روابط با هند مکمل اقتصادی ایران خواهد بود

به گزارش می متالز، مرتضی فیروزی روزنامه نگار و تحلیل گر روابط بین الملل د درخصوص سفر اخیر حسن روحانی رئیس جمهوری ایران به هند گفت: " با توجه به اینکه هند در مجموعه چهار کشور اول خریدار نفت ایران میباشد، همواره روابط با دهلی نو برای تهران مهم بوده است. از سوی دیگر روابط دیرینه ایران و هند باعث شده است که روابط سیاسی و اقتصاد دو کشور گرم باشد و کمتر دچار تنش گردد."

وی یکی از اهداف سفر روحانی به هند را تضمین و تثبیت روابط اقتصاد دو کشور بیان کرد و ادامه داد:" نگرانی ایران آنست که اگر بحث تحریم های جدیدی که ترامپ علیه تهران دنبال می‌کند تصویب و اجرایی شود، فروش نفت ایران به هند نیز دچار اختلال خواهد شد. به همین خاطر ایران درحال توسعه و تعمیق روابط با هند است که آینده روابط خود با دهلی نو را تضمین و بیمه کند. در این سفر 14 توافق نامه به امضا خواهد شد." 

فیروزی افزود:" نگرانی دیگر ایران روابط آمریکا با هند است. آمریکا از زمانی که توانست به اقتصاد چین راه یابد دو مشکل عمده داشت. یکی عدم توان برقراری ارتباط با بدنه جامعه و مدیران میانی این کشور بواسطه تفاوت زبان انگلیسی و چینی. و دیگری آنکه چین بواسطه سابقه تاریخی و فرهنگی خود تا پیش از اضمحلال و تسلط ژاپنی ها، خود خوی امپریالیستی و سلطه گری داشتند. و امروز هم نشانه های این سلطه طلبی در آنها کاملا مشهود است. به همین خاطر آمریکایی ها روزی که به چین می رفتند هرگز تصور نمی‌کردند که چینی‌ها به سرعت دور تولید و اقتصاد را از دست آنها بگیرند و جایگاه قابل توجهی در اقتصاد جهان برای خود بدست بیاورند."

وی ادامه داد:" از اواخر دوره جرج دبلیو بوش واشنگتن سعی کرد تمرکز خود در آسیا را به هند منتقل کنند و به همین خاطر قراردادهای متعدد سیاسی، اقتصادی و امنیتی را با هند امضا کردند."

فیروزی با اشاره به سیاست خارجی جمهوری اسلامی نیز گفت:" ایران از 1392که روحانی  بقدرت رسید همواره سعی داشته است که روابط خود با هند را بهبود بخشد. این امر از دو زاویه بسیار مهم و ضروری بوده. یکی برای کنترل روابط با پاکستان و چین. زاویه دیگر آن نیز اینست که هند میتواند برای کشور ما یک اقتصاد تکمیلی باشد. بدین معنا که صادرات و واردات ما با هند تقریبا برابر است. همینطور بسیاری از پتروشیمی‌های ایران به هند صادرات دارند."

او ادامه داد:" همچنین هندی‌ها بر عکس چینی‌ها خوی برتری طلبی و سلطه ندارند. حتی درطول تاریخ نیز بطور مکرر مورد تعرض قرار گرفته انه که ایران نیز دوبار در زمان سلطان محمود غزنوی و نادر شاه افشار به آن کشور حمله کرد. به همین خاطر ما قرارداد توسعه بندر چابهار را با هندی ها امضا کرده ایم و سعی داریم که روابط خود با این کشور بیش از پیش گسترش دهیم."

درعین حال این کارشناس روابط بین الملل با تأکید بر مزایای توسعه روابط اقتصادی و سیاسی با هند هشدار داد:" اما در خصوص رابطه با هند باید به چند نکته نیز دقت کرد. اول اینکه در توسعه روابط با دهلی نباید بگونه ای عمل کرد که اسلام آباد از ما دلگیر و ناراضی شود. زیرا حلقه او حوزه امنیت ملی ما همسایگان ما هستند. هم اینک نیز برخی از کشورها مانند عربستان سعودی تلاش دارند که روابط ما با پاکستان را دستخوش تنش سازند. بنابراین باید بگونه ای در قبال هند رفتار کرد که روابط تهران با اسلام آباد دچار اختلال نشود. از سوی دیگر راهیابی هند به بندر چابهار باعث تسهیل دسترسی آن به آسیای میانه خواهد شد. اما باید دقت کنیم که هند بازار ما در افغانستان را تسخیر نکند."

