کلاف سردرگم فولاد

به گزارش می متالز، در این میان، مسوولان معتقدند دولت یارانه قابل‌توجهی برای تولید فولاد در کشور پرداخت می‌کند؛ بنابراین فروش این محصول با قیمت جهانی در بازار داخلی توجیهی ندارد. با این وجود، به نظر بسیاری از کارشناسان، قیمت‌گذاری دستوری تاکنون تجربه موفقی نبوده است و این سیاست حتی می‌تواند زمینه بروز رانت و فساد را ایجاد کند. در همین حال، تولیدکنندگان فولاد می‌گویند با وجود منابع ارزان انرژی که در اختیار صنعت فولاد کشور قرار می‌گیرد، این صنعت به‌دلیل تحریم‌های بین‌المللی و همچنین سایر نواقص ساختار مالی کشور مانند بهره بالای تسهیلات بانکی، ضررهای قابل‌توجهی را متحمل می‌شود. صمت برای بررسی این موضوع با تولیدکنندگان صنعت فولاد کشور و همچنین کارشناسان این بازار گفت‌وگو کرده است. 
 

تولید با ریال، فروش با دلار 

 احسان سلطانی، کارشناس فولاد اظهارکرد: بسیاری از واحدهای بالادستی صنایع فولاد در کشور ما متعلق به بخش خصوصی نیستند. چنانکه در موارد متعددی شاهد آن هستیم که مدیران آنها نیز از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت یا سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) انتخاب می‌شوند. این موضوع بدان معناست که دولت بر عملکرد این مجموعه‌ها تسلط دارد. هرچند دولت‌ها تلاش کرده‌اند با ترفندهایی مانند واگذاری بخشی از سهام این شرکت‌ها در بازار سرمایه، آنها را به جای واحدهای خصوصی جا بزنند. 
سلطانی در ادامه افزود: در همین حال، باید تاکید کرد تولیدکنندگان فولاد کشور از منابع عظیم انرژی ارزان و همچنین منابع غنی سنگ آهن کشور برای تولید خود استفاده می‌کنند؛ یعنی بیشتر نهاده‌های تولید آنها با قیمت داخلی و در قالب ریالی در اختیار آنها قرار داده می‌شود. درنتیجه قیمت تمام شده تولید فولاد در کشور ما به مراتب بسیار پایین‌تر از سایر کشورهاست. در مواردی برخی از این تولیدات حتی بازار انحصاری نیز دارند. درنتیجه این تولیدکنندگان نباید انتظار داشته باشند که منابع عظیم یک کشور در اختیار آنها قرار گیرد اما نظارتی بر عملکردشان نشود. 
این کارشناس اقتصاد افزود: این موضوع قابل قبول نیست که تولیدکنندگان فولاد کشور که به ریال هزینه کرده‌اند، محصولات خود را به دلار به فروش برسانند. اگر شرکتی بدون استفاده از هیچ امتیازی از سوی دولت، محصولی تولید کرده بود، می‌توانست انتظار داشته باشد کالای تولیدی خود را در بازاری آزاد به فروش برساند، اما همه این تولیدکنندگان از منابع کشور به رایگان استفاده می‌کنند. در چنین شرایطی از دولت و سیاست‌گذاران انتظار می‌رود از منافع بخش خصوصی واقعی و مصرف‌کنندگان حمایت کنند. 
سلطانی در پاسخ به این پرسش که تحریم‌های بین‌المللی هزینه‌های قابل‌توجهی را به این تولیدکنندگان تحمیل می‌کند، گفت: همه فشارهایی که بر اثر تحریم به این تولیدکنندگان وارد می‌شود، در برابر امتیازهایی که برای تولید دارند، ناچیز است. این تولیدکنندگان در داخل کشور از حمل‌ونقل ریلی با قیمت پایین استفاده می‌کنند. هزینه‌های لجستیک در ایران در مقایسه با سایر کشورها بسیار پایین است. موضوع‌هایی مانند منابع انرژی و معدنی ارزان نیز پیش‌تر اشاره شد. این تولیدکنندگان در طول سال‌های گذشته، چنان سود کلانی را از آن خود کرده‌اند که دیگر نیازی به دریافت تسهیلات بانکی ندارند. بدون تردید اگر این تولیدکنندگان حاضر بودند قیمت نهاده‌های تولید خود را به دلار بپردازند، می‌توانستند توقع داشته باشند که محصولات خود را نیز با احتساب دلار و قیمت‌های جهانی به فروش برسانند. 
 

