دولت حمایت نکند، بخش خصوصی راه خود را خواهد یافت

به گزارش می متالز، محمد شریعتمداری معتقد است بدون مشارکت بخش خصوصی و تشکل‌های تخصصی، طرح جامع فولاد به یک سند دولتی تبدیل خواهد شد.

پیشنهاد بازار آزاد

یکی از چالش‌های مطرح شده در زنجیره فولاد، نحوه نرخ‌گذاری است. در این‌باره سیدرضا شهرستانی، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران و فعال بخش خصوصی اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین مشکلات چرخه تولید فولاد در کشور، موضوع نرخ‌گذاری است. کنترل نرخ‌گذاری در زنجیره فولاد از تولید کنسانتره و گندله تا تولید شمش برمبنای یک واحد فولادی انجام می‌شود که نرخ‌گذاری بر این مبنا اشتباه قلمداد می‌شود. این در حالی است که ما بارها عنوان کرده‌ایم باید اجازه داد عرضه و تقاضا خودشان را در بازار پیدا کنند. دستوری پیش رفتن و فشار آوردن در نهایت منجر به ایجاد رانت و فرصت برای برخی واحدها می‌شود که این امر کل فرآیند عرضه و تقاضا را به هم خواهد ریخت. شهرستانی در ادامه تاکید کرد: پیشنهاد ما این است که مبنای نرخ‌گذاری حذف شود و اجازه دهیم عرضه و تقاضا به موازات بازار پیش برود. این فعال بخش خصوصی با اشاره به کمبودهایی که در کل زنجیره فولاد وجود دارد، خاطرنشان کرد: در بخش‌های مختلف زنجیره فولاد شاهد کمبودهایی هستیم که برای جبران آنها باید به بخش خصوصی فرصت کافی داده شود تا سرمایه‌گذاران، خود تمایل به سرمایه‌گذاری پیدا کنند چراکه بخش خصوصی به سمتی پیش می‌رود که در حقیقت نیاز بازار است. در نهایت با تکمیل زنجیره تولید فولاد، بازار نیز به تعادل خواهد رسید. شهرستانی ادامه داد: در کل باید از معدن و سنگ‌آهن تا تولید فولاد نهایی را در طرح جامع دید تا براساس آن برنامه‌ریزی کنیم و در بخش‌هایی که با کمبود روبه‌رو هستیم، مجوز و مشوق ارائه شود. وی در نهایت پیشنهاد کرد: باید نرخ‌گذاری فولاد بر مبنای بازار آزاد انجام شود و در این زمینه دولت هیچ‌گونه دخالتی نداشته باشد و در کل نظام نرخ‌گذاری حذف و تولید به‌طور کامل در بورس کالا عرضه شود و به عبارتی، عرضه و تقاضا نظام نرخ‌گذاری را مشخص کند. شهرستانی در پاسخ به این پرسش که آیا ایجاد یک بازار آزاد امکان‌پذیر است، گفت: صددرصد شکل‌گیری چنین بازاری امکان‌پذیر است و سرمایه‌گذار براساس نیاز بازار به سمت سرمایه‌گذاری می‌رود که بیشترین سوددهی را خواهد داشت.

