معدن طلای ساری‌گونی و دغدغه‌های ساکنان روستاهای اطراف/ داستان همیشگی پاسکاری بین مسوولان!

به گزارش می متالز به نقل از خبرگزاری دانشجو، معدن طلای ساری‌گونی از جمله معادن مهمی است که بخش زیادی از طلای ایران از آن استحصال می‌شود و به نوعی یکی از مهمترین ظرفیت‌های طلای کشور تلقی شده است.

استخراج طلا از این معدن رسما از سال ۹۴ آغاز شده و از آن زمان تاکنون شائبه‌های زیادی با خود به همراه داشته؛ تا اینکه اخیرا ساکنان روستا‌های اطراف این معدن در اعتراض به نحوه واگذاری آن به قیمتی کمتر از ارزش واقعی اش (۱۴ میلیون تومان) در سال ۷۴، اخراج چند نفر از کارگران آن و حتی عدم تعهد کارفرمای معدن (شرکت خدمات اکتشافی کشور) به وعده هایش مبنی بر استخدام نیرو‌های بومی در این مجموعه و همچنین نشت سیانور از ساری‌گونی و خطرات زیست محیطی آن، تجمع کرده و صدای خود را به گوش مسوولان رساندند. هر چند که این ندای یاری ساکنان روستا‌های نزدیک معدن تاکنون بی پاسخ مانده و مردم همچنان چشم انتظارند!

آنچه مسلم است شرکت خدمات اکتشافی کشور با مشارکت یک شرکت قزاقی، مشغول استخراج طلا از این معدن هستند. ۷۰ درصد از طلای استخراجی این معدن در اختیار شرکت قزاقی قرار می‌گیرد و فقط ۳۰ درصد آن نصیب شرکت خدمات اکتشافی کشور می‌شود. از طرفی، این کارفرمایان مطابق قانون ۹ درصدی حقوق دولتی پرداخت می‌کنند که از این رقم باید ۱۵ درصد آن به تامین زیرساخت‌های شهرستان اختصاص یابد. این موضوع یکی از مطالبات مردم منطقه نیز هست و این شائبه برای آنان پیش آمده که ممکن است کارفرمای معدن این حقوق را پرداخت نکرده باشد.
به گفته اهالی این منطقه، این موضوع نشأت گرفته از عدم شفافیتی است که در جریان واگذاری و فعالیت معدن طلای ساری‌گونی صورت گرفته و در صورتی که این شفاف سازی صورت گیرد، پرده از واقعیات کنار می‌رود و حقیقت روشن می‌شود!

با این حال، محمد فاضلی، مدیرعامل شرکت خدمات اکتشافی کشور مدعی است که طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران، مالکیت معادن منتقل نمی‌شود و شرکت خدمات اکتشافی کشور مستأجر دولت در معدن ساری‌گونی است و بابت اجاره‌بهای آن به دولت، مبلغی پرداخت می‌کند. به گفته مدیرعامل شرکت خدمات اکتشافی کشور، عده‌ای ابراز نارضایتی می‌کنند که چرا بخشی از درآمد حاصله از فعالیت این معدن برای استان کردستان و روستا‌های اطراف معدن هزینه نمی‌شود؛ در حالی که باید گفت که دولت باید این بودجه را اختصاص دهد، چرا که ما هزینه مربوطه را به دولت پرداختیم و حق دخالتی در نحوه هزینه‌کرد آن نداریم.

همه این ها در حالی است که تناقضی بین گفته های فاضلی و دره رزمی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کردستان در خصوص نحوه واگذاری این معدن به چشم می‌آید؛ رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان در این باره به خبرنگار ما گفته است که این معدن اجاره داده نشده و بلکه واگذار شده و اجاره آن، موضوعی کذب است!
او حتی پیرامون حقوق دولتی که از سوی این شرکت پرداخت می‌شود، می‌گوید: مطابق قانون، کارفرمایان معدن مبلغی به عنوان حقوق دولتی به دولت پرداخت می‌کنند و ۱۵ درصد از این حقوق وصولی دولتی طبق تبصره ۶ ماده ۱۴ قانون معادن باید صرف تأمین زیرساخت‌های قروه شود. در این راستا این هزینه صرف جاده سازی در روستا‌های منطقه شده و این روند قرار است ادامه دار باشد. ساکنان روستا‌های نزدیک ساری‌گونی، انتظار دارند تمام این ۱۵ درصد صرف منطقه شود، اما این در حالی است که دولت بر اساس اهم و مهم و ضرورت‌ها و نیاز‌های موجود، این هزینه را صرف بخش‌های مختلف می‌کند و اینگونه نیست که تمام آن، صرف قروه و کردستان شود چرا که دولت باید مخارج دیگر خود را از طریق این حقوق دولتی تأمین کند!

