بازآفرینی پایدار بافت شهری در یکصد شهر کشور

به گزارش می متالز، اکبر ترکان مشاور رئیس جمهور در امور بافتهای فرسوده با اشاره به این خبر گفت: پیش از این نگاه به بافت های فرسوده رویکردی فنی داشته است، رویکردی که به نوسازی فیزیکی واحدهای مسکونی توجه داشت در حالی که تداوم مشکلات این بافت ها و تراکم معضلات در این بخش از شهرهای بزرگ به خوبی نشان داده است که مساله بافت فرسوده یک معضل چند وجهی است زیرا در درون این بافت ها افرادی ساکن هستند که از حداقل های حقوق شهروندی خود محرومند. در این نوع بافت ها  فقیرترین افراد جامعه در حال گذران روزگار هستند که از لحاظ اقتصادی نیز مشقت های بسیاری را متحمل می شوند علاوه بر این چنین بافت هایی فاقد دسترسی های مناسب خدمات اجتماعی هستند که مشکلات آن ها را دو چندان می کند با یک نگاه ساده متوجه می شویم که معضلات ذیل در این بافت ها به وفور یافت می شود و در عمل محصول این بافتها تمامی جامعه را با خود درگیر می کند و حتی نسل های آتی نیز متاثر از آن هستند.

وی افزود: بنا بر همین مسئله رئیس جمهور موضوع رسیدگی به وضعیت بافت های فرسوده را در اولویت برنامه های دولت قرار داد و برای اجرایی شدن این برنامه دستور تشکیل ستاد باز آفرینی پایدار بافت شهری در یکصد شهر کشور را براساس بند الف ماده 59 قانون برنامه ششم صادر کرده است و در حال حاضر این ستاد که با حضور 18 وزیر کابینه فعال شده است برنامه اجرایی برای اصلاح بافتهای فرسوده با رویکردی متفاوت نسبت به قبل تهیه و برای اجرای آن در فاز اول 100 شهر را شناسایی و از سال 97 وارد فاز اجرا خواهد شد.

وی در تشریح وضعیت بافتهای فرسوده و ابعاد معضلات این بخش از شهر نشینی کشور گفت: در حال حاضر بافت های فرسوده در کشور شامل سه بخش اصلی است، اول بافت های شهری که همراه با توسعه شهری توسعه پیدا نکرده اند و به مرور به دلیل تابعیت از قوانینی مانند ارث تغییر ماهیت و حتی تغییر بافت داده و به مرور به دلیل عدم رسیدگی به بافت تاریخی به بافت فرسوده تبدیل شده اند.

اکبر ترکان افزود: دومین بخش بافت فرسوده به عرصه هایی باز می گردد که در دوره هایی از سوی نهاده های حمایتی به اقشار آسیب پذیر واگذار شده و از ابتدا ساخت و سازی که در این عرصه ها شکل گرفته فاقد مشخصات مهندسی و کیفی مناسب بوده است این ضعف محدود به واحدهای مسکونی نبوده بلکه عرصه های عمومی و شهری را نیز در این مناطق نیز تحت تاثیر همین مسئله از کیفیت مناسب بر خوردار نیستند.سومین بخش بافتهای فرسوده متوجه موضوع حاشیه نشینی است، بنا به گفته مهندس آخوندی وزیر راه و شهر سازی جمعیت ساکن در حواشی شهرها امروز به 11 میلیون نفر رسیده است، جمعیتی که از نظر کیفیت زندگی متاسفانه با حداقل استاندارد زندگی شهری فاصله جدی دارند.

حاشیه نشینی محصول مستقیم مهاجرت جامعه روستایی و عدم برنامه ریزی برای هدایت جمعیت خارج شده است روستاها طی دهه های گذشته بوده است.

مشاور رئیس جمهور تاکید کرد: ترکیب جمعیت روستایی و شهری گویای این مسئله است که طی چهار دهه گذشته به دلیل محدودیت های حاکم بر ظرفیت اقتصادی روستایی کشور توسعه روستایی امکان جذب جمعیت رو به رشد کشور را نداشته است به طوریکه ترکیب جمعیت شهری روستایی کشور که در سال 1357 که به طور تقریبی از 20 میلیون روستایی و 15 میلیون شهری تشکیل می شد امروز با رسیدن جمعیت به مرز 80 میلیون نفر، جمعیت روستایی در حدود 20 میلیون نفر ثابت مانده است و جمعیت شهری به 60 میلیون نفر رسیده است. در این بازه زمانی جمعیت مازاد روستایی با محدودیت منابع اصلی روستایی یعنی آب و زمین مجبور به مهاجرت از مناطق روستایی به سمت مناطقی شده است که امکان کسب درآمد و امرار معاش برای ایشان فراهم بوده است و به دلیل برخورد منفعلانه با موضوع مهاجرت شاهد تراکم این جمعیت در حاشیه شهرها هستیم.

ترکان در تشریح این طرح گفت: برای شروع این فرایند به دلیل پیچیدگی های موجود و عدم توان دولت در خرید تمامی زمین های این بافت تصمیم بر آن شد تا به صورت آزمایشی ۱۰۰ محله درسال آینده هدف بازآفرینی شهری قرار گرفته تا بعد از آزمودن راهکارهای موجود به بازآفرینی ۱۳۳۴ محله شناسایی شده طی دوره ای ۵ ساله دست بزند یعنی قرار است که از سال ۹۸ در هر سال ۲۷۰ محله هدف بازآفرینی شهری باشد. در اصل بازآفرینی شهری در دولت دوازدهم با راهکارهای قبلی که در این حوزه انجام شده است متفاوت بوده زیرا در دوره های قبل هدف تنها نوسازی مسکن و خانه سازی بود این در حالی است که دولت دوازدهم سعی خود را در این مساله بر باز زنده سازی محلات خواهد گذاشت به گونه ای که با شیوه زمین صفر و با در اختیار قرار دادن زمین های دولتی موجود و خریداری شده در بافت فرسوده و ناکارآمد به سرمایه گذاران آن ها را ترغیب به سرمایه گذاری در بافت فرسوده خواهد کرد که  این سرمایه گذاران نه با عنوان پیمانکار بلکه توسعه گران شناخته می شوند با این کار محله موجود بازطراحی شده که همین امر باعث ترغیب ساکنان به تعویض خانه خود با مسکن های نوساز ساخته شده توسط دولت خواهند کرد و مالکان این خانه های فرسوده به صورت پایاپای با تحویل خانه خود به دولت خانه جدید و نوسازی را تحویل می گیرند و با بازسازی عرصه های به دست آمده از جایگزینی محلات جدید مرحله دیگری از اصلاح بافت و طراحی جدید آغاز می شود.

اکبر ترکان در پایان تاکید کرد: دولت مصمم است تا با اجرای درست این طرح و زمینه سازی برای مشارکت اجتماعی ساکنان بافت ان ها را توانمند کرده تا از طریق دل بافت های فرسوده تمایل برای اجرایی کردن این طرح وجود داشته باشد همچنین با مشارکت مردمی در محله سازی اعتماد عمومی به دولت افزایش یافته همین امر برای تداوم این راه و فراهم سازی بستر برای نوسازی تمامی بافت های ناکارآمد موجود فراهم خواهد شد.