در معدن طلای ساری‌گونی چه می‌گذرد؟/ ادعا‌های ضد و نقیض کارفرما و اهالی!

به گزارش می متالز به نقل از خبرگزاری دانشجو، معدن طلای ساری‌گونی، واقع در استان کردستان در سال ۷۴ از طریق مزایده به شرکت خدمات اکتشافی کشور واگذار شد. این معدن حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از طلای ایران را تامین می‌کند و نقش بسزایی در رشد اقتصادی کشور داشته است.

ساری‌گونی، جزو معادن و کارخانجات و مجموعه‌های تولیدی است که در سال‌های اخیر به بخش خصوصی واگذار شد؛ اما از انجا که خصوصی‌سازی در ایران به درستی صورت نگرفته و همواره هر واحدی به بخش خصوصی واگذار شده، حواشی‌های زیادی در پی داشته، این معدن هم بی حاشیه نبوده است.
اصولا دود خصوصی‌سازی به چشم کارگران و مردم می‌رود و سرمایه‌داران هستند که از محل آن، سود می‌برند! در ماجرای معدن ساری‌گونی نیز مدتی است که شاهد اعتراضات کارگران و اهالی روستا‌های نزدیک معدن هستیم. آنان می‌گویند که شاهد نشت سیانور از معدن بودند و از خطرات احتمالی آن که در آینده گریبانشان را می‌گیرد، نگرانند، اما کارفرمای معدن (شرکت خدمات اکتشافی کشور) این ادعا را نپذیرفته و آن را انکار کرده است!

از سویی، سازمان محیط زیست استان کردستان از این معدن نمونه‌برداری‌هایی انجام داده تا مشخص شود که آیا سیانور نشت کرده یا خیر... با اینکه مردم و کارگران این مجموعه، پیگیر جریان هستند و خواستار شفاف‌سازی در این زمینه شدند، سازمان محیط زیست هیچگونه پاسخی مبنی بر رد یا تایید نشت سیانور در این محدوده نمی‌دهد!

البته این موضوع و تکذیب نشت سیانور از سوی کارفرمای معدن ساری‌گونی، بیشتر صدای اعتراض مردم از واگذاری این معدن به بخش خصوصی را بلند کرد. انها معتقدند عده‌ای از ساکنان این روستا‌ها ناچار شدند از منطقه مهاجرت کنند و به روستا‌ها و شهر‌های دیگر پناه ببرند. به گفته مردم؛ اواخر سال ۹۸، اهالی روستاهای اطراف ساری‌گونی شاهد نشت سیانور از خارج محدوده ایزوله معدن بودند!
البته ساکنان روستا‌های اطراف معدن و مسوولان روستایی، بار‌ها گفته‌اند که بافت زمین شناسی این منطقه دارای آرسنیک است. با فعالیت معدن و استفاده از سیانور برای استخراج طلا، آرسنیک فعال شده و بیماری‌های سرطانی، پوستی و... برای ساکنان منطقه به وجود آورده. این خواسته مردم است که از نشت سیانور در این منطقه جلوگیری شود تا زندگی ساکنان منطقه تحت تاثیر مشکلات زیست محیطی ناشی از آن قرار نگیرد. اهالی می گویند آرسنیک و سیانور حتی باعث از بین رفتن گونه‌های حیوانی منطقه نیز شده است و محیط زیست را تحت تاثیر قرار داده است.

علاوه بر آن، شیوه استخدام نیرو‌های معدن یکی دیگر از دغدغه‌های ساکنان این منطقه است. اهالی روستا‌های اطراف ساری‌گونی می‌گویند که قبل از شروع به فعالیت معدن طلا، وعده‌هایی از سوی کارفرمای معدن به آنان داده شده و قرار بر این بوده که اولویت استخدام نیروی انسانی در ساری‌گونی با ساکنان منطقه و بومیان باشد، اما به مرور این وعده محقق نشده و اکنون فقط ۶۰۰ نفر از اهالی به عنوان کارگران معدن استخدام شده اند. انها معتقدند در حالی که عده زیادی از ساکنان این منطقه، تحصیل کرده هستند، اما از ظرفیت آنان برای اشتغال در این معدن استفاده نمی‌شود و کارکنان از اهالی منطقه نیستند و از سایر استان‌ها در ساری‌گونی مشغول شدند.

