عایدی آذربایجان‌شرقی از ثروت هنگفت مس سونگون ناچیز است

به گزارش می متالز، الله وردی دهقانی روز دوشنبه بحث اصلی نمایندگان آذربایجان شرقی در مجلس شورای اسلامی درباره وضعیت مجتمع مس سونگون را مربوط به ثروت و عواید پولی آن دانست و افزود: گردش سالانه ۱۲ هزار میلیارد تومانی این معدن و سهم آذربایجان شرقی از این منبع مالی هنگفت، مطالبه جدی مردم و نمایندگان مجلس است که باید مسوولان امر در این خصوص پاسخگو باشند.

وی ارزش هر تن مس استخراجی از معدن سونگون در شهرستان ورزقان را افزون بر ۶ هزار و ۳۰۰ دلار اعلام و اضافه کرد: استخراج و  فرآوری سالانه ۳۰۰ هزار تن مس از این معدن سالانه ۱۲ هزار میلیارد تومان سود در پی دارد که معلوم نیست سهم آذربایجان شرقی و شهرستان ورزقان از این منبع مالی بسیار عظیم چه میزان است و چقدر از این پول در این منطقه سرمایه گذاری می شود.

دهقانی اظهار داشت: این در حالی است که معتقدیم تمامی این منابع مالی باید در خود آذربایجان سرمایه گذاری شود و طرح های مختلف توسعه ای در صنایع پایین دست مس سونگون به انجام برسد.

وی وجود معدن مس سونگون در آذربایجان را مزیت بسیار بزرگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای منطقه دانست و با تاکید بر اینکه باید از این منبع سرشار به بهترین شکل ممکن برای توسعه کشور و استان بهره برداری شود، یادآوری کرد: آذربایجان شرقی از نظر ذخایر معدنی با ۸ تا ۱۰ میلیارد تن انواع مواد معدنی، مقام نخست ایران را در اختیار دارد که بخش بزرگی از آن در شمال استان و شهرستان های ورزقان، کلیبر و اهر واقع شده است.

دهقانی، تاریخچه اکتشاف معدن مس سونگون را مربوط به ۱۵۰ سال قبل و توسط روس ها دانست و ادامه داد: روس ها در این معدن تا سال های پیش از انقلاب نیز حضور داشتند و هر چند ذخایر آن حدود یک میلیارد تن برآورد می شود، اما ما معتقدیم آمارها فراتر از این ارقام است.

وی یکی از دلایل اصلی نبود سرمایه گذاری لازم و کافی حاصل از عواید مالی مس سونگون در  آذربایجان را تمرکزگرایی و انحصار معادن مس کشور در قالب شرکت صنایع مس ایران به مرکزیت و محوریت مس سرچشمه دانست.

نماینده مردم ورزقان در مجلس شورای اسلامی گفت: از آنجائیکه شرکت صنایع مس ایران خود را بالادست معادن مس کشور می داند، هرگز نمی خواهد اهمیت و جایگاه مس سونگون در اقتصاد کشور روشن و بیان شود و مسوولان نیز چندان تمایلی برای تبدیل  مس سونگون به مرکز جدید این صنعت پردرآمد در ایران ندارند که نگرشی کوتاه بینانانه است.

دهقانی، نبود نداشتن شناخت و آشنایی کافی مسوولان آذربایجان شرقی از منابع سرشار مس سونگون و نبود طرح های تحقیقاتی و اکتشافی جدید همچون اسکن هوایی منطقه را از دیگر عوامل به حاشیه راندن این معدن در برابر معدن مس سرچشمه برشمرد و اضافه کرد: چنانچه تحقیق های میدانی و زمین شناسی عمیق در منطقه به انجام برسد، چه بسا معادنی بسیار بزرگ و غنی تر از معدن کنونی در منطقه کشف شود.

وی با ابراز تاسف از نبود توجه ویژه به مجتمع مس سونگون، اظهار داشت: بر همین اساس تاکنون سرمایه گذاری های لازم و کافی پیش برای طرح های توسعه این مجتمع معدنی بینی نشده و بسیاری از محدودیت های شامل حال این معدن بی نظیر شده است که ادامه این روند به ضرر اقتصاد استان و حتی کشور خواهد بود.