شواهد حاکی از آن است که ۴۷ روستای شهرستان قروه با اینکه در نزدیکی معدن ساری گونی واقع شده اند، از نظر زیرساختی توسعه پیدا نکردند و تا سال ۹۸ آبرسانی در این روستا‌ها به صورت سیار صورت می‌گرفت. به گفته حجت الاسلام رستمی، امام جمعه شهرستان قروه، این حقوق دولتی که مردم از آن حرف می زنند باید صرف اینگونه زیرساخت‌ها شود که متاسفانه نشده است. یکی از روستا‌های اطراف این معدن ۶۰۰۰ نفر جمعیت دارد و ۷۰۰ خانوار آن تحت پوشش کمیته امداد هستند. با این حال حداقل امکانات رفاهی را دارند و آبرسانی در آن انجام نشده بود. ناچار شدیم بخاطر آرسنیکی که به علت فعالیت معدن در این منطقه فعال شده، از شهرستان دیگری آبرسانی را به این روستا‌ها انجام دهیم!
ناگفته نماند که دره رزمی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کردستان اعتراض ساکنان را عملی منطقی نمی‌داند و حتی خواسته آنان مبنی بر شفاف سازی را جدی نمی‌گیرد و آن را به حق نمی‌داند. او در این باره اظهار می‌کند: چند بار باید این موضوع را شفاف سازی کنیم؟ مردم این منطقه هر روزه پیگیر شفاف‌سازی این موضوع هستند و ما هم در رسانه‌ها، نحوه واگذاری معدن طلای ساری‌گونی را شفاف سازی کردیم. مگر دولت و وزارت صمت، باید هر روز پاسخگوی هر شخصی که خواستار شفاف سازی است، باشند؟ مگر مجوز واگذاری این معدن بی‌حساب و کتاب صادر شده که بخواهیم در مورد آن شفاف‌سازی کنیم؟

به گفته دره رزمی، قرار نیست در مساجد و اماکن عمومی، پاسخگوی مطالبه مردم در خصوص شفاف‌سازی نحوه واگذاری معدن طلای ساری‌گونی باشیم و در این باره به مردم پاسخ دهیم! مطالبه‌گری راه دارد و این راه قانون است؛ با داد و فریاد، مشکل حل نمی‌شود و این مطالبات باید از راه درست پیگیری شوند.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کردستان می‌گوید: قرار نیست در مساجد و اماکن عمومی، پاسخگوی مطالبه مردم در خصوص شفاف‌سازی نحوه واگذاری معدن طلای ساری‌گونی باشیم و در این باره به مردم پاسخ دهیم!

یکی از دیگر مسائلی که ذهن ساکنان این منطقه را درگیر خود کرده، موضوع عدم تعهد کارفرمای معدن به وعده‌های خود مبنی بر استخدام نیرو‌های بومی در ساری گونی است.  همچنین اخراج کارگران به بهانه‌های مختلف موضوع دیگری است که این روز‌ها در شهرستان قروه به دل نگرانی کارگران معدن تبدیل شده است.

طبق گفته اهالی این منطقه، در ابتدای واگذاری معدن، کارفرما وعده داده بود که اولویت استخدام نیروی انسانی در ساری‌گونی با ساکنان منطقه است، اما اکنون فقط ۶۰۰ نفر از نیروها، آن هم به عنوان کارگر از ساکنان این منطقه هستند و مابقی کارکنان از سایر مناطق به ساری‌گونی آمده اند و در این معدن فعالیت دارند.
اما مدیرعامل شرکت خدمات اکتشافی کشور مدعی است که ۱۲۰۰ نفر در این معدن اشتغال دارند و نزدیک به ۶۵ درصد از این کارگران و کارکنان، بومی منطقه هستند و در این زمینه به وعده‌ای که از ابتدای راه اندازی معدن داده بودند، عمل کردندو هیچگونه استخدام فامیلی و غیراصولی در این معدن صورت نگرفته است.
جدای از این مساله، چندی پیش چند نفر از کارگران معدن که بومی منطقه نیز بودند، به بهانه‌های مختلف اخراج شدند و مردم منطقه و سایر کارکنان این معدن از ترس اینکه شاید این اخراج بی‌دلیل برای آنان نیز اتفاق افتد، دست به تجمع اعتراض‌آمیز زدند. تصاویر و کلیپ‌های مربوط به آن در فضای مجازی منتشر شد و همگی خواستار بازگرداندن آنها به معدن شدند.

حجت الاسلام رستمی، امام جمعه شهرستان قروه در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: چندی پیش، چند نفر از کارگران معدن که از اهالی روستای بهارلو (نزدیک‌ترین روستا به معدن) بودند با اینکه قراردادشان به اتمام نرسیده بود، اخراج شدند و در این زمینه مردم مطالبه‌گری‌هایی داشتند و حتی تجمع اعتراض آمیز کردند. طی جلسه‌ای که با حضور کارفرمای معدن و مسوولان شهرستان و استان داشتیم، به این موضوع پرداختیم و اعلام کردیم که کارفرمای معدن حق ندارد برای کاهش هزینه‌های خود، کارگر اخراج کند و با اینکار کارگران ساری‌گونی را دل نگران کند. البته در جریان این جلسه، از سوی کارفرما، قول بازگرداندن این کارگران به معدن داده شد و امیدواریم دیگر شاهد اخراج کارگران این مجموعه نباشیم.