حتی اهالی روستا‌های اطراف معدن معتقدند که زمین‌های مرغوب کشاورزی اطراف معدن را به بهانه اشتغالزایی مردم بومی به قیمتی کمتر از ارزش واقعیش از آنان خریداری کردند و اکنون از اینکه این استخدام‌ها به درستی صورت نگرفته و زمین‌ها را به قیمت پایینی از اهالی خریدند، مردم ناراضی هستند.
البته مساله خصوصی‌سازی معدن طلای ساری‌گونی نیز یکی از دغدغه‌های ساکنان است و شائبه‌هایی در مورد نحوه واگذاری آن وجود دارد. می‌گویند این معدن هم همچون سایر بخش‌های تولیدی به قیمتی کمتر از ارزش واقعیش واگذار شده است. تا جایی که مصطفی احمدی، عضو شورای اسلامی روستای بهارلو در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: این معدن همچون بسیاری از شرکت‌ها و کارخانجات و مجموعه‌های تولیدی که از سوی سازمان خصوصی سازی به بخش خصوصی واگذار شدند، با ارزشی پایین‌تر از قیمت واقعی خود (۱۴ میلیون تومان در سال ۷۴) به شرکت خدمات اکتشافی کشور واگذار شده است.

عضو شورای اسلامی روستای بهارلو در بخش دیگری از صحبت‌هایش اظهار می‌کند: شفاف سازی وضعیت آلودگی زیست محیطی این معدن به دلیل نشت سیانور و استخدام‌های فامیلی که در این مجموعه صورت می‌گیرد، خواسته اهالی این منطقه است. با اینکه از ابتدا در قرارداد‌های مربوطه قید شده بود که اولویت با استخدام نیرو‌های بومی در این معدن است، اما فقط حدود ۵۰ درصد از نیرو‌های کارگر این معدن، بومیان هستند و در بخش‌های اداری و دفتری و... از نیرو‌های بومی که فارغ التحصیل دانشگاهی نیز هستند، استفاده نشده است. در اعتراض به این وضعیت نشت سیانور و استخدام‌های غیراصولی که در شرکت صورت گرفته چند وقت پیش، اهالی این روستا‌ها و کارگران آن تجمعی برگزار کردند، اما هنوز به نتیجه‌ای قطعی در این خصوص نرسیدیم.

عضو شورای اسلامی روستای بهارلو گفت: شفاف سازی وضعیت آلودگی زیست محیطی فعالیت معدن طلای ساری‌گونی به دلیل نشت سیانور و استخدامهای فامیلی که در این مجموعه صورت میگیرد، خواسته اهالی این منطقه است.

احمدی یادآور می‌شود: به منظور شفاف سازی این مسائل، یکسری جلسات تحت عنوان جلسات کمیته مشورتی با فرمانداری و با حضور اعضای شورای تامین و سرمایه گذار معدن و شورا‌های روستا‌های اطراف معدن برگزار کردیم، اما متاسفانه هیچکدام از مواردی که در این جلسات مصوب شدند، درد مردم منطقه را دوا نکرد و هیچکس به حرف اهالی این مناطق توجهی نداشت؛ حتی بخاطر این مطالبه‌گری‌هایی که داشتیم از سوی دادستانی به مدت ۲۰ ساعت در بازداشتگاه به سر بردیم. البته این موارد را به اطلاع دادستان و فرماندار استان کردستان نیز رساندیم، اما جوابگو نبودند!