درعین حال کارشناسان روابط بین الملل در خصوص سفر رئیس جمهور به هند معتقدند که تصمیم به انجام این سفر از یک سال گرفته شده بود که به دلایلی به تاخیر افتاده بود. در واقع یک سال و نیم پیش "مودی" نخست وزیر هند، یک سفر دو جانبه به ایران داشت و بعد از آن هم یک نشست سه جانبه با حضور افغانستان در ایران برگزار کرد که در خصوص فعال کردن بندر چابهار در آن نشست گفت و گو شد.

تحلیل گران روابط ایران و هند اعتقاد دارند در قاره کهن، هند بعد از چین دارای یکی از بالاترین رشد های اقتصادی است و در زمینه های بسیاری با این کشور امکان همکاری وجود دارد. ضمن اینکه هند دومین خریدار نفت از ایران به شمار می رود.

به همین دلیل زمینه های همکاری اقتصادی بسیاری بین دو کشور مطرح است که با توجه به مطالعات و مذاکرات کارشناسی قبلی، سفر روحانی به هند برای نهایی کردن بعضی از این تفاهمات ضروری است.

از سوی دیگر تحلیل گران مسائل بین المللی در مورد جایگاه این سفر در مناسبات بین المللی با اشاره به سرد شدن روابط بین آمریکا و چین میگویند؛ نگرانی‌هایی که آمریکا از روند رو به رشد چین در اقتصاد بین الملل دارد و آمریکا برای جبران این موضوع به افزایش روابط و مناسبات با هند رو آورده است.  به عبارت دیگر هند تلاش دارد از این فرصت به دست آمده به تقویت روابط خود با آمریکا بپردازد که عملا باعث می شود روابط پاکستان و آمریکا تحت تاثیر این اقدام هند قرار بگیرد که این امر تاکنون نیز اتفاق افتاده است.

هندی ها نگران اقدامات چین در آسیا هستند. از جمله پروژه جاده ابریشم که توسط چین در حال اجرا است و جهات مختلف آن برای هندی‌ها مبهم و نگران کننده است. بنابراین هند تلاش می‌کند هم از طریق ترانزیت از مسیر افغانستان و هم استفاده از بندر چابهار آسیای میانه را برای اهداف تجاری خود مورد استفاده قرار دهد.

ناظران آگاه معقتدند، بنابراین توجه به ایران برای دسترسی به مسیر ترانزیتی چابهار تا آسیای میانه موضوع مهمی است که هند تلاش می‌کند با ایجاد راه آهن چابهار به زاهدان این مسیر را هموار کند.

در خصوص ملاحظات متعددی که ایران در ارتباط با هند دارد نیز طبیعتا ما باید تلاش کنیم ضمن استفاده از ظرفیت‌های بالای اقتصاد هند روابط خود را با پاکستان هم تحت نظر داشته باشیم که در این ارتباط بازیگران دیگری مانند روسیه و عربستان سعودی مطرح هستند، و در حال حاضر روسیه از گرایشاتی که هند به واشنگتن و تل آویو دارد رضای نیست. در نتیجه روس ها به چین و پاکستان نزدیکتر شده اند.

کارشناسان مسائل منطقه ای در پاسخ به این سوال که آیا ایران ابزار کافی برای جلب همکاری هندی ها در دست دارد یا نه می‌گویند، هندی‌ها علاوه بر مسیر ترانزیتی در حوزه نفت و گاز نیز علاقه‌مندی‌هایی دارند که از آنها می توان به حضور در میدان نفتی مشترک ایران و عربستان سعودی به نام فرزاد B اشاره کرد. همچنین وجود جامعه بزرگ مسلمانان در هند از عوامل مثبت و تأثیر گذار در این روابط می‌تواند باشد و جمهوری اسلامی ایران باید تلاش کند به روابط خود با هند در چهارچوب روابط فرهنگی و اقتصادی توجه بیشتری کند و در عین حال از جایگاه سیاسی مهم هند در جامعه بین الملل غافل نشود. این در حالی است که رابطه با کشورهایی مانند روسیه و پاکستان هم باید به درستی مدیریت شود.