رد پای دانش‌بنیان‌ها در قطعه‌سازی خودرو

به گزارش می متالز، این شرکت‌ها با به‌کارگیری نیروهای تحصیلکرده توانایی بومی‌سازی و مهندسی معکوس را دارند و از این طریق کمک‌رسان صنایع مختلف در شرایط تحریم خواهند بود. با این همه راه حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در اقتصاد کشور چندان آسان نیست و این شرکت‌ها به ویژه در بخش تامین مالی پروژه‌ها نیازمند یاری هستند. شرکت رویال صنعت سامانه در سال ۱۳۸۷ با هدف بومی‌سازی تجهیزات آغاز به کار کرده و وارد صنایع دفاعی، نفت و گاز، مخابرات و قطعات خودرو شده که تاکنون توانسته ۱۸۰قطعه با فناوری پیشرفته در صنایع مختلف را بومی‌سازی و تولید کند. در این شرکت یک نمونه ساخته می‌شود و پس از آن روش‌های تولید و دانش تولید آن به فروش می‌رسد، به عبارت دیگر یا کل دانش فنی یا محصولات تولید شده مبتنی بر آن فروخته می‌شود. محوریت تحقیق و توسعه شرکت روی تولیدات قطعات فوق‌های‌تک و گلوگاهی است، اما به تازگی و طی یک سال گذشته این شرکت دانش‌بنیان به قطعات داخلی‌سازی‌ نشده خودروسازی ورود پیدا کرده است، حوزه‌ای که در آن چندان شرکت‌های دانش‌بنیان حضور ندارند.

 ورود به قطعه‌سازی خودرو

مدیرعامل و رئیس هیات‌مدیره شرکت رویال صنعت سامانه درباره تولید قطعاتی که در حوزه قطعه‌سازی در شرکت انجام داده‌اند، عنوان کرد: از سال گذشته به قطعه‌سازی خودرو ورود پیدا کرده‌ و خط تولید چند قطعه خودرو از جمله  سنسور اکسیژن، چند مدل ECU و ترمز ABS  با مجموعه مگاموتور آغاز به کار کرده‌اند.

دکتر امیر ابهریان افزود: سال گذشته پروژه  سنسور اکسیژن شرکت نهایی شد و حدود ۷۰ هزار سنسور باکیفیت خوب با نرخ برگشت بسیار پایین تولید و تحویل داده شد. نمونه ECU‌ها در حال انجام تست‌های آلایندگی  و مجموعه ترمز با واسطه صنایع شهید چمران از صنایع زیرمجموعه وزارت دفاع انجام شد؛ همچنین با زامیاد به صورت مستقیم و با ساپکو نیز روی یک مدل ترمز یک قرارداد تحقیقاتی و استخراج دانش فنی در حاشیه نمایشگاه SUPTECH۲۰۲۰ بسته شد. قطعات سنسور اکسیژن به تولید انبوه رسید و ECU نیز در مرحله تولید انبوه قرار دارد.  

وی در پاسخ به این پرسش که چرا به حوزه قطعه‌سازی خودرو ورود پیدا کردید؟ گفت: شرکت رویال صنعت سامانه هم در زمینه اقلام نظامی ‌و سیستم کنترل موتورهای جت تجربه کامل از تحقیقات تا تولید انبوه دارد و هم جزو شرکت‌هایی است که خدمات فناوری دانش‌بنیان دارد. در حقیقت شرکت‌های معدودی هستند که هم تولید اقلام دانش‌بنیان داشته باشند و هم خدمات دانش‌بنیان در زمینه خاصی ارائه دهند.

مدیرعامل شرکت رویال صنعت سامانه در ادامه خاطرنشان کرد: پس از تحریم‌های دوم از سوی آمریکا، ارتباط خودروسازان با قطعه‌سازان خارجی قطع شد از همین رو خودروسازان به سمت شرکت‌های دانش‌بنیانی آمدند که در حوزه‌های مختلف مشغول به کار بودند. شرکت ما نیز با مجموعه مگاموتور وارد حوزه قطعه‌سازی شد و پس از آن شروع به ساخت و نمونه‌سازی کرد و چند محصول خود را به تولید انبوه رسانده‌ است.

ابهریان در پاسخ به این پرسش که چرا حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه قطعه‌سازی خودرو کمرنگ است؟ گفت: مشکل اصلی صنعت خودرو این است که این شرکت‌ها بخش‌ تحقیق و توسعه قوی‌ ندارند؛ برای نمونه شرکت‌هایی مانند مگاموتور و ساپکو که جزو تامین‌کنندگان اصلی به‌شمار می‌روند، هزینه و قراردادی برای نمونه‌سازی صرف نمی‌کنند. در کل برای تولید دانش فنی مایل به هزینه کردن نیستند و تمام قراردادهای آنها برای تولید انبوه است، زیرا روزانه به هزار تا ۲ هزار قطعه نیاز دارند. از سوی دیگر موضوع آن است که مبنای شرکت‌های دانش‌بنیان براساس دانش فنی است و سرمایه گردش آنها در سطح پایینی قرار دارد و برای تامین بودجه خود با مشکل روبه‌رو هستند. این شرکت‌ها اگر بتوانند به مرحله تولید برسند، خودروسازان حاضر می‌شوند که با آنها وارد عقد قرارداد شوند. مشکل از اینجا آغاز می‌شود که شرکت‌های دانش‌بنیان برای گرفتن تسهیلات گرفتار وثیقه‌های سنگین ملکی و ... می‌شوند. این در حالی است که شرکت‌های دانش‌بنیان اگر امکان تقبل چنین وثیقه‌های سنگینی را داشتند، شرکت بازرگانی ایجاد می‌کردند. بنابراین از آنجا که شرکت‌های دانش‌بنیان نمی‌توانند به تولید انبوه برسند، معمولا به قطعه‌سازی ورود پیدا نمی‌کنند یا پس از نمونه‌سازی کار متوقف خواهد شد.