اما یکی دیگر از نگرانی های مردم؛ بافت زمین شناسی روستا‌های اطراف معدن طلای ساری‌گونی است؛ به نحوی که دارای آرسنیک بوده و با شروع به فعالیت این معدن، آرسنیک آن فعال شده (به دلیل استفاده از سیانور در استخراج طلا) و این آرسنیک بیش از پیش به سفر‌ه‌های آب زیرزمینی منطقه تزریق می‌شود و مردم از عواقب زیست محیطی که به دلیل فعالیت این معدن گریبان آنان را خواهد گرفت، خوف دارند.

برای دانلود فیلم کلیک کنید.

چندی پیش، اهالی منطقه شاهد نشت سیانور از معدن طلای ساری‌گونی بودند و این موضوع را به اطلاع محیط زیست شهرستان و حتی مسوولان معدن رساندند، اما کارفرمای معدن منکر این قضیه شده و مدعی است که سیانوری که در این معدن برای استخراج طلا به کار برده شده، مطابق استاندارد‌های مربوطه است و هیچ ضرری به محیط زیست وارد نمی‌کند. حتی اداره محیط زیست استان کردستان نیز نمونه برداری‌هایی از آن انجام داده است، اما با گذشت مدتی از انجام این آزمایش، هنوز هم نتیجه این نمونه برداری را به ساکنان منطقه اعلام نکرده است.
مدیرعامل شرکت خدمات اکتشافی کشور در این باره ابراز می‌کند: هیچگونه نشت سیانوری از معدن طلای ساری‌گونی صورت نگرفته و عده‌ای از افراد منفعت طلب و سودجو در این خصوص شایعه سازی می‌کنند. سیانوری که در ساری‌گونی مورد استفاده قرار می‌گیرد، بسیار رقیق است و آسیبی به محیط زیست وارد نمی‌کند!

مدیرعامل شرکت خدمات اکتشافی کشور می‌گوید: هیچگونه نشت سیانوری از معدن طلای ساری‌گونی صورت نگرفته و عده‌ای از افراد منفعت طلب و سودجو در این خصوص شایعه سازی می‌کنند!

از طرفی، امام جمعه شهرستان قروه در این خصوص می‌گوید: مردم نگران زمانی هستند که بعد از اینکه تمام طلا و نقره و آنتیموان و مس و تیتانیوم این معدن از سوی کارفرمای آن، استخراج شد و به معدنی مخروبه تبدیل شد، مشکلات زیست محیطی آن بروز کند و مسائل خطرناکی گریبانشان را بگیرد. این موضوع را بار‌های با مسوولان استانی و حتی کارفرمای معدن در میان گذاشته ایم و از آنان خواسته ایم نتیجه نمونه برداری‌ها را اعلام کنند و اگر خطری از این بابت مردم را تهدید می‌کند، شفاف سازی کنند و تضمینی بدهند که بعد از این جریانات، مشکل زیست محیطی در منطقه پیش نمی‌آید، اما متاسفانه با این خواسته مردم موافقت نشده و همچنان پیگیریم. وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان صمت کردستان، استانداری، فرمانداری، سازمان محیط زیست یا هر ارگان دیگری، باید مسوولیت حقوقی این امر را به عهده بگیرند و پاسخگوی مردم باشند.
برای اطلاع از نتیجه آزمایش نمونه برداری نشت سیانور به سراغ توفیق زارعی، رئیس اداره محیط زیست شهرستان قروه رفتیم. زارعی در این باره می‌گوید: نمونه برداری نشت سیانور، آرسنیک، جیوه و... از معدن طلای ساری گونی از سوی واحد آزمایشگاه اداره کل حفاظت محیط زیست کردستان صورت گرفته و این آزمایشگاه، پاسخگوی نتیجه این نمونه برداری است. ما در جریان نتیجه آزمایش این نمونه برداری هستیم و حتی نتیجه آن به اطلاع فرمانداری نیز رسیده است، اما نمی‌توانیم آن را اعلام کنیم و باید از واحد آزمایشگاه مربوطه پیگیر آن باشید.

رئیس اداره محیط زیست شهرستان قروه اظهار می‌کند: در جریان نتیجه آزمایش نمونه برداری نشت سیانور از معدن طلای ساری‌گونی هستیم و حتی نتیجه آن به اطلاع فرمانداری نیز رسیده است، اما نمی‌توانیم آن را اعلام کنیم.
به منظور پیگیری این مطالبات سعی داشتیم با حبیب‌زاده، مسوول واحد آزمایشگاه اداره کل حفاظت محیط زیست کردستان و حسین الماسی، فرماندار شهرستان قروه ارتباط برقرار کنیم تا جویای نتیجه آزمایش نمونه برداری نشت سیانور از معدن طلای ساری‌گونی شویم؛ اما راه به جایی نبردیم.

پیگیری‌های خبرگزاری دانشجو تا زمان تحقق مطالبات ساکنان روستا‌های نزدیک معدن طلای ساری گونی و شفاف سازی در خصوص نحوه واگذاری این معدن و نشت سیانور از آن و خطرات زیست محیطی که برای منطقه به دنبال دارد، ادامه دار خواهد بود.