این نماینده مجلس یازدهم، طرح ایجاد شرکت مس آذربایجان در دولت دهم و مجلس نهم را یکی از اقدامات مناسب به منظور زدودن انحصارطلبی صنایع مس ایران قلمداد کرد و افزود: با وجود اینکه تلاش های زیادی در آن دوره صورت گرفت، اما پس از مدتی اندک این شرکت به روند معمول خود ادامه نداد و فعالیت هایش راکد ماند، در حالی که اگر روال طبیعی خود را ادامه می داد امروز این شرکت در قالب هلدینگ های مختلف می توانست مسیر توسعه اقتصادی مجتمع و استان را تسریع کند.

دهقانی با تاکید بر اینکه شرکت مس آذربایجان باید احیا شود، یکی از فواید مهم این امر را جلوگیری از خام فروشی مس در سونگون دانست و گفت: با ایجاد صنایع پایین دستی در جوار معدن مس سونگون می توان این مهم را به سرانجام مطلوبی رساند.

وی اهمیت ایجاد و راه اندازی صنایع پایین دستی مس سونگون را بسیار مهم و موثر در وضعیت اقتصادی منطقه خواند و یادآوری کرد: هر چند ایجاد واحدهایی همچون ذوب در مجتمع مس سونگون و طرح های توسعه ای آن ارزشمند و مفید است اما باید توجه داشت که حداکثر اشتعالزایی چنین واحدهایی ۱۵۰۰ نفر است، در حالی که ایجاد صنایع پایین دستی و کوچک تر  می تواند زمینه ساز اشتغال بسیار فراتر از چنین ارقامی باشد.

دهقانی، سرمایه گذاری در حوزه صنایع فلزی و غیرفلزی، مصنوعات فلزی، انواع کانی، فرآوری لجن‌های حاوی طلا و نقره در فرآیند تولید مس، کنسانتره مس، تولید مس کاتدی، مفتول مسی کم قطر، فویل‌های کم ضخامت مسی و لوله‌های مسی کم قطر را از جمله مزیت های بسیار مهم و پردرآمد توجه به صنایع پایین دست مجتمع مس سونگون برشمرد.

وی اهمیت صادراتی صنایع مرتبط با مس را مورد اشاره قرار داد و افزود: نزدیکی شهرستان ورزقان به منطقه آزاد تجاری - صنعتی ارس و جمهوری های  آذربایجان و ارمنستان، قابلیت غیر قابل چشم پوشی در این زمینه است که می توان با جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی ضمن تسریع در ایجاد صنایع پایین دست مس، نسبت به صادرات محصولات تولیدی به بهترین شکل بهره برداری کرد.

دهقانی، لازمه تحقق این مهم و بهره مندی از مزیت های صادراتی مس سونگون را اتصال شهرستان ورزقان به منطقه آزاد تجاری - صنعتی ارس دانست و با بیان اینکه در این زمینه اقداماتی در دست پیگیری است، اظهار داشت: نیاز کشور همسایه ترکیه به سالانه یک میلیون تن مس کاتدی از جمله مزیت های صادراتی صنایع مس است که می توان به طور مستقیم از ورزقان نسبت به این امر اقدام کرد.

معدن مس سونگون در ۱۰۰ کیلومتری شمال شرق تبریز و ۲۵ کیلومتری شهرستان ورزقان واقع شده است و بر اساس برآوردهای صورت رفته با ایجاد صنایع پایین دستی و نیز اجرای طرح های توسعه ای در این مجتمع، توانایی اشتغالزایی ۲۰۰ هزار نفری به طور مستقیم و غیرمستقیم در این صنعت وجود دارد.

این مجتمع معدنی با ظرفیت ۱۵۰ هزار تن کنسانتره در سال، نیمه دوم سال ۱۳۸۵ به بهره برداری رسید.

ذخیره احتمالی این معدن بیش از یک میلیارد تن و ذخیره قابل استخراج آن حدود ۷۹۶ میلیون تن برآورد شده‌ است که در مجموع کل ذخایر قطعی، احتمالی و ممکن در محدوده کانسار سونگون ورزقان حدود ۱٫۷ میلیارد تن سنگ مس با عیار ۶۱/. درصد است.

در این معدن غیر از فلز با ارزش مس، مولیبدن، طلا، نقره و دیگر عناصر با اهمیت به صورت فلزات همراه وجود دارد.