همه این موضوعات مطرح شده توسط اهالی و شورای محل در حالی است که محمد فاضلی، مدیرعامل شرکت خدمات اکتشافی کشور تمام این مطالبات را رد می‌کند و معتقد است که هیچگونه نشت سیانوری از معدن ساری‌گونی صورت نگرفته و آن را شایعه‌سازی عده‌ای از افراد منفعت طلب و سودجو تلقی کرد. او اظهار کرده سیانوری که در ساری‌گونی مورد استفاده قرار می‌گیرد بسیار رقیق است و آسیبی به محیط زیست وارد نمی‌کند!

مدیرعامل شرکت خدمات اکتشافی کشور حتی موضوع مهاجرت اهالی روستا‌های نزدیک معدن به علت نشت سیانور را نیز رد می‌کند و مدعی است که این ادعا کذب است!

فاضلی، مدیرعامل شرکت خدمات اکتشافی کشور درباره زمین‌هایی که با قیمت پایین از اهالی این روستا‌ها خریداری شده، می‌گوید: این ادعا کذب است و این زمین‌ها را به ۵ برابر ارزش واقعیش از آنان خریداری کردیم و از این بابت سودی، عاید مردم شد.

فاضلی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با بیان اینکه هیچگونه استخدام فامیلی و غیراصولی در این معدن صورت نگرفته است، اظهار می‌کند: طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران، مالکیت معادن منتقل نمی‌شوند و شرکت خدمات اکتشافی کشور، مستأجر دولت در معدن ساری‌گونی است و بابت اجاره‌بهای آن به دولت مبلغی پرداخت می‌کنیم. عده‌ای ابراز نارضایتی می‌کنند که چرا بخشی از درآمد حاصله از فعالیت این معدن برای استان کردستان و روستا‌های اطراف معدن هزینه نمی‌شود. باید گفت که بایستی دولت این بودجه را به این بخش اختصاص دهد چرا که ما هزینه مربوطه را به دولت پرداختیم و حق دخالتی در نحوه هزینه‌کرد آن نداریم.

مدیرعامل شرکت خدمات اکتشافی کشور با بیان اینکه رقم واگذاری معدن از سوی دولت به شرکت در سال ۷۴ را به خاطر ندارم، ابراز می‌کند: ۱۰۰ درصد سهام این معدن متعلق به شرکت خدمات اکتشافی کشور بوده است و در سال ۷۴ واگذاری آن به صورت مزایده‌ای صورت گرفته است. این معدن از سال ۱۳۵۰ به عنوان معدن متروکه شناخته می‌شد و کاربردی نداشت و به این نتیجه رسیده بودند که ارزشی ندارد. تا اینکه در دهه ۷۰ مجددا فعالیت معدن با اکتشاف و استخراج آنتیموان آغاز می‌شود و چندین سال بعد مشخص شد که این پتانسیل را دارد که از آن طلا استخراج شود.

محمد فاضلی، مدیرعامل شرکت خدمات اکتشافی کشور گفت: رقم واگذاری معدن از سوی دولت به شرکت در سال ۷۴ را به خاطر ندارم!

اینکه مدیرعامل شرکت خدمات اکتشافی کشور به عنوان کارفرمای معدن طلای ساری‌گونی، از مبلغ واگذاری معدن به بخش خصوصی در سال ۷۴ اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و می‌گوید رقم واگذاری را به خاطر ندارم، نکته جالبی است.

ناگفته نماند که نشت سیانور از معدن طلای ساری‌گونی، موضوعی غیرقابل انکار است و شواهد نشان می‌دهد که این نشت اتفاق افتاده است، اما کارفرمای معدن آن را رقیق و بی ضرر می داند.
پیگیری‌های خبرگزاری دانشجو، پیرامون شفاف‌سازی شیوه واگذاری معدن طلای ساری‌گونی و نشت سیانور از آن و تحقق مطالبات مردم منطقه همچنان ادامه دارد و تا حصول نتیجه این موضوع را دنبال خواهیم کرد.