افزایش نرخ دلار« نسوزها» را شوکه کرد

نسوز هم متاثر از نرخ ارز

به گزارش می متالز، درباره تاثیرپذیری صنعت نسوز از نرخ ارز، علی‌حسین زاویه، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت مواد نسوز اظهار کرد: یکی از نهاده‌های بسیار راهبردی در صنعت فولاد، سیمان و انرژی کشور، صنعت نسوز است. مصرف نسوز در این صنایع و صنایعی که با انرژی سر و کار دارند، ممکن است به لحاظ قیمتی چندان تاثیرگذار نباشد و سبب بالا رفتن نرخ تمام‌شده نشود اما وجود آن برای این صنایع بسیار مهم و اساسی به شمار می‌رود چراکه اگر نباشد این صنایع را با چالش‌های بسیاری روبه‌رو می‌کند. بنابراین نسوز اثر قیمت‌گذاری چندانی ندارد اما در مقابل، بیشتر اثر استراتژیک دارد. زاویه در ادامه خاطرنشان کرد: افزایش نرخ دلار در مدت اخیر به نوعی روی نرخ نسوز نیز تاثیرگذار بوده است. از آنجا که عمده مواد اولیه نسوز وارداتی است این صنعت را نیز بی‌تاثیر از نرخ خود نگذاشته است. اما در کل افزایش نرخ دلار در فضای کسب‌وکار همراه با تاثیرهای روانی بالایی است. بنابراین تولیدکنندگان نسوز ممکن است به دلیل التهاب بازار دچار استرس شوند و نتوانند کالای خود را با نرخ مناسب به بازار عرضه کنند. وی ادامه داد: البته افزایش نرخ دلار از سوی دیگر ممکن است برای کسانی که قصد صادرات نسوز را دارند، فرصت‌هایی را ایجاد کند. از آنجا که ارز به نوعی یک کالا به شمار می‌رود و بهای آن نمی‌تواند ثابت و بدون تغییر بماند، افزایش نرخ آن نیز منطقی است، اما یکنواخت بودن نرخ آن می‌تواند آرامش بیشتری برای بازار داشته باشد و با توجه به این آرامش، می‌توان نرخ تمام‌شده کالا را تنظیم کرد که سبب می‌شود هم تولیدکننده استرس کمتری داشته باشد و هم صنایع مصرف‌کننده آن در آرامش بیشتری این کالای راهبردی را برای خود تامین کنند.  دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت مواد نسوز در ادامه تصریح کرد: نکته بعدی درباره افزایش نرخ ارز این است که باید با شیب آرام بهای آن به نرخ واقعی خود نزدیک شود چراکه این تلاطم‌های ناگهانی افزایش نرخ دلار کل بازار را اذیت می‌کند و اذیت آن در بازار نسوز این است که احتمال تامین این نهاده برای صنعت فولاد و سایر صنایع مصرف‌کننده نسوز دچار مشکل می‌شود. از این رو، نوسان‌های غیرعادی و شدید سبب اختلال در بازار می‌شود.  زوایه تاکید کرد: اگر نرخ ارز در بستر منطقی و آرام افزایش یابد و براساس بازار عرضه و تقاضا پیش برود به یقین کسب‌وکار و تولید مواد اولیه در فضای نسوز می‌تواند رونق بگیرد. افزایش نرخ ارز در سال‌های گذشته موجب شد در شرق ایران تعداد زیادی از معادن منیزیت صرفه اقتصادی یابد و درحال‌حاضر نیز افق جدیدی برای این معادن پیدا شده است که این موضوع به لحاظ استراتژیک می‌تواند به تهیه مواد اولیه کمک کند زیرا تا پیش از این، صنعت نسوز همواره منیزیت خود را از طریق واردات تامین می‌کرد. این در حالی است که برای مثال، می‌توانیم به دولومیت توجه بیشتری داشته باشیم چراکه منابع و معادن دولومیت بسیاری در ایران وجود دارد که توجه به این موضوع می‌تواند سبب کاهش واردات این مواد اولیه شود، به این شرط که نوسان نرخ ارز براساس نوسان‌های منطقی و به دور از تلاطم باشد. این‌گونه تلاطم‌ها را هیچ‌کس نمی‌پسندد و افزایش نرخ ارز باید براساس عرضه‌وتقاضا و به صورت آرام و منطقی روی دهد.

