی‌های بزرگ به جای تولید فولاد، بر اکتشاف و استخراج

به گزارش می متالز، سجاد غرقی عضو خانه معدن ایران و نایب رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران، اظهار کرد: با وجود منابع غنی معدنی سنگ آهن در ایران، فولادسازی صنعتی مهم، ارزش‌ آفرین و استراتژیک در کشور محسوب می‌ شود. هرچند صنعت معدن در ایران در دو دهه گذشته بازارهای صادراتی قابل توجهی داشته است، اما توسعه صنعت فولاد، بازاری مطمئن، پایدار و موثر را برای صنایع بالادست فراهم آورده است تا در مجموع، امروز شاهد شکل‌ گیری زنجیره‌ قوی فولاد در کشورمان باشیم. با اتکا به همین زنجیره هم در طرح جامع فولاد، برای دست‌یابی به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در سال ۱۴۰۴، هدف‌ گذاری شده است.

وی افزود: با این حال طی چند سال گذشته، سیاست‌ های جدید دولت، تعیین دستوری نرخ کنستانتره و گندله، اجرای نظام سهمیه‌ بندی و تعیین عوارض سنگین روی صادرات، سبب کاهش و حتی توقف سرمایه‌گذاری قابل قبول و مورد نیاز در معادن سنگ آهن به عنوان بخش بالادست زنجیره فولاد کشور شده است. این شکاف، در آینده نزدیک اثرات جبران‌ناپذیری بر صنعت فولاد کشور خواهد داشت و دستیابی به اهداف طرح جامع فولاد را با چالش‌های جدی مواجه خواهد کرد.

این عضو خانه معدن ایران، با بیان اینکه براساس طرح جامع فولاد و در صورت تحقق برنامه سند چشم‌انداز ایران در افق ۱۴۰۴، زنجیره فولادسازی در کشور به ظرفیت ۵۵ میلیون تنی دست خواهد یافت، گفت: این هدف، به معنای تولید بیش از دو برابر ظرفیت فعلی در سال‌ های پیش رو و رشد میانگین سالانه ۲۰ درصدی است. دست‌یابی به چنین جهش بزرگی، نیازمند سرمایه‌ گذاری در کل زنجیره فولاد کشور است؛ به این معنی که علاوه بر لزوم افزایش تولید صنعت استراتژیک فولاد، توسعه متوازن در صنایع بالادست نیز باید با تجمیع سرمایه و سرمایه‌ گذاری مناسبی همراه شود تا صنایع معدنی قادر به افزایش میزان تولید از ۸۰ میلیون تن سنگ آهن در حال حاضر، به ۱۶۰ میلیون تن باشند.

غرقی ضمن تاکید براینکه این استدلال واقع‌ بینانه، مورد تایید مدیران دولتی، کارشناسان و بازیگران حاضر در زنجیره فولاد کشور قرار داد، اما عجیب است که تصمیمات و برنامه‌ریزی‌ های سال‌ های اخیر، نه تنها کمکی به تقویت حلقه‌ های نخست زنجیره فولاد کشور نکرده که اسباب تهدید صنعت معدنکاری، فرار سرمایه‌ معادن بزرگ به سایر بخش‌ها و کشورها، توقف سرمایه‌ گذاری و حتی تعطیلی معادن کوچک را فراهم کرده است. موضوعی که می‌تواند به پاشنه آشیل طرح جامع و چالشی بزرگ برای توسعه صنعت استراتژیک فولاد بدل شود.

دست اندازهای جهش تولید

نایب رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران، ادامه داد: اطلاعات منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران حاکی از کاهش قابل توجه و معنی‌ دار ارزش سرمایه‌ گذاری در معادن سنگ آهن در حال بهره‌ برداری کشور، به ویژه از سال ۱۳۹۵ به بعد است. براساس این اطلاعات، میزان سرمایه‌گذاری در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ نسبت به سال ۱۳۹۴ بیش از ۱۷ درصد و در سال ۱۳۹۷ نسبت به سال گذشته آن حدود ۴۴ درصد کاهش یافته است. هرچند آمار رسمی مربوط به سال ۱۳۹۸ در دسترس نیست، اما مشاهدات نشان می‌ دهد کاهش سرمایه‌ گذاری در این بخش همچنان ادامه دارد.

غرقی تاکید کرد: در عین حال شرکت‌ های بزرگ سنگ آهن کشور از جمله گل‌ گهر و چادرملو، به جای تمرکز سرمایه‌ گذاری در توسعه اکتشاف و استخراج جدید و یا توسعه زیرساخت‌ های صادراتی، به سمت تولید فولاد حرکت کرده‌اند که این مدل تجاری، با هیچ کدام از مدل‌های اقتصادی توسعه شرکت‌ های نامدار معدنی در دنیا مانند ریوتینتو،  وله برزیل و BHP سازگار نیست. همچنین در حالی که متوسط حفاری در کشور غنی ایران فقط نیم متر بوده که در مقایسه با متوسط ۱۰۰ متری حفاری در کشوری همچون کانادا ناچیز است.

عضو خانه معدن ایران افزود: این علائم و نشانه‌ ها، موید آن است که نه تنها سرمایه‌ گذاران جدید علاقه‌ ای به ورود به بخش معدن ندارند، که فعالان فعلی نیز سرمایه‌گذاری در جهت توسعه اکتشاف، استخراج و تولید را غیر اقتصادی دانسته و این روند، دستیابی به تولید مورد نیاز بخش فولاد برای تحقق تولید ۵۵ میلیون تنی در سال ۱۴۰۴ را با چالشی جدی مواجه می‌کند.