زنجیره را به بخش خصوصی بسپارید

تامین مواد اولیه برای زنجیره فولاد و همچنین واقعی نبودن میزان مصرف داخلی در طرح جامع نیز از چالش‌های صنعت فولاد در چشم‌انداز ۱۴۰۴به‌شمار می‌روند. این موضوع را سیدبهادر احرامیان، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران و فعال بخش خصوصی مطرح و اظهار کرد: طرح جامع فولاد با مشکلات و چالش‌های بسیاری روبه‌رو است. نخستین مشکل زنجیره فولاد تامین مواد اولیه است که باید برای آن آینده‌نگری بیشتری داشته باشیم. احرامیان در ادامه خاطرنشان کرد: موضوع دیگر این است که در طرح جامع فولاد مصرف فولاد بیش از اندازه واقعی متصور شده و تفکیکی بین مصرف واقعی با مصرف ظاهری در آن لحاظ نشده است. مصرف بلندمدت و پایدار فولاد در ایران یک مصرف واقعی به‌شمار می‌رود که این مصرف در سال به بیش از ۱۲ تا ۱۳ میلیون تن نمی‌رسد. از این‌رو، اگر بخواهیم بیش از این میزان تولید داشته باشیم باید میزان بیش از مصرف داخلی کشور یا به‌صورت فولاد یا مصنوعات فولادی صادر شود. وی افزود: در طرح جامع فولاد مصرف واقعی فولاد در حقیقت دوبرابر در نظر گرفته شده، با این حساب حجم صادرات کمتر از حد موردنظر است. به نظر من یکی از بزرگترین معضلات، همین واقعی نبودن میزان مصرف داخلی کشور است که کشش بازار داخلی را غیرواقعی کرده است؛ بنابراین باید در این زمینه نیز بازنگری‌هایی انجام شود. احرامیان تاکید کرد: دو موضوع کلی باید در برنامه چشم‌انداز در نظر گرفته شود که یکی تامین مواد اولیه و دیگری میزان واقعی مصرف داخلی است. این فعال بخش خصوصی همچنین گفت: چالش دیگر طرح جامع فولاد، پراکنده بودن طرح‌هاست که سبب هزینه‌های متعدد جابه‌جایی شده و این پراکندگی سودآوری زنجیره را کاهش داده است و دست یافتن به میزان تولیدی که در زنجیره اعلام شده را زیرسوال می‌برد. احرامیان در پاسخ به این پرسش که پیشنهاد شما برای چالش‌های طرح جامع فولاد چیست، اظهار کرد: تجربه نشان داده زمانی که تصمیم‌گیری‌های دولت پشت طرح‌ها وجود دارد، آن طرح‌ها دیگر چندان عقلانی و اقتصادی نخواهند بود. اگر طرح‌ها به بخش خصوصی واگذار شود به‌طور خودکار اجرای این طرح‌ها با برنامه‌ریزی پیش خواهد رفت. پیشنهاد کلی که می‌توان ارائه کرد این است که برنامه‌ریزی برای زنجیره فولاد را به بخش خصوصی واقعی بسپاریم چراکه این بخش به مرور زمان تصمیم‌گیری‌های مناسبی را خواهد گرفت.

دولت دخالت نکند، ممنون می‌شویم

بابک نظری، فعال بخش خصوصی در حوزه فولاد نیزاظهار کرد: اگر دولت دخالتی در صنعت فولاد نداشته باشد، به‌طور قطع بیشترین کمک را به این صنعت کرده است. صنعت خودرو را در نظر بگیرید که به یک صنعت دولتی تبدیل و گرفتار مسائلی مانند آلودگی و امنیت شده است. اگر صنعت خودرو مورد حمایت دولت قرار نمی‌گرفت، خودروسازان خود پیشگام می‌شدند و این صنعت بر مبنای رقابت درست در کشور پایه‌ریزی می‌شد. نظری در ادامه با اشاره به مشکلات صنعت فولاد، عنوان کرد: حدود ۴ تا ۵ سال پیش که در صنعت فولاد نخستین مشکلات جهانی شکل گرفت همان معضلات گریبانگیر فولادسازان داخلی نیز شد اما سازمان یا نهاد خاصی از این فولادسازان حمایت نکرد و هیچ‌گونه تسهیلاتی به آنها اختصاص نداد. پس از مدتی که شرکت‌ها، وضعیت بحرانی را پشت‌سر گذاشتند، وضعیتی بهتر از قبل پیدا کردند. شرکت‌هایی که دانش‌محور بودند، توانستند در بازار باقی بمانند اما شرکت‌های ضعیف حذف شدند. این فعال بخش خصوصی در ادامه خاطرنشان کرد: درحال‌حاضر حدود ۶ میلیون تن صادرات داریم و شرکت‌های فولادی توانسته‌اند محصولات خود را به اروپا صادر کنند. بحرانی که صنعت فولاد پشت‌سر گذاشت سبب شد ضعیف‌ها از بین بروند و شرکت‌هایی که زیرساخت لازم را دارند، باقی بمانند و ادامه حیات دهند و صادرات خود را نیز گسترش دهند. از این‌رو شاهد بودیم که حتی اروپا در برابر صادرات ایران تعرفه اعمال کرد.
این فعال بخش خصوصی در حوزه فولاد در ادامه خاطرنشان کرد: بر اساس آنچه گفته شد اگر دولت حمایت نکند، ممنون می‌شویم چراکه اگر حمایت‌های دولت نباشد، شرکت‌های خصوصی راه خود را خواهند یافت.