وی ادامه داد: حال اگر شرکتی مانند مگاموتور و ساپکو بخواهد قراردادی با شرکت دانش‌بنیان ببندد، به‌واسطه یک تولیدکننده این تعامل بهتر برقرار خواهد شد. تولیدکننده از نظر توان علمی ‌نسبت به شرکت‌های دانش‌بنیان در سطح پایین‌تری قرار دارند و در مقابل توان مالی بیشتری دارند. معمولا شرکت تولیدکننده با شرکت‌های دانش‌بنیان مرتبط می‌شود و دانش او را می‌گیرد، اما در مقابل پول آنچنانی به او نمی‌دهد و این موضوع سبب می‌شود که شرکت‌های دانش‌بنیان وارد حوزه قطعه‌سازی خودرو نشوند. از سوی دیگر زیرساخت‌های خودروسازی نیز مناسب این شرکت‌ها نیستند و بیشتر مناسب شرکت‌های بازرگانی و تولیدی هستند.  

 ریسک ورود به قطعه‌سازی را پذیرفتیم

مدیرعامل شرکت صنعت رویال سامانه در پاسخ به این پرسش که شرکت شما با چه پشتوانه‌ای وارد حوزه قطعه‌سازی خودرو شده است، عنوان کرد: شرکت رویال صنعت سامانه بیشتر در حوزهای راهبردی و استراتژیک مشغول به کار است و از نظر مالی، توان بالایی دارد، از این رو با پذیرش ریسک‌های موجود حاضر شد که وارد حوزه قطعه‌‌سازی خودرو شود و خط تولید آن را راه‌اندازی کرد.  

ابهریان خاطرنشان کرد: البته لازم به یادآوری است که خودروسازان متوجه شدند که محصولی با ابعاد دانشی تولید می‌شود با تولیدات قطعه‌سازان بازاری متفاوت است، زیرا تا پیش از این خودروسازان نقشه قطعه خود را از خارجی‌ها می‌گرفتند و به تولیدکنندگان داخلی می‌دادند که برای آنها بسازند؛ در حقیقت قطعه‌سازان داخلی به نوعی مونتاژکار شده‌اند.

وی بابیان اینکه قصد داریم وارد تولید قطعات دیگر شویم، تاکید کرد: اما مساله این است که اگر خودروساز از ما خرید نکند ما در بازار به صورت آزاد آن را خواهیم فروخت؛ روال معمول بازار قطعه‌سازی در ایران به این شکل است که یک فرد بازاری دو سه سال در بازار در سطح پایین قطعه‌سازی می‌کند بعد زمانی که قطعاتش مورد تایید بازار واقع شد، خودروسازان از‌ آنها خرید خواهند کرد. در حقیقت بازار قطعه‌سازی در دست بازاری‌هاست؛ با توجه به این شرایط اگر خودروسازان روی خوشی به شرکت‌های دانش‌بنیان نشان ندهند، برای تامین قطعات خود ممکن است که تحت فشار قرار بگیرند و در این میان پای دلالان به بازار باز می‌شود.

رئیس هیات‌مدیره شرکت رویال صنعت سامانه با اشاره به برنامه‌های این شرکت برای سال ۹۹ عنوان کرد: سال گذشته تولید یک نوع سنسور را انجام دادیم و با توجه به این موضوع که در سیستم EMS خودرو چند مدل سنسور وجود دارد، قصد داریم که به مدل‌های دیگر آن نیز ورود پیدا کنیم. همچنین  تولید ترمز ای‌بی‌اس و ترمز پایدارساز خودرو ECS در برنامه شرکت رویال صنعت سامانه است.

ابهریان در پاسخ به این پرسش که برای ایجاد زیرساخت حضور بیشتر شرکت‌های دانش‌بنیان در خودروسازی چه باید کرد؟ گفت: ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به قطعه‌سازی خودرو یک زمین بازی جدید است، اگر شرکت‌های دانش‌بنیان قوی وارد این حوزه شوند، می‌توان زمینه این حضور را بیشتر کرد. بحث دیگر کمک‌های صندوق معاونت علمی ‌رئیس‌جمهوری است که برای ارائه تسهیلات، وثیقه‌های ملکی مطالبه نکند. از سوی دیگر نیز شرکت‌های خودروسازی به سمت عقد قراردادهایی با بخش R&D ترغیب شوند؛ به عبارت دیگر می‌توان قراردادهایی منعقد کرد که دانش آن با شرکت‌های دانش‌بنیان و تولید آن با شرکت‌های تولیدی باشد، به شرط تضمین منافع طرفین.