دلار چندنرخی در بلند مدت جواب نمی‌دهد

دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت مواد نسوز همچنین در پاسخ به این پرسش که چندنرخی بودن دلار چه تاثیری بر صنعت نسوز دارد، عنوان کرد: دولت به دلایلی به مواد اولیه ارز مبادله‌ای اختصاص می‌دهد و ممکن است در برهه‌های کوتاه‌مدت درست و منطقی باشد چراکه با اختصاص ارز مبادله‌ای تهیه منابع اولیه برای تولیدکننده راحت‌تر خواهد بود اما این روند نباید برای همیشه ادامه یابد زیرا در این صورت، صنعت دچار چادر اکسیژنی می‌شود که آن را بیشتر بیمار و از روال منطقی خارج خواهد کرد چراکه با اختصاص ارز مبادله‌ای صنعتگر ممکن است دیگر تمایل یا انگیزه‌ای قوی برای کاهش هزینه‌ها برای خود نداشته باشد. برخی ارز مبادله‌ای دریافت می‌کنند و مدیریت نداشتن و ناتوانایی در تولید خود را از این طریق پوشش می‌دهند و این موضوع در بلندمدت ضد آنها عمل می‌کند. در کل بهای ارز باید در بستر مناسب و برمبنای عرضه‌وتقاضا مشخص شود.

صنعت نسوز در مرز زمین‌گیری

درباره تاثیرگذاری نرخ ارز بر صنعت نسوز نیز حسام ادیب، فعال بخش خصوصی در حوزه فولاد و نسوز اظهار کرد: با توجه به آنکه بخش اصلی مواد اولیه محصولات نسوز از جمله انواع آلومینا، منیزیت و افزودنی‌ها وارداتی هستند، طبیعی است هر تغییری که در فرآیند واردات این مواد اولیه رخ دهد، روی نرخ تمام‌شده آن تاثیر دارد. ادیب در ادامه خاطرنشان کرد: در ماه‌های گذشته شاهد بوده‌ایم با وجود آنکه بسیاری از این اقلام یا تولید داخل ندارند یا تولید داخل کفاف نیاز آنها را نمی‌دهد و ارز مبادله‌ای نیز مشمول این مواد نمی‌شود دچار شوک شده‌اند که در نهایت این شوک به صنعت نسوز وارد شده است. وی همچنین افزود: شوک دیگر، افزایش جهانی نرخ مواد اولیه بوده که باعث گران‌تر شدن محصولات نسوز شده است. دامنه این افزایش نرخ بسیار گسترده بوده و متاثر از اجلاس محیط‌زیستی پاریس و تعهد کشورها به کاهش آلایندگی، از جمله تعهدات کشور چین بوده است. این فعال بخش خصوصی تاکید کرد: با توجه به رکود داخلی و مشکلات فولادسازان و دیگر صنایعی که با صنایع نسوز سر و کار دارند، پذیرش افزایش نرخ با مقاومت همراه بوده و کار را برای تولیدکنندگان نسوز سخت کرده و آخرین شوکی که به صنعت نسوز (و قاعدتا صنایع دیگر واردکننده) وارد کرده، افزایش ناگهانی و شدید نرخ دلار بوده است. ادیب با اشاره به شوک‌های وارده‌شده به صنعت نسوز عنوان کرد: ۳ شوک پیاپی یادشده، در عمل، تولیدکنندگان نسوز را زمین‌گیر کرده است؛ چه آنها که تعهدات قبلی فروش برای خود ایجاد کرده بوده‌اند و چه آنها که با نپذیرفتن افزایش نرخ فروش از سوی مشتریان خود روبه‌رو شده‌اند. توجیه مشتریان هم ساده است؛ محصولات آنها با چنین افزایش قیمتی روبه‌رو نبوده است. خلاصه آنکه با وضعیت فعلی، کار تولیدکنندگان صنعت نسوز گره خورده و در کنار سردرگمی، مشکلات مالی و فروش و تامین نقدینگی نیز ایجاد کرده است. وی ادامه داد: به جز کاهش دستوری نرخ ارز که چند روز گذشته اتفاق افتاده، همیشه منظور ما از نوسان، افزایش نرخ بوده چراکه در عمل ارزان شدن نرخ ارز خیلی معنادار نیست. در این شرایط تولیدکننده نسوز باید برپایه نرخ ارز بتواند نرخ محصول خود را نیز افزایش دهد که به طور طبیعی با مقاومت مشتریان روبه‌رو شده، یا باید دست از تولید بکشد، یا باید با ضرر به کار خود ادامه دهد که این هم نتیجه‌ای جز سقوط ندارد. این فعال بخش خصوصی عنوان کرد: در شرایطی که بازار و صنعت با رونق و رشد اقتصادی همراه بود و همه محصولات همه صنایع با افزایش نرخ روبه‌رو می‌شد، مقاومت مشتریان در برابر افزایش نرخ محصولات کمتر بود اما در شرایط فعلی، افزایش نرخ تولید به سختی قابل قبول است. از این‌رو، نوسان نرخ دلار یا به عبارتی افزایش آن، تاثیری جز فشار دوچندان به تولیدکنندگان صنایع نسوز نداشته است.