ابطال معاملات بازار را ملتهب کرد 

بهادر احرامیان، مدیرعامل شرکت فولاد یزد و نایب رئیس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت به بهانه تنظیم بازار فولاد در کشور در چند هفته گذشته، اقدام به ابطال برخی معاملات فولاد کرده است. با این وجود، شاهد آن هستیم که این اقدام نه‌تنها نتیجه‌بخش نبوده، بلکه التهاب را در این بازار افزایش داده است. در همین حال قیمت این محصولات افزایش نیز یافته است. 
نایب رئیس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد در ادامه افزود: در چنین موقعیتی این سوال مطرح می‌شود که آیا در کشور ما بورس و مکانیسم‌های آن مورد قبول مسئولان است یا خیر؟ اگر مکانیسم بورس مورد قبول است، پس چنین اعمال نفوذهایی بی‌معنی خواهند بود. اما اگر این مکانیسم مورد قبول نیست، پس بهتر است بساط آن برچیده شود. 
وی خاطرنشان کرد: حتی اگر قرار به اعمال نفوذ دولت در بورس باشد، این موارد باید بسیار جزئی باشند، اما در این مدت شاهد آن بودیم که هر هفته حجم قابل‌توجهی از معاملات ابطال شدند.
 اگر سیاست‌گذاران واقعا چنین حدی از دخالت را در این بازار لازم می‌دانند، بهتر است این مکانیسم حذف و از روش‌های دیگری برای خرید و فروش استفاده شود. احرامیان گفت: در چنین شرایطی مصرف‌کننده، تولیدکننده و حتی توزیع‌کنندگان در بورس متضرر می‌شوند. 
این مشکلات درحالی از سوی دولت ایجاد می‌شود که ما در حالت عادی هیچ مشکلی در بازار خرید و فروش فولاد نداریم. تولید فولاد در کشور ما به مراتب بالاتر از مصرف آن است. درنتیجه اگر این بازار به حال خودش رها شده و از دخالت‌های نابجا در آن جلوگیری شود؛ بدون تردید در یک بازه زمانی کوتاه، شرایط به حالت طبیعی خود بازمی‌گردد. 
مدیرعامل شرکت فولاد یزد درباره این شبهه که تولیدکنندگان از انواع یارانه‌های دولتی بهره‌مند هستند و در عین حال محصولات خود را با قیمت بالا در بازار بین‌المللی به فروش می‌رسانند، گفت: شمش فولاد در ایران با قیمتی به مراتب پایین‌تر از نرخ جهانی در بورس کالا عرضه می‌شود. در ۳ یا ۴ سال گذشته که میزان تولید فولاد در کشور افزایش یافته است، ما همواره ارزان‌ترین فولاد جهان را در بازار داخلی به فروش رسانده‌ایم. اگر التهابی هم در این بازار ایجاد شده به‌دلیل نوسان‌های قیمت ارز و رشد ناگهانی و قابل‌توجه آن است؛ به‌علاوه آنکه دخالت‌های دولت نیز به نابسامانی‌ها در این بازار، دامن زده است. 
وی افزود: در همین حال باید تاکید کرد هرچند فولادسازان ما از منابع ارزان‌تر انرژی در مقایسه با سایر کشورها برخوردار هستند، اما در همین حال برخی هزینه‌ها برای آنها به مراتب بیشتر از سایر تولیدکنندگان در کشورهای دیگر است. به‌عنوان مثال، تولیدکنندگان فولاد اروپا از تسهیلات بانکی با سود بسیار پایین استفاده می‌کنند، آیا می‌توانیم بگوییم تولید فولاد در اروپا مزیت دارد؟
خلاف این موضوع در ایران مطرح است. هرچند ما از منابع معدنی و انرژی ارزان‌تر استفاده می‌کنیم، اما هزینه‌های تامین مالی برای ما بسیار گران است. درنتیجه انتظار می‌رود تصویری کامل از شرایط این صنعت ارائه و شرایط قضاوت منصفانه فراهم شود.