ریسک‌های چندنرخی بودن دلار

ادیب همچنین در پاسخ به این پرسش که چندنرخی بودن دلار چه آثاری برای صنعت نسوز به همراه دارد، عنوان کرد: به شخصه با چندنرخی بودن نرخ دلار مخالفم. چند نرخی بودن هم با رانت و هم با بی‌تعادلی در بخش‌های مختلف تولیدی همراه است. آن مواد و اقلامی که ارز دولتی دریافت می‌کنند حمایتی را از بخشی می‌گیرند که مواد و اقلام اولیه را ندارد و در نتیجه، تعادل و تناسب بین قیمت‌ها به هم می‌ریزد. وی ادامه داد: همچنین نبود اطمینان از برقراری نرخ‌های دولتی، ریسک دیگری است که همیشه تولیدکنندگان با آن روبه‌رو هستند و هیچ‌گاه نمی‌تواند برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت به همراه داشته باشد، چه برسد به میان‌مدت و بلندمدت. وی افزود: در نتیجه، جدا از رانت، نبود تناسب و تعادل، مشکل دیگر ریسک وجود شبکه چندنرخی برای تولیدکننده است، هرچند به طور کوتاه‌مدت از حمایت دولت در بخش‌هایی برخوردار باشد. به‌علاوه مشکل دیگر این است که دولت، گاه با اطلاعات غلطی که از ذی‌نفعان دریافت می‌کند، در تخصیص دادن یا ندادن دلار دولتی به بخش‌هایی از صنعت راه خطا را پیش می‌گیرد و برای مثال، کالایی که با وجود داشتن تولید داخل، امکان تامین نیاز همه بازار را ندارد، از شمول ارز مبادله‌ای خارج می‌شود که این موضوع نتیجه‌ای جز سود اضافه برای آن تولیدکننده خاص و وارد شدن ضربه به دیگر تولیدکنندگان ندارد.این فعال بخش خصوصی در پایان تاکید کرد: تقاضای همیشگی ما، فعالیت در یک اقتصاد شفاف، متعادل و تک‌نرخی بوده و است اما با برنامه‌ریزی حساب و کتاب شده، چراکه بی‌برنامگی و سیاست‌گذاری و تصمیم‌های آنی بدون پشتوانه تحقیقات کامل، حتی می‌تواند بیشتر از افزایش نرخ خود مواد در بازار جهانی یا افزایش نرخ دلار به تولیدکنندگان آسیب بزند. افزایش نرخ دلار در مدت اخیر به نوعی روی نرخ نسوز نیز تاثیرگذار بوده است. از آنجا که عمده مواد اولیه نسوز وارداتی است این صنعت را نیز بی‌تاثیر از نرخ خود نگذاشته است. از آنجا که ارز به نوعی یک کالا به شمار می‌رود و بهای آن نمی‌تواند ثابت و بدون تغییر بماند، افزایش نرخ آن نیز منطقی است، اما یکنواخت بودن نرخ آن می‌تواند آرامش بیشتری برای بازار